Ο Μαρκ Ρούτε αποφάσισε ότι είναι ώρα να φύγει, ενώ καραδοκεί ο δεξιός λαϊκισμός που και ο ίδιος καλλιέργησε
Ο Μαρκ Ρούτε έχει λάβει το προσωνύμιο «Τεφλόν Μαρκ» για την εξαιρετική ικανότητα που διέθετε να αποκρούει τις κατηγορίες και να ξεγλιστρά από τα πολιτικά σκάνδαλα. Ομως το μεταναστευτικό φαίνεται ότι ήταν πολύ μεγάλο εμπόδιο για να το υπερβεί. Αν και ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την πολιτική, ορισμένοι δεν παύουν να πιστεύουν ότι η ιστορία του δεν έχει σταματήσει εδώ, ενώ αντιλαμβάνονται τη διάλυση της κυβέρνησής του για το μεταναστευτικό ως τακτικό ελιγμό για να στρίψει το κόμμα του ακόμη πιο δεξιά και να καβαλήσει το κύμα του ξενοφοβικού λαϊκισμού που παρουσιάζει άνοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Εχει την ικανότητα να ξεγλιστρά
Ο Ρούτε, πέρα από την πολιτική οξυδέρκεια να αντιλαμβάνεται τις τάσεις στην ολλανδική κοινωνία, προσπαθούσε πάντα να ταιριάζει στο πρότυπο του εγκρατούς και μετριοπαθούς πολίτη, εικόνα που οι Ολλανδοί συμπαθούν και με την οποία ταυτίζονται. Πήγαινε στη δουλειά του με το ποδήλατο, ενώ συνεχίζει να κατοικεί στο ίδιο σπίτι από τότε που ήταν φοιτητής, στη Χάγη. Σε αυτό το μήκος κύματος, της εγκράτειας, κινήθηκε και η πολιτική του εκτός της χώρας, αφού μαζί με τις υπόλοιπες «οικονόμες» χώρες του Βορρά αντιτάχθηκαν στα προγράμματα διάσωσης για τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου.
Ωστόσο το μεγαλύτερο προσόν του είναι η ικανότητα που είχε να δείχνει ότι δεν τον επηρεάζει σκάνδαλο ή κατηγορία. Ακόμη και το 2021, όταν η κυβέρνησή του παραιτήθηκε για ένα σκάνδαλο κατά το οποίο 20.000 οικογένειες, κυρίως μεταναστών, κατηγορήθηκαν άδικα για απάτη σχετικά με τα επιδόματα τέκνου, δεν φάνηκε να επηρεάζεται. Παρά τον σάλο, κατάφερε όχι μόνο να επανέλθει στην κυβέρνηση αλλά και να αυξήσει τις έδρες του κόμματός του στο κοινοβούλιο.
Επίσης, κατάφερε –αν και μετά βίας– να «επιζήσει» από πρόταση δυσπιστίας καθώς και από μια κοινοβουλευτική πρόταση μομφής για υπονόμευση της εμπιστοσύνης του κοινού κατά τη διάρκεια των ιδιαίτερα σκληρών και μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία συνασπισμού το 2021.
Γιατί κατέρρευσε η κυβέρνηση
Ο Ρούτε απέκτησε τη φήμη του πολιτικού που κατάφερνε να συμπηγνύει και να διατηρεί κυβερνητικούς συνασπισμούς οι οποίοι θεωρητικά είχαν λίγες πιθανότητες επιβίωσης. Ομως η τύχη και η ικανότητα έχουν τα όριά τους. Ετσι, ύστερα από ενάμιση χρόνο στην εξουσία η τετρακομματική κυβέρνηση της χώρας κατέρρευσε εξαιτίας της μεταναστευτικής πολιτικής.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός βλέποντας ότι έχει διαρροές από τα δεξιά του επιχείρησε να απευθυνθεί στο θυμικό του συντηρητικού ακροατηρίου με την πρόταση για μείωση των μεταναστευτικών ροών. Αλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που προσπαθεί να χαϊδέψει ακροδεξιά αυτιά σε σχέση με τη μετανάστευση, τις «ολλανδικές αξίες» και την ενσωμάτωση μεταναστών: το 2010 σχημάτισε τον πρώτο κυβερνητικό συνασπισμό του με το κόμμα του Χέιρτ Βίλντερς, του ακροδεξιού ρατσιστή πολιτικού που καταφέρεται με μένος εναντίον της… ισλαμοποίησης της Ευρώπης.
Μέσα στο πακέτο προτάσεων ήταν η τοποθέτηση πλαφόν στις επανενώσεις οικογενειών από το εξωτερικό και η δημιουργία συστήματος παροχής ασύλου δύο ταχυτήτων: ένα είδος προσωρινού ασύλου για άτομα που διαφεύγουν από εμπόλεμες περιοχές και ένα πιο μόνιμο για άτομα που ξεφεύγουν από διώξεις.
Σύμφωνα με κυβερνητικές στατιστικές, οι αιτήσεις ασύλου στην Ολλανδία αυξήθηκαν κατά 33% πέρυσι, σε πάνω από 46.000. Αναμένεται να αυξηθούν σε περισσότερες από 70.000 φέτος, ξεπερνώντας το προηγούμενο υψηλό από το 2015.
Η αντιπολίτευση βρήκε την ευκαιρία
Μετά την κυβερνητική κρίση τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έχασαν χρόνο για να ζητήσουν γενικές εκλογές, που δεν μπορούν να γίνουν μετά τα μέσα Νοεμβρίου, όπως προβλέπεται από το ολλανδικό σύνταγμα. «Είμαστε το κόμμα που μπορεί να εξασφαλίσει την πλειοψηφία για να περιορίσει σημαντικά τη ροή των αιτούντων άσυλο» δήλωσε ο Χέιρτ Βίλντερς, ηγέτης του αντιμεταναστευτικού Κόμματος για την Ελευθερία (PVV). Τα κόμματα της αντιπολίτευσης στα αριστερά θέλουν επίσης να κάνουν τις εκλογές για την αντιμετώπιση προβλημάτων για τα οποία κατηγορούν τον Ρούτε ότι δεν αντιμετώπισε επαρκώς: από την κλιματική αλλαγή έως τη χρόνια έλλειψη επαρκούς στέγασης και το μέλλον του αγροτικού τομέα, που είναι από τους πιο σημαντικούς κλάδους της χώρας.
Το νέο λαϊκιστικό φιλοαγροτικό κόμμα
Πέρα από αυτά τα προβλήματα, ο πληθωρισμός, η πιθανή ύφεση αλλά και οι νέες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις για την αγροτική παραγωγή θέτουν σημαντικές προκλήσεις για την επόμενη κυβέρνηση.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η πτώση της κυβέρνησης έρχεται λίγους μήνες αφότου ένα νέο λαϊκιστικό φιλοαγροτικό κόμμα, το Κίνημα Πολιτών Αγροτών (BBB), συγκλόνισε το πολιτικό κατεστημένο κερδίζοντας τις επαρχιακές εκλογές τον περασμένο Μάρτιο. Το κόμμα είναι ήδη το μεγαλύτερο μπλοκ στην ολλανδική Γερουσία και θα αποτελέσει σοβαρή απειλή για το VVD του Ρούτε. Σε δημοσκοπήσεις το ΒΒΒ φαίνεται να είναι πρώτο στις προτιμήσεις του ολλανδικού κοινού, με προβάδισμα δύο μονάδων από το VVD.
Το ΒΒΒ ψαρεύει σε θολά νερά αφού προσπαθεί να πιάσει κοινό από όλες τις μπάντες του πολιτικού φάσματος. Η Καρολίν φαν ντερ Πλας διατείνεται ότι το κόμμα της είναι αντικαθεστωτικό αλλά στο παρασκήνιο διατηρεί σχέσεις με το αγροτικό λόμπι της χώρας, ενώ ορισμένα κομματικά στελέχη του κατέχουν θέσεις εργασίας σε εταιρεία επικοινωνίας που έχει στο πελατολόγιό της μερικούς από τους μεγαλύτερους «παίκτες» της διατροφής, μεταξύ των οποίων και την Bayer.