Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει μια ευρωπαϊκή υποχρέωσή της, την οποία μάλιστα είχε καθυστερήσει περίπου τέσσερα χρόνια, με αποτέλεσμα την παραπομπή της από την ΕΕ, ως αποφασιστικό βήμα για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Γι’ αυτό η συζήτηση μετά τις ανακοινώσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ) και την Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ) έλαβε πανηγυρικά χαρακτηριστικά.
Το έδαφος για τις ανακοινώσεις είχε στρωθεί τις προηγούμενες εβδομάδες με πλήθος δημοσιευμάτων σχετικά με τις ερευνητικές γεωτρήσεις της πολυεθνικής Chevron στην Κρήτη, με το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου
αλλά και πιο έντονα σχετικά με το τουρκολιβυκό μνημόνιο και τις απαιτήσεις της Τουρκίας συνολικά στην περιοχή. Από τη συζήτηση που ακολούθησε προκύπτει ότι ο ΘΧΣ αποτελεί μια πρώτη οριακά πλήρη καταγραφή των ελληνικών θέσεων που μάλιστα αποτυπώνεται και σε χάρτη. Διάφοροι ειδικοί εξέφρασαν προβληματισμούς για κάποια σημεία και στοιχεία του χάρτη, όπως η συμφωνία με την Αίγυπτο, στην οποία δεν τηρήθηκε η μέση γραμμή, ή για το ότι στο Ιόνιο ακολουθούνται τα 12 μίλια αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο στο Αιγαίο.
Τις ανακοινώσεις της ελληνικής πλευράς ακολούθησαν ο χάρτης της «γαλάζιας πατρίδας» και δύο ανακοινώσεις από την πλευρά της Τουρκίας, μία από το υπουργείο Εξωτερικών και μία από το υπουργείο Αμυνας, οι οποίες έκαναν λόγο για «μονομερείς ενέργειες, αξιώσεις και δηλώσεις της Ελλάδας που παραβλέπουν τις υφιστάμενες διαφορές και καταπατούν τα δικαιώματα της τουρκικής πλευράς». Το τουρκικό υπουργείο Αμυνας μάλιστα ανέφερε ότι οι κινήσεις αυτές «δεν είναι αποδεκτές και οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν πλήρη αποφασιστικότητα να προστατεύσουν τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο».
Το Documento απευθύνθηκε στον καθηγητή Γεωπολιτικής και διευθυντή του τομέα Θεωρίας και Ανάλυσης Πολέμου στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και διδάσκοντα στο ΕΚΠΑ Κωνσταντίνο Γρίβα αλλά και στον δικηγόρο, διδάκτορα Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης του ΑΠΘ Θέμη Τζήμα.
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις μετά και την τουρκική αντίδραση, ο Κ. Γρίβας υποστήριξε: «Αυτό που έβγαλε η Τουρκία (σ.σ.: ο χάρτης) επιβεβαιώνει ότι αντιλαμβάνεται το Αιγαίο ως κενό. Αρνείται τη νομική υπόσταση των νησιών και θέλει να επιβάλει τον ακρωτηριασμό της ελληνικής κυριαρχίας». Οπως τόνισε, «υπάρχουν πλέον δύο επιλογές είτε κάποιας μορφής κρίση είτε κάποια δραματική υποχώρηση».
Σύμφωνα με τον Κ. Γρίβα, «αυτό που έγινε δεν είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός, αλλά ένα μικρό βρεφικό βήμα. Το βήμα αυτό είναι πολύ θετικό που έγινε, αλλά είναι ένα μικρό βήμα προς μια μεγάλη και δύσκολη πορεία».
Απαντώντας στο εάν οι ανακοινώσεις αυτές θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στο θέμα των ερευνών της Chevron και του καλωδίου διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, ο Κ. Γρίβας τόνισε: «Στον νέο κόσμο που διαμορφώνεται, ο οποίος με τη βούλα των ΗΠΑ είναι σίγουρα πολυπολικός πλέον, η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και το Αιγαίο είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για τις ΗΠΑ και την ΕΕ όσο και για περιφερειακούς παίκτες όπως είναι το Ισραήλ. Υπάρχει σχετικά η ανησυχία για το εάν οι περιοχές περάσουν ουσιαστικά υπό τον έλεγχο της Τουρκίας, γιατί έχει τη δική της ατζέντα κι αυτό θα της επιτρέψει να είναι κλειδοκράτορας και να εκβιάζει. Αυτό σημαίνει ότι υπό φυσιολογικές συνθήκες υπάρχει μεγάλο πεδίο δράσης για την ελληνική διπλωματία, όμως δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι ο δυτικός παράγοντας είναι αυτός που ασκεί πλέον την περισσότερη επιρροή στο ελλαδικό σύστημα εξουσίας».
Από την πλευρά του ο Θ. Τζήμας, καλούμενος να σχολιάσει τις εξελίξεις, ανέφερε ότι «η Ελλάδα υλοποίησε μια υποχρέωσή της. Καλώς την υλοποίησε. Από μόνο του αυτό δεν μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στο Αιγαίο, αφού αυτές αλλάζουν πάντα με βάση τους υλικούς όρους ισχύος. Το κρίσιμο ζήτημα είναι τι θα μπορέσει να εφαρμόσει η ελληνική πλευρά από όλα αυτά. Αν μείνουμε μόνο σε ένα διαχειριστικό επίπεδο και υπό το βάρος των τουρκικών απειλών η όλη διαδικασία κατόπιν παγώσει, θα πάμε σε μια ήττα. Αν αυτές οι νομικές ενέργειες αποκτήσουν σάρκα και οστά και στο πεδίο υπό τη δέουσα υπεράσπιση, θα έχουμε ενίσχυση της ελληνικής πλευράς. Βέβαια, τα μεγάλα προβλήματα, που είναι η διακήρυξη των Αθηνών, η οποία ήταν πολύ κακή, το ζήτημα των 12 μιλίων κ.λπ., δεν αντιμετωπίζονται κατά αυτό τον τρόπο».
Σύμφωνα με τον Θ. Τζήμα, το βασικό θέμα που προκύπτει πλέον είναι ότι ανακοινώσεις σαν αυτές έχουν αξία, «αν μπορείς να τα υπερασπιστείς και στο πεδίο», αλλά και στο τι από όλα αυτά «θα μπει μπροστά από νομική άποψη». Οσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι μετά τις ανακοινώσεις, ανέφερε: «Υποθέτω ότι θα υπάρξει κάποιου βαθμού απειλή αντιπαράθεσης στο πεδίο. Αυτό υπάρχει περίπτωση να οδηγήσει σε πάγωμα ή σε κάποια παραπάνω τζαρτζαρίσματα όπως αυτά που έχουμε δει στο πεδίο. Με την επιδίωξη και των δύο πλευρών είναι πιθανό να υπάρξει παρέμβαση κάποιας μεγαλύτερης δύναμης, δηλαδή πιθανότατα των ΗΠΑ, με ρόλο διαιτητικό που από την πλευρά της Τουρκίας θα επιδιώξει να βάλει όλα τα θέματα στο τραπέζι “πακέτο”, οπότε εκεί η ελληνική πλευρά θα πρέπει να δείξει πόσο εννοεί αυτά τα οποία λέει. Γιατί θα πάμε σε μια σύγκρουση αποφασιστικότητας».
Διαβάστε επίσης
Οι άνθρωποι της Blue Skies και της ΝΔ
«Παράσημα» σπατάλης με έλλειμμα €2 δισ. στη ΔΥΠΑ
Κυριακή του Πάσχα: Με τι καιρό θα ψήσουμε τον οβελία – Η πρόγνωση της εβδομάδας