Θεατρική Κριτική: PRÖTÖŞELIDA-Μια performance μνήμης

Μια διαφορετική προσέγγιση πάνω στα αίτια και τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής επιχειρεί η ομάδα της Baumstrasse με την παράσταση «PRÖTÖŞELIDA».

Διαβάζοντας τα πρωτοσέλιδα του Ελληνικού, Τουρκικού και Κυπριακού Τύπου από το 1922 μέχρι και την ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία οι τέσσερις καλεσμένοι ενός παράδοξου πάνελ αποκαθηλώνουν κάθε Μεγάλη ιδέα και σύμμαχο που αιματοκύλησε δύο λαούς. Συντονιστής της εκπομπής είναι ο Βασίλης Ραφαηλίδης και ο καθένας από τους ομιλητές κουβαλάει πτυχία και  περγαμηνές που τον «εξειδικεύουν» να μιλήσει για τις ζωές των άλλων.

Από την αρχή της παράστασης το κείμενο σε μετάφραση Στέλλας Παπακωνσταντίνου και δραματουργική επεξεργασία Μάρθας  Φριντζήλα, Ηλία Βογιατζηδάκη, Θεανώς Μεταξά και Ιωάννας Νασιοπούλου σκιαγραφεί το διπλωματικό και επικοινωνιακό παιχνίδι που παίχτηκε το 1922. Από την εκστρατεία στον Σαγγάριο που παρά το εμψυχωμένο ηθικό δεν συνέτριψε τον «μουσταφακεμαλικό» στρατό μέχρι την παλινόρθωση του Κωνσταντίνου και την υποχώρηση των δυνάμεων της Αντάντ  το παιχνίδι που παίχτηκε υπήρξε από τα πιο βρώμικα της ιστορίας.

Το ίδιο βρώμικο παιχνίδι έπαιξε και μέρος του Τύπου που με ελλιπείς και ψευδείς πληροφορίες αποπροσανατόλιζε την κοινή γνώμη που είχε μανιπουλαριστεί με το ψευδεπίγραφο ιδεώδες του εθνικού φρονήματος. Η Μεγάλη Ιδέα δεν υπήρξε ποτέ μεγάλη ούτε σπουδαία όπως τίποτα μεγάλο και σπουδαίο δεν αφήνει πίσω τους ρημαγμένες ζωές που ακόμα και σήμερα δεν έχουν βρει δικαίωση.

Οι Θεανώ Μεταξά, Σπύρος Αγγελόπουλος, Ιωάννα Νασιοπούλου, Ηλίας Βογιατζηδάκης και ο Βασίλης Μαντζούκης σε πολλαπλούς ρόλους και αξιοποιώντας ποικίλα εκφραστικά μέσα, εργαλεία και υλικά τολμούν να διαρρήξουν μια καλοδουλεμένη συνομωσία. Αυτά που ακούγονται στην παράσταση δεν θα ακουστούν σε καμιά σχολική αίθουσα ούτε σε κάποιο αμφιθέατρο πανεπιστημίου. Η πραγματική ιστορία έχει κρυφτεί στα ρεμπέτικα τραγούδια των προσφύγων και στα αρώματα των «παστρικών».

Στην παράσταση δραματοποιούνται και παρουσιάζονται για πρώτη φορά δύο σκηνές από το έργο του Δημήτρη Κορομηλά «Εφημερίδες» που κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1889. Ο Κορομηλάς ήταν εκείνος που εξέδωσετο 1873 την πρώτη καθημερινή εφημερίδα με τίτλο «Η Εφημερίς».

Ιδιαίτερη μνεία θέλω να κάνω στην εικαστική πρόταση της παράστασης. Ο Σπύρος Αγγελόπουλος με σπουδές στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, στην Ακαδημία Τεχνών της Βενετίας και στο Studio4 στο Λος Άντζελες, επηρεασμένος από την παράδοση του θεάτρου σκιών σε κάθε δουλειά του δημιουργεί συνδηλώσεις παντρεύοντας ποικίλα εκφραστικά και καλλιτεχνικά μέσα. Το αποτέλεσμα είναι πάντα άρτιο και εμπνευσμένο.

Τα PRÖTÖŞELIDA είναι μια γενναία πρόταση που χωρίς δογματισμούς επιθυμεί να ανοίξει διάλογο για τους λαούς που συνθλίβονται στο όνομα κάθε παρανοϊκού ιμπεριαλιστή και όλα αυτά με το πρόσχημα της αγάπης για την πατρίδα.