Στυλώνουν τα πόδια Ουγγαρία και Πολωνία, ενώ η ΕΕ αναζητά τρόπους να παρακάμψει το βέτο τους
Σκληρό πολιτικό πόκερ αναμένεται να παιχτεί ανάμεσα σε Ευρωπαϊκή Ενωση και Ουγγαρία – Πολωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον προϋπολογισμό στην ερχόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 10 και 11Δεκεμβρίου. Αγκάθι στις συνομιλίες μεταξύ των τριών μερών μέχρι τώρα ήταν ο όρος περί κράτους δικαίου που πρέπει να πληροί ένα κράτος-μέλος για να λάβει τα κονδύλια.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι σε συνάντησή τους στη Βαρσοβία εξέφρασαν εκ νέου την κοινή τους άρνηση στην πρόταση της ΕΕ. Ως όρο για μια συμφωνία θέτουν τη σημαντική αναδιαμόρφωση του μηχανισμού για το κράτος δικαίου, πράγμα για το οποίο άσκησαν βέτο στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής. Χωρίς συμφωνία η ΕΕ θα πορευτεί τον επόμενο χρόνο και χωρίς επίσημο προϋπολογισμό για πρώτη φορά έπειτα από 32 χρόνια. Αυτό θα έχει αποτέλεσμα την απώλεια δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για πολιτικές που αφορούν την κλιματική αλλαγή, το μεταναστευτικό ζήτημα καθώς και διαρθρωτικά κονδύλια για τις φτωχότερες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ουγγαρία – Πολωνία.
Τρόποι παράκαμψης
Η ΕΕ δεν προτίθεται να ενδώσει στον εκβιασμό των δύο σκληρών δεξιών κυβερνήσεων: και αναζητά τρόπους για να παρακάμψει την αδιαλλαξία τους. Τρεις πιθανές οδούς μπορεί να ακολουθήσει η ΕΕ εάν δεν αποτραπεί το αδιέξοδο. Η πρώτη είναι να δημιουργηθεί το Ταμείο Ανάκαμψης ως αποτέλεσμα της λεγόμενης «ενισχυμένης συνεργασίας», κατά την οποία οι χώρες που θέλουν να περάσει το σχέδιο ως έχει μπορούν να παρακάμψουν τους αντιρρησίες. Επίσης υπάρχουν οι ολλανδικές προτάσεις για πακέτο ανάκαμψης εκτός των υπαρχουσών συνθηκών μέσω μιας διακυβερνητικής συμφωνίας μεταξύ των 25 κρατών ή και η «επανίδρυση» της ΕΕ χωρίς Ουγγαρία και Πολωνία!
Ολες οι παραπάνω οδοί είναι γεμάτες νομικά εμπόδια, καθώς οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να μην υπονομεύει τη συνοχή της εσωτερικής αγοράς και να σέβεται τα δικαιώματα των κρατών που απέχουν. Είναι δυνατό να δημιουργηθεί ένα έκτακτο όχημα ειδικού σκοπού με εγγυήσεις των κρατών για τον δανεισμό τους, όπως έγινε με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας στην ευρωζώνη, κάτι όμως που θα αύξανε τα χρέη των χωρών της ΕΕ.
Η Μέρκελ και οι αγορές
Ασαφής παραμένει η στάση της καγκελαρίου της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ, η οποία αποφεύγει να εκφραστεί ξεκάθαρα για την κατάσταση. Η Γερμανία έχει μακρόχρονη σύνδεση, κυρίως οικονομική, και με τις δύο χώρες και θα φαινόταν παράξενο να τις αφήσει έξω από ένα οικονομικό σχέδιο.
Την ίδια στιγμή πρέπει να λάβει κανείς υπόψη την εξαιρετική επιτυχία που σημείωσαν τα κορονοομόλογα που θα χρηματοδοτήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης: τον Οκτώβριο οι προσφορές για την έκδοση 17 δισ. ευρώ έφτασαν τα 233 δισ. ευρώ, κάνοντας προφανές ότι το Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ είναι περισσότερο από εφικτό να συσταθεί.
