Μια συζήτηση με τον ιστορικό συγγραφέα Θεόδωρο Δημοσθ. Παναγόπουλο που ξεκινά από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη για να καταλήξει στη σύγχρονη Ελλάδα και την εξάρτησή της από τους «προστάτες» της.
Μετά τα «Ψιλά γράμματα της Ιστορίας», τη συνέχειά τους «Όλα στο φως» και τον «Φυλακισμένο του Ιτς Καλέ» ο τέως δικηγόρος, δικαστής και ιστορικός συγγραφέας Θεόδωρος Παναγόπουλος επιστρέφει στη βιβλιογραφία εστιάζοντας στη μορφή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. «Εθνάρχη» τον χαρακτηρίζει ο συγγραφέας και φυσικά η συζήτησή μας ξεκίνησε από αυτό το σημείο.
Ποια στοιχεία της πορείας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη σας οδήγησαν να τον χαρακτηρίσετε «εθνάρχη»;
Είναι ο ένας και μοναδικός εθνάρχης των Νεοελλήνων. Είναι ο μεγάλος αρχηγός που μας απελευθέρωσε από τη σκλαβιά τεσσάρων αιώνων. Δεν είναι απλώς ένα idolum tribus, ένα είδωλο της φυλής. Ηταν η ζώσα πραγματικότητα, η ψυχή του γένους, που παρέμεινε σε αυτό τον τόπο και πολέμησε για να τον απελευθερώσει έχοντας απέναντί του ό,τι ισχυρότερο υπήρχε στην εποχή του: την Ιερά Συμμαχία, τις ευρωπαϊκές μεγάλες δυνάμεις, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα φιρμάνια του σουλτάνου, τον κατατρεγμό, τους αφορισμούς, την ντόπια ολιγαρχία, (κοτζαμπάσηδες, καραβοκύρηδες, μπέηδες της Μάνης και Υδρας), τις εχθρικές ελληνικές κυβερνήσεις, τους λογιότατους-λακέδες της εξουσίας, τους Αιγύπτιους, τον Ιμπραήμ και στον κατατρεγμό του τον ίδιο τον λαό. Κάτω από αυτές τις πέρα από τα ανεκτά ανθρώπινα όρια συνθήκες έμεινε όρθιος, αταλάντευτος και αμετακίνητος στον όρκο που είχε δώσει να απελευθερώσει την πατρίδα.
Κοτζαμπάσηδες, καραβοκύρηδες, πολιτικοί και πολιτικάντηδες, φωτισμένοι από την Εσπερία, κλέφτες και αρματολοί ρίχτηκαν στη δίνη του ξεσηκωμού και των εμφυλίων – όπως και ο ραγιάς, που μάλλον ραγιάς παρέμεινε και με τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους. Δεν βαραίνουν ευθύνες τον Κολοκοτρώνη γι’ αυτό;
Οχι, δεν έχει καμιά ευθύνη ο Κολοκοτρώνης. Την αποκλειστική ευθύνη έχουν όλοι αυτοί που μόλις αναφέρατε. Οι εμφύλιοι πόλεμοι, η κακή διαχείριση των οικονομικών, η διαφθορά, οι καταδιώξεις, οι δίκες, οι φυλακίσεις και οι δολοφονίες οπλαρχηγών δεν ήταν έργο του Κολοκοτρώνη. Ο Μαυροκορδάτος, ο Κωλέττης, ο Κουντουριώτης και οι κοτζαμπάσηδες τα προκάλεσαν όλα αυτά, τα υποστήριξαν και τα υλοποίησαν. Οι παραβιάσεις της συνταγματικής τάξης, οι ανατροπές των αποφάσεων των Εθνοσυνελεύσεων, τα πραξικοπήματα Κουντουριώτη και Κωλέττη δεν τα έκανε ο Κολοκοτρώνης. Τους Αγγλους στην Ελλάδα τους έφερε ο Μαυροκορδάτος, τους ληστές-μισθοφόρους, Βούλγαρους και Σέρβους που αιματοκύλισαν τον τόπο, τους έφερε ο Κωλέττης. 1.100.000 λίρες των αγγλικών δανείων του 1824-25 που αντιστοιχούσαν με την τότε ισοτιμία σε 132 εκατομμύρια γρόσια πήγαν στις κάσες του Κουντουριώτη. Το 1826 η επόμενη κυβέρνηση του Ζαΐμη βρήκε στο δημόσιο ταμείο 60 γρόσια. Ο Κολοκοτρώνης τα έφαγε;
Πώς εννοούσε την απελευθέρωση του γένους ο Κολοκοτρώνης; Οι αγγλόφιλοι έδειξαν στην πράξη πώς την εννοούσαν. Ο Γέρος του Μοριά ακολούθησε τη ρωσόφιλη μερίδα γιατί δεν έβλεπε τη δυνατότητα να δημιουργηθεί το νέο κράτος χωρίς τις (θανάσιμες) εξαρτήσεις από τους ισχυρούς της εποχής;
Ο Κολοκοτρώνης δεν θα έλεγα ότι ήταν ρωσόφιλος. Την ετικέτα του την κόλλησαν οι αντίπαλοι. Αρχηγός του ρωσικού κόμματος, φίλος και πολιτικός του σύμβουλος ήταν ο Κεφαλονίτης Ανδρέας Μεταξάς. Αργότερα και οι δύο έγιναν οι πιο πιστοί υποστηρικτές και σύμμαχοι του Καποδίστρια. Και τον τελευταίο «ρωσόφιλο» τον αποκαλούσαν και μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Ο Κολοκοτρώνης δεν ήθελε να δανειστούμε, ιδιαίτερα από τους Αγγλους, με τους οποίους έζησε 15 χρόνια και ήξερε πολύ καλά με ποιους θα είχαμε να κάνουμε.
Πίστευε –και σωστά– ότι το χρήμα είναι δύναμη και η δύναμη φτιάχνει νόμους. Από την άλλη πλευρά, ήταν πολύ θρησκευόμενος και φανταζόταν ότι την Ελλάδα θα την απελευθέρωνε η ομόδοξη χριστιανική Ρωσία με πόλεμο κατά της Τουρκίας και επομένως δεν χρειαζόμασταν δάνειο από το εξωτερικό. Η άποψή του αυτή και η αντίθεσή του είχαν γίνει γνωστές στους πολιτικούς και χρηματιστικούς κύκλους του Λονδίνου. Γι’ αυτό ούρλιαζε ο Ορλάνδος και έγραφε στον κουνιάδο του Κουντουριώτη ότι «η επιθυμία όλων των υψηλά ισταμένων Αγγλων, από τον μικρότερο ως τον μεγαλύτερον, ήταν να κρεμάσουν πρώτα τον Κολοκοτρώνη» εάν θέλαμε να μας δώσουν το δάνειο. Οταν από τη Ζάκυνθο το 1825 ο Διονύσιος Ρώμας τον εξορκίζει στο όνομα του Θεού να υπογράψει την αίτηση προστασίας από τους Αγγλους για να μην τον χαρακτηρίσουν εχθρό τους και φίλο της Ρωσίας, του απάντησε ότι «δεν είμαι αγγλοδιωκτικός και ρωσολάτρης, αλλά είμαι φίλος εκείνου οπού θέλει να κάμη το καλό της πατρίδος μου».
Ηταν ικανότερος στρατιωτικός από πολιτικός;
Ο Κολοκοτρώνης δεν ήταν πολιτικός. Η ανάμειξή του στην πολιτική είχε να κάνει μόνο με την προσπάθειά του να πείσει τους πολιτικούς να στηρίξουν με όλα τα μέσα τους στρατιωτικούς στον πόλεμο κατά του κοινού εχθρού και να μην αυτοαναγορεύονται –άσχετοι οι ίδιοι με κάθε στρατιωτική γνώση και πείρα– στρατηγοί, αρχιστράτηγοι και στρατηλάτες, όπως ακριβώς συνέβαινε και το αποτέλεσμα το γράφει η Ιστορία.
Ποιοι ήταν τελικά οι νικητές του Αγώνα του 1821;
Νικητές αναδείχθηκαν όλοι εκείνοι που δεν πρόσφεραν παρά ελάχιστα στον αγώνα της ανεξαρτησίας. Και όλοι τους επέζησαν και κυβέρνησαν τη χώρα· οι ίδιοι, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους από το 1821 έως το 1921. Μάλιστα ένα μέλος της οικογένειας του πρώτου μπέη της Υδρας, του Γεωργίου Βούλγαρη, ο Πέτρος Βούλγαρης, έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1945. Αυτούς ξέρουμε, μαθαίνουμε, δοξάζουμε στα σχολεία, στις επετείους, τις παρελάσεις. Τους άλλους, τις χιλιάδες χιλιάδων που άφησαν τα κόκαλά τους στα βουνά, τα λαγκάδια, στις σπηλιές και στη θάλασσα και πότισαν τους κάμπους με το αίμα τους και ελευθέρωσαν την Ελλάδα τούς βρίσκουμε σε προσομοίωση στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.
Και οι πέτρες ξέρουν ότι η Ελλάδα ποτέ δεν ελευθερώθηκε στην πραγματικότητα. Ο Μαυροκορδάτος έφερε τους Άγγλους, οι Άγγλοι αγόρασαν την Ελλάδα, δολοφόνησαν τον Καποδίστρια, έφεραν και έδιωξαν τον Οθωνα, έφεραν τον Γεώργιο Α΄, τον Γεώργιο Β΄ και το 1947 μας πούλησαν στις ΗΠΑ. Έκτοτε είμαστε μια από τις επαρχίες της Αμερικής και ακολουθούμε τις εντολές της. Σήμερα είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε κατά της Ρωσίας για μια διαφορά που δεν μας αφορά. Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι η Ρωσία, μέχρι σήμερα, ποτέ δεν μας κήρυξε τον πόλεμο, δεν στράφηκε εναντίον μας, δεν μας απείλησε. Αντίθετα στη Ρωσία οφείλουμε την απαλλαγή μας από τον τουρκικό ζυγό όπως και την ανεξαρτησία μας το 1830. Αυτή είναι η σωστή πλευρά της Ιστορίας.
INFO
To βιβλίο «Ο εθνάρχης των Νεοελλήνων Θεόδωρος Κολοκοτρώνης» του Θεόδωρου Δημοσθ. Παναγόπουλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ενάλιος
