Αποτιμητική ματιά στη «Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγεβα που ο Δημήτρης Καραντζάς ανεβάζει στο Θέατρο Προσκήνιο.
Αριστοκρατικής καταγωγής και πολέµια της σοσιαλιστικής επανάστασης του 1917, η Μαρίνα Τσβετάγεβα µεταγράφει τη «Φαίδρα» του Ευριπίδη την ίδια περίοδο που οι µπολσεβίκοι έριχναν το τσαρικό καθεστώς στη Ρωσία. Η Τσβετάγεβα αδιαφορεί επιδεικτικά για την κοινωνική αποκατάσταση του ανθρώπου και ανάγει την ποίηση σε βασικό ποιοτικό χαρακτηριστικό της ψυχικής ανάτασης και ολοκλήρωσης. ∆εν µιλάει για ζωή, αναφέρεται σε ψυχή. Ψυχή εγκλωβισµένη και κυριευµένη από µοναξιά που αναζητά χαραµάδα ελευθερίας.
Με την ίδια εγκιβωτισµένη αντίληψη της Τσβετάγεβα αντιµετώπισε και ο ∆ηµήτρης Καραντζάς το έργο της (µετάφραση Χρήστος Χρυσόπουλος)· έργο που γράφτηκε για να διαβάζεται και όχι για να παίζεται. Ο σκηνοθέτης ακουµπά στην επωδό της «το θέατρο είναι βίαιο» για να δηµιουργήσει ένα σύµπαν ικανό να εξελίξει τον κόσµο της ποιήτριας. Αχρωµο σκηνικό, άχρονο περιβάλλον, πένθιµες υπάρξεις, φροϊδικές νύξεις, πτώµατα ζώων, ωµοφαγία, βωµός που στολίζεται ιεροτελεστικά µε ιαπωνική ικεµπάνα, οµόφυλα δίπολα συνθέτουν τον κόσµο της «Φαίδρας» στο Θέατρο Προσκήνιο. Μέσα σε µια πανσεξουαλική ατµόσφαιρα µε βαθύ αισθησιασµό, οδηγεί τους ήρωες στην τραγική κορύφωσή τους τοποθετώντας όλη τη δράση έξω από το παλάτι, στο κυνήγι. Η θήρα και ο θηλασµός είναι η ζωή του ανθρώπου, θήραµα οι ψυχές, όπλο η επιθυµία, τρόπαιο η σάρκα. Και όλα αυτά όχι σε ελεύθερη θέα, όλα αυτά σχεδόν ενοχικά σαν κρυµµένα µυστικά. Σε µια σκηνή «κεκλεισµένων των θυρών», όπου ο θεατής παρακολουθεί ηδονοβλεπτικά τους πόθους και τα πάθη µέσα από µια χαραµάδα που ξεχύνει την παράσταση σαν φως στο σκοτάδι της πλατείας του θεάτρου.
Λόγος και σωµατικότητα επιβάλλονται στις ερµηνείες σε έναν ταυτόσηµο εγκιβωτισµένο φορµαλισµό (είναι τελικά πολύ δύσκολο για τον σκηνοθέτη να απελευθερωθεί και να απελευθερώσει από αυτόν και τους ηθοποιούς του) µε το αποτέλεσµα της παράστασης να είναι µεν εξεχόντως εικαστικό αλλά να υπολείπεται σε ενέργεια και ανάσα. Με υπερβάλλουσα εσωτερικότητα ο Μιχάλης Σαράντης σε βάρος της νεανικής ορµής του, µε σύνεση και ταπεινότητα ο Νίκος Μάνεσης, φορµαρισµένες ακόµη και στον λόγο τους η Στεφανία Γουλιώτη και η Αλεξία Καλτσίκη και λυτρωτικός τόσο δραµατουργικά όσο και εξίσου υποκριτικά στον σύντοµο λόγο του ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης.
Τα σκηνικά της Μαρίας Πανουργιά και τα φώτα του Λευτέρη Παυλόπουλου σε πλήρη σύµπραξη µε το σκηνοθετικό αποτύπωµα, σε µια παράσταση που ο κλειστοφοβικός χαρακτήρας της µας µεταδίδεται αυτούσια. Η απελευθέρωση παραµένει –και για εµάς– το ζητούµενο.
INFO
«Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγεβα σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στεφανία Γουλιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Νίκος Μάνεσης, Μιχάλης Σαράντης. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη 20.00, Πέμπτη & Παρασκευή 21.00, Σάββατο 18.00 και 21.00, Κυριακή 19.00. Θέατρο Προσκήνιο (Καπνοκοπτηρίου 8 & Στουρνάρη, Αθήνα, 210 8252242).
