Μέσα από έργα σύγχρονης τέχνης που εμπνέονται από τη θάλασσα, τον μόχθο, την ανεμελιά, την προσδοκία, τη μοναξιά και τη συλλογικότητα, η εικαστική έκθεση «The Sea Around Us» προσφέρει μια σύγχρονη ανάγνωση της θάλασσας και των λιμανιών, ενώ μια ειδικά σχεδιασμένη εγκατάσταση διαπερνά τον χώρο του TAVROS και μας ταξιδεύει στα λιμάνια της Οδησσού και της Μασσαλίας μέσα από επιμελημένο αρχειακό υλικό που προέκυψε από τη διετή έρευνα του Εργαστηρίου Ιστορία και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής (ΕΜΠ).
Tι μας χωρίζει και τι μας ενώνει; Και τι ρόλο έπαιξε -και παίζει- το θαλάσσιο στοιχείο στη δημιουργία των πόλεων, στα σύνορα των κρατών. Αυτό τον χειμώνα στο χώρο του Τ Α V R O S , η έκθεση The Sea Around Us, δανείζεται τον τίτλο της από το βιβλίο της θαλάσσιας βιολόγου Rachel Carlson και μέσα από 3 αλληλένδετα κεφάλαια, ερευνά τον συνδετικό ιστό του θαλάσσιου περιβάλλοντος με τα λιμάνια, το εμπόριο και τις ανθρώπινες μετακινήσεις.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες,-ιδες: Νίκος Μάρκου, Jacob Moe, Hira Nabi, Ευτύχης Πατσουράκης, Γιώργος Σαλαμέ, Lena Maria Thüring.
Με την παρουσίαση πλούσιου αρχειακού υλικού από διετή έρευνα του Εργαστηρίου Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής, έργα καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό με πηγή έμπνευσης τη θάλασσα, το μόχθο, την ανεμελιά, την προσδοκία, τη μοναξιά αλλά και την συλλογικότητα και ένα παράλληλο πρόγραμμα κινηματογραφικών προβολών γύρω από τη θαλάσσια οικονομία, τη ζωή στη θάλασσα, καθώς και των περιβαλλοντικών προκλήσεων της, The Sea Around Us, εστιάζει στη διαχρονική σχέση των ανθρώπων με τη θάλασσα και μας παρακινεί να αναλογιστούμε για μια ακόμη φορά την ποιητική πλευρά της θάλασσας και να δράσουμε για να προστατεύσουμε τη θαλάσσια κοινή μας κληρονομιά.
Οι ελληνικές κοινότητες που αναπτύχθηκαν διαχρονικά σε πόλεις λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας άφησαν πίσω τους ένα αξιόλογο αποτύπωμα, μια ‘μνήμη’ της παρουσίας τους η οποία αποτυπώνεται στον αστικό χώρο μέσα από δημόσια έργα (ναοί, σχολεία, κοινοτικά κέντρα, μνημεία, γλυπτά αρχιτεκτονικής κλίμακας, έργα υποδομής κ.α.). Μέσα από τη χωρική αυτή παρουσία οι κοινότητες εξέφρασαν την ισχυρή κοινωνική και οικονομική τους θέση αλλά και την πολιτισμική τους ταυτότητα και ιστορική τους καταγωγή.
Αντίστοιχα, οι πόλεις που υποδέχθηκαν αυτές τις κοινότητες συχνά αναγνώρισαν τη σημασία τους και τη συμβολή τους στη δημόσια ζωή και για αυτό τις τίμησαν με δημόσιες εορτές, μνημεία, ονόματα δρόμων, κ.α. Ωστόσο, και παρ’ όλα όσα έχουν γραφτεί για τις κοινότητες αυτές, το χωρικό τους αποτύπωμα πολύ λίγο έχει ερευνηθεί.
Το ερευνητικό πρόγραμμα ODEMARS (odemars.ntua.gr) έχει ως στόχο της να αναδείξει τη ‘μνήμη’ αυτών των κοινοτήτων και τους τρόπους με τους οποίους η αρχιτεκτονική παραγωγή του 19ου και 20ού αι. συν-διαμόρφωσε και συν-νοηματοδότησε τη γεωγραφική καταγωγή ως πολιτισμική ταυτότητα. Η έρευνα, όπως και η παρούσα έκθεση, εστιάζει σε δύο από τις σημαντικότερες πόλεις της ελληνικής διασποράς: την Οδησσό, μια πόλη η οποία ιδρύθηκε το 1794 από την Αικατερίνη τη Μεγάλη σαν ‘ελληνική’ πόλη, και τη Μασσαλία, την αρχαιότερη πόλη της Γαλλίας, ιδρυμένη από τους Φωκαείς τον 6ο αι. π.Χ.
Επικεντρώνοντας στη Μασσαλία και την Οδησσό, δύο πόλεις-λιμάνια σε αντιδιαμετρική γεωγραφική θέση ως προς την ‘γενέθλια’ χώρα, και φέρνοντας στην επιφάνεια αρχιτεκτονικές μελέτες και άλλες κατασκευές που πραγματοποιήθηκαν κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες με πρωτοβουλία των ελληνικών κοινοτήτων ή των τοπικών αρχών, η έρευνα στοχεύει να συμβάλλει στην ακριβέστερη χαρτογράφηση ενός δυναμικού δικτύου του οποίου κόμβοι είναι οι διαφορετικές πόλεις, ιστορίες, μνήμες, ταυτότητες και αρχιτεκτονικές σε διαρκή αναφορά ως προς την ίδια πατρίδα.
Σε μια εποχή που νέες βίαιες αλλαγές συνόρων, αναθεωρήσεις της έννοιας ‘πατρίδα’ και μαζικές μετατοπίσεις πληθυσμών καταγράφονται στους ίδιους λίγο-πολύ τόπους και δρόμους, η διατήρηση της μνήμης ως καταγωγικής σχέσης με το πριν μοιάζει να είναι μια απαραίτητη λειτουργία. Η κατασκευή της πατρίδας σε έναν άλλο τόπο —και το πραγματικό της αποτύπωμα στον χώρο της πόλης— είναι η αρχή κάθε νέας συγκρότησης προσώπων και κοινοτήτων.
Παράλληλο πρόγραμμα
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, ένα παράλληλο πρόγραμμα θα αναπτύσσεται τόσο στον χώρο της έκθεσης όσο και στη γειτονιά του Ταύρου ανοίγοντας έναν ζωηρό διάλογο.
Σειρά από προβολές επιλεγμένων ταινιών σε επιμέλεια της Delphine Leccas (AIN). Διαβάστε περισσότερα, εδώ.
Συζητήσεις – παρουσιάσεις. Διαβάστε περισσότερα, εδώ.
Εκπαιδευτικά εργαστήρια από την Ναταλία Μπαζαίου (ομάδα Athens Superscript) και τον Βασίλη Τζαβάρα (ομάδα Γκνου) σε μαθητές,-τριες τoυ 2ου και 3ου Δημοτικού Ταύρου και από τον Παναγιώτη Βελισσάρη σε μαθητές,-τριες του 2ου Λυκείου Ταύρου.
Info:
TAVROS
Αναξαγόρα 33 (1ος όροφος), Ταύρος.
Σταθμός ΗΣΑΠ Ταύρος ή Καλλιθέα
Τετάρτη-Παρασκευή, 16:00-20:00 και Σάββατο, 12:00-17:00