Σε κυκεώνα προβλημάτων στον τομέα των φαρμάκων έχει εμπλακεί ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει καταφέρει να δώσει λύσεις στις όποιες δυσλειτουργίες.
Παρότι έχει ήδη τέσσερις μήνες το χαρτοφυλάκιο της υγείας, ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης βρίσκεται μπροστά σε δεκάδες προβλήματα που ξεκινούν από τις ελλείψεις σε βασικά φαρμακευτικά σκευάσματα και φτάνουν μέχρι τις διαμαρτυρόμενες φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες εδώ και χρόνια είναι υποχρεωμένες να επιστρέφουν πάνω από το 50% των εισπράξεών τους. Ενα σύστημα στρεβλό το οποίο μόνο στην ανάπτυξη που ευαγγελίζεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν συμβάλλει.
Από την άλλη, ο υπουργός Υγείας, ο οποίος όπως αποδεικνύεται είναι πλήρως ελεγχόμενος από το Μέγαρο Μαξίμου παρότι ο ίδιος διακαώς επιθυμεί να προβάλλει το προφίλ του «σερίφη της υγείας», έχει δυσκολίες ακόμη και να επιλέξει στελέχη με γνώση του τομέα των φαρμάκων ώστε να τον συνδράμουν στις αλλαγές που επιδιώκει να κάνει.
Χαρακτηριστικό είναι ότι εδώ και ενάμιση μήνα ο υπουργός Υγείας αναζητούσε ένα στέλεχος για να τοποθετήσει στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΟΦ) ώστε να αναλάβει τα ηνία του από τη θέση του προέδρου μετά την απομάκρυνση του Δημήτρη Φιλίππου. Ενα στέλεχος που θα έπρεπε να έχει πάρει ταυτόχρονα και την έγκριση του Μεγάρου Μαξίμου, καθώς ο τομέας των φαρμάκων είναι απολύτως ευαίσθητος για τη «γαλάζια» κυβέρνηση, η οποία θέλει να ελέγχει κάθε κρίκο της αλυσίδας διακίνησης των σκευασμάτων.
Φοβούνται και μεγαλύτερες ελλείψεις
Η άγνοια Χρυσοχοΐδη πάντως στα φάρμακα, που συνοδεύεται από την έλλειψη έμπειρων στελεχών –ακόμη αναζητά project manager για τα φάρμακα, όπως τον αποκαλεί ο ίδιος–, έχει προκαλέσει ανησυχία στην κυβέρνηση, η οποία φοβάται ότι τα ράφια των φαρμακείων θα αδειάσουν ακόμη περισσότερο σε λίγο καιρό, αφού όσο χειμωνιάζει αυξάνονται η γρίπη, οι ιώσεις αλλά και η Covid.
Οι περιορισμοί των εξαγωγών φαρμάκων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέσω των φαρμακαποθηκών με εντολή Χρυσοχοΐδη μέχρι στιγμής φαίνεται να φέρνουν κάποιο αποτέλεσμα, δεν λύνουν όμως το πρόβλημα, το οποίο χρειάζεται δραστικές αλλαγές στο σύστημα τιμολόγησης και διακίνησης σκευασμάτων.
Η αγωνία μέχρι τότε στα κυβερνητικά στελέχη είναι τι θα γίνει με την εξυπηρέτηση των ασθενών στα φαρμακεία τον χειμώνα που έρχεται, ενώ στόχος είναι να αποφευχθούν τυχόν ουρές στα πεζοδρόμια με γονείς που ψάχνουν ακόμη και ένα απλό παυσίπονο για τα παιδιά τους, όπως είχε γίνει τον περσινό χειμώνα.
Οι διαπραγματεύσεις και τα χαμένα εκατομμύρια
Η έλλειψη γνώσεων του υπουργού Υγείας φαίνεται όμως ότι προκάλεσε και απώλεια αρκετών εκατομμυρίων από τα ταμεία του δημοσίου, αφού οι διαπραγματεύσεις στις τιμές των ακριβών φαρμάκων που γίνονται μέσα από την ειδική επιτροπή για να λαμβάνονται εκπτώσεις από τις φαρμακευτικές εταιρείες καθυστέρησαν σημαντικά μέσα στο καλοκαίρι. Συνέπεια ήταν να χαθούν οι εκπτώσεις που θα μπορούσε να είχε πάρει το υπουργείο Υγείας για τα φάρμακα υψηλού κόστους αναδρομικά για το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Στην καθυστέρηση αυτή, όπως αναφέρουν πληροφορίες του Documento, συνέβαλε και ο ΕΟΠΥΥ, καθώς δεν συνεδρίασε σε σύντομο χρονικό διάστημα ώστε με απόφαση του ΔΣ να προχωρήσουν εγκαίρως οι νέες διαπραγματεύσεις. Ετσι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, με αποτέλεσμα όμως πολλές εταιρείες να μην μπορούν πια να δώσουν αναδρομικά εκπτώσεις για τους πρώτους μήνες του έτους.
Οικονομικός στραγγαλισμός
Στο μεταξύ, όμως, το φημισμένο πια clawback που οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν στο ελληνικό κράτος, επιστρέφοντας εκατομμύρια ευρώ στον ΕΟΠΥΥ με την υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δαπάνης για τα φάρμακα, οδηγεί δεκάδες φαρμακευτικές εταιρείες στον οικονομικό στραγγαλισμό. Οσο κι αν ακούγεται περίεργο, μεγάλες εταιρείες του κλάδου κινδυνεύουν ακόμη και να αποχωρήσουν από τη χώρα εξαιτίας αυτών των επιστροφών που αγγίζουν ετησίως κοντά στο 1,2 δισ. ευρώ. Το συγκεκριμένο μέτρο, παρότι είχε ανακοινωθεί ως προσωρινό, εξακολουθεί να υφίσταται, δημιουργώντας στρεβλώσεις στην αγορά φαρμάκου.
Ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης προς ώρας δεν προβάλλει κάποια πειστική απάντηση στους εκπροσώπους του κλάδου, οι οποίοι συχνά πυκνά διατυπώνουν τις διαμαρτυρίες τους, υπερτονίζοντας μάλιστα ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να προγραμματίσουν τις επενδύσεις τους για την επόμενη χρονιά, επειδή πάντα είναι άγνωστο το ποσό της επιστροφής προς τον ΕΟΠΥΥ.
Ο υπουργός Υγείας και για το συγκεκριμένο θέμα εξαρτάται πλήρως από το Μέγαρο Μαξίμου και τις αποφάσεις που μπορεί να λάβει το στενό επιτελείο Μητσοτάκη, ενώ περιορίζεται να πει ότι όλα θα αλλάξουν από 1.1.2025, οπότε και θα εφαρμοστεί ενιαία πολιτική φαρμάκου στην Ευρωπαϊκή Ενωση για τον έλεγχο της διάθεσης των νέων ακριβών φαρμάκων.
Απολύσεις λόγω… clawback
Πολλοί εκπρόσωποι μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών απευθύνονται συχνά στα υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, και ειδικά στους στενούς συνεργάτες του Κυρ. Μητσοτάκη, προκειμένου να βρουν νέες λύσεις για το περιβόητο clawback. Πρέπει να τονιστεί επίσης ότι πολλές φαρμακευτικές εταιρείες προχώρησαν προσφάτως και σε μεγάλο κύμα απολύσεων στελεχών τους ακριβώς εξαιτίας των περικοπών που υφίστανται στα ποσά από τις πωλήσεις φαρμάκων. Απολύσεις που επιχειρείται πάντα να αποσιωπηθούν από τον κλάδο, καθώς οι μητρικές εταιρείες απαγορεύουν τη δημοσιοποίησή τους.
