Η προσωπική ζωή της Τέιλορ Σουίφτ γίνεται το καύσιμο μιας ξέφρενης πορείας προς την κορυφή που επαναπροσδιορίζει τι σημαίνει ποπ είδωλο στην εποχή του streaming και των social media.
Δεν έχει τη δαιμονισμένη ενέργεια της Μαντόνα στα νιάτα της ούτε την ηλεκτρισμένη θεατρικότητα της Μπιγιονσέ. Δεν διαθέτει καλύτερη φωνή ούτε πιο ευφάνταστα κοστούμια ούτε καλύτερα γραφιστικά. Δεν κάνει επανάσταση, δεν προκαλεί. Είναι family friendly. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει την Τέιλορ Σουίφτ παγκόσμιο μουσικό φαινόμενο που καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο; Γιατί η swiftmania έγινε διεθνής όρος που περιγράφει το καλλιτεχνικό, κοινωνικό και οικονομικό τσουνάμι ο οποίος ξέσπασε με την περιοδεία της «The Eras Tour» που σαρώνει σε Δύση και Ανατολή; Γιατί οι «σουίφτις» (το φαν κλαμπ της) κατάφεραν να απειλήσουν μέχρι και πανίσχυρα αμερικανικά μονοπώλια; Και γιατί τελικά η μαμούθ περιοδεία που ξεκίνησε τον Μάρτη του 2023 στην Αριζόνα και θα τελειώσει τον Δεκέμβριο του 2024 στον Καναδά προκάλεσε σεισμό στο Σιάτλ, το Λος Αντζελες και το Εδιμβούργο από τους κραδασμούς του ρυθμικού χορού των θεατών της;
Λένε ότι η όμορφη λευκή ξανθιά τραγουδίστρια με τις χρωματιστές κιθάρες και τις ψηλές καουμπόικες μπότες τα φτιάχνει και χωρίζει από τους εραστές της για να μετουσιώσει τον θυμό και τις πικρίες της σε στίχους και μουσική. Η εξήγηση ότι πρόκειται για μια «psycho serial dater», εκτός από επιφανειακή –και σεξιστική–, δεν εξηγεί πώς ένα κορίτσι που στα 13 του τραγουδούσε κάντρι στο Νάσβιλ του Τενεσί έφτασε στα 34 να γίνει αντικείμενο κοινωνιολογικών μελετών στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Οσο κι αν χρησιμοποιεί την ιδιωτική της ζωή σαν «καύσιμο» και έμπνευση, χρειάζονται πολύ περισσότερα για να υπερβεί κανείς κουλτούρες, ήθη και πολιτισμούς διευρύνοντας τον ορισμό του ποπ σταρ στην εποχή του streaming και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιες απαντήσεις βρίσκει κάποιος παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ «Miss Americana» στο Netflix. «Κάθε καλλιτέχνης έχει τον προορισμό του. Εμένα είναι να λέω ιστορίες» εξομολογήθηκε, προβάλλοντας συνειδητά την ποιητική περσόνα της και στο μυαλό μου ήρθαν οι ορδές των θαυμαστών από τη συνοδευτική ταινία της περιοδείας «Taylor Swift. Τhe Εras Τour» να τραγουδούν σε κατάσταση τρανς κάθε στίχο των τραγουδιών της πρώτης γυναίκας με τέσσερα άλμπουμ στο US Τop 10 ταυτόχρονα. Το περιοδικό «Rolling Stone» τη χαρακτήρισε «μάστορα τραγουδοποιίας με διαισθητικό χάρισμα στην αρχιτεκτονική των στίχων και στον τρόπο που βάζει τη μια λέξη δίπλα στην άλλη». Και το «Time», αναλύοντας το σκεπτικό πίσω από την ανακήρυξή της σε Πρόσωπο της Χρονιάς το 2023, αναφέρει ότι πρόκειται για «σπάνια περίπτωση καλλιτέχνη που είναι ταυτόχρονα συγγραφέας και αφηγητής της δικής του προσωπικής ιστορίας». Αρκούν όλα αυτά για να εξηγηθεί η παροξυσμική μανία με την Τέιλορ Σουίφτ; Πιθανώς όχι. Υπάρχουν καλλιτέχνες με μεταφυσική, υπόγεια και πανίσχυρη σύνδεση με το κοινό που δεν εξηγείται με κανένα λογικό σχήμα.
Ποπ μελόδραμα που συναρπάζει τις μάζες
Οι θαυμαστές της Τέιλορ Σουίφτ επαινούν την υψηλή εργασιακή ηθική, το επιχειρηματικό ένστικτο και τη διαίσθηση στην επικοινωνία με τις μεγάλες μάζες, σε συνδυασμό με την ασυνήθιστη αποφασιστικότητά της, πέρα από το ταλέντο της να λέει ιστορίες με τις οποίες το ευρύ κοινό μπορεί να ταυτιστεί. Παλαιότερα έγραφε για όσα της συνέβαιναν στο γυμνάσιο, για τις φιλίες, τους έρωτες, τις προδοσίες, τα εφηβικά όνειρα και τη δύσκολη μετάβαση στην ενηλικίωση. Οι στίχοι της σταδιακά αποκωδικοποιούσαν την πολυπλοκότητα της ζωής μιας σταρ μεγάλου βεληνεκούς, χωρίς όμως να εγκαταλείψουν τον βασικό πυρήνα της θεματικής της. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν σαγηνεύεις τα παγκόσμια πλήθη αν δεν λες κάτι αληθινό και χειροπιαστό και η Σουίφτ μοιάζει σαν να σκίζει σελίδες από το κρυφό της ημερολόγιο και να τις κάνει φέιγ βολάν με στίχους για χαμένες αγάπες, διαψεύσεις, φόβους και όνειρα που προδόθηκαν. «Στη διάρκεια της καραντίνας είδα πολλές ταινίες, κατανάλωσα μεγάλο βαθμό τέχνης που προερχόταν από τρίτους κι αυτό πυροδότησε τη φαντασία μου. Ηθελα να ριχτώ ξανά στη δουλειά και να γράψω καλύτερες ιστορίες που να με αφορούν και να με εμπνέουν, όπως και πολύ κόσμο» έχει πει σε συνέντευξή της, εξηγώντας την ασυνήθιστη παραγωγικότητα και την κυκλοφορία νέων δίσκων μες στην πανδημία. Αποφασισμένη να συμπεριλάβει τραγούδια από όλους τους δίσκους και τις περιόδους της καριέρας της στις συναυλίες της περιοδείας –από τη λέξη eras που σημαίνει εποχές/περίοδοι–, απαντούσε στους συνεργάτες της ότι ήθελε το σόου της να τα χωρέσει όλα και να έχει διάρκεια τρεισήμισι ώρες.
Ηγέτες που σφάζονται στα πόδια της
Είναι τόσο εκκωφαντική η παγκόσμια απήχηση της «Eras Tour» με τα απανωτά ρεκόρ προσέλευσης και με κέρδη που ξεπέρασαν το 1,1 δισ. δολάρια το 2023 και εκτιμώμενα έσοδα πάνω από 2 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος της, ώστε πλέον δεν γίνεται λόγος μόνο για την πιο προσοδοφόρα περιοδεία στη μουσική ιστορία, αλλά για την κορύφωση μιας καριέρας με τεκμηριωμένη πολιτιστική, οικονομική και πολιτική επίδραση, ικανή να δημιουργήσει μέχρι και διπλωματικά επεισόδια ανάμεσα σε ηγέτες. Είναι γνωστή η δυσαρέσκεια της Ταϊλάνδης και των Φιλιππίνων όταν η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης κατάφερε να εξασφαλίσει την αποκλειστικότητα του σόου στη νοτιοανατολική Ασία. Μάλλον δικαίως, αν σκεφτεί κανείς την τόνωση στον τουρισμό, στις μεταφορές, στην εστίαση και τη γενικότερη οικονομία της Σιγκαπούρης, που έφτασε στα 300 εκατ. δολάρια σύμφωνα με το Bloomberg.
Εξάλλου η ενίσχυση της οικονομίας των ΗΠΑ κατά 5 δισ. δολάρια από την περιοδεία της, σύμφωνα με ομοσπονδιακές πηγές, καθιστά την ποπ σταρ υπερδύναμη παραγωγής χρήματος και μια από τις ισχυρότερες γυναίκες στον πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος της Χιλής την κάλεσε πέρυσι μέσω YouTube να τραγουδήσει στη χώρα του, ο δήμαρχος της Βουδαπέστης της έστειλε γραπτό αίτημα, ενώ και ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό, φοβούμενος μη χάσει το άγγιγμα του Μίδα, της έστειλε αίτημα μέσω ανάρτησης στο Χ (πρώην Twitter).
Ούτε βέβαια είναι λίγο ότι το όνομά της αποτελεί το πρώτο συνθετικό οικονομικής θεωρίας (Swiftonomics), θαυμαστές της είναι το 70% του αμερικανικού εκλογικού σώματος (το 16% φανατικοί οπαδοί της), ενώ ακόμη και υποψήφιοι πρόεδροι την παρακαλούν για μια δήλωση στήριξης. Γνωστή πολέμια του Ντόναλντ Τραμπ και της μισογυνικής ρητορικής του, τον έκραξε στις περασμένες εκλογές για λαϊκισμό και ρατσισμό, ενώ πολλοί θα ήθελαν να το ξανακάνει και φέτος. Κι ας λέει ο Σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ ότι τα τραγούδια της είναι απολίτικα και ανώδυνα, με έμφαση στη σφαίρα της σύγχρονης ατομικότητας και των κατεστραμμένων ερωτικών ειδυλλίων. Το θέμα είναι ότι η Σουίφτ με τους 500 εκατ. οπαδούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνει τις οικονομίες πλουσιότερες, άρα κάθε λέξη της μετράει.
Οι ορκισμένοι «σουίφτις» και η παραφιλολογία
«Είναι σαν φίδι με την καλή έννοια. Αλλάζει το δέρμα της και γίνεται μια νέα εκδοχή του εαυτού της προσαρμόζοντάς τον στην κουλτούρα κάθε εποχής. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα ακολουθήσει» είπε στον «Guardian» έμπειρος μουσικός μάνατζερ.
Η Σουίφτ πάνω απ’ όλα έχει την πιο πιστή και πολυάριθμη βάση οπαδών παγκοσμίως, καλλιεργώντας με συνέπεια τη μεταξύ τους σχέση. Επειτα από κάθε συναυλία η ομάδα της καλεί τους πιο αφοσιωμένους θεατές στα παρασκήνια, ενώ η ίδια επιλέγει από τη λίστα των «σουίφτις» ποιοι θα πάνε κάθε φορά σπίτι της να ακούσουν μαζί κάθε νέο άλμπουμ της προτού κυκλοφορήσει. Λέγεται ότι έχει βοηθήσει οικονομικά οπαδούς που βρέθηκαν σε ανάγκη και οι «σουίφτις», σε ένδειξη αφοσίωσης, είναι υποστηρικτικοί μεταξύ τους αλλά ανελέητοι απέναντι στους εχθρούς της, οι οποίοι δέχονται μέχρι και απειλές θανάτου. Και είναι αλήθεια ότι έχει τσακωθεί με αρκετούς, όπως με τον ράπερ Κάνιε Γουέστ, την Κέιτι Πέρι ή πιο πρόσφατα την Μπίλι Εϊλις. Ο «πολυεθνικός όμιλος με τον πιο όμορφο και χαρισματικό CEO», όπως την έχει χαρακτηρίσει το Bloomberg, ξέρει πολύ καλά πώς να τροφοδοτεί το συνεχές ενδιαφέρον των μαζών – εξάλλου ποτέ δεν έλειψε η παραφιλολογία γύρω από τους στίχους της, συχνά ενορχηστρωμένη από την ίδια.
Ποιος κρύβεται πίσω από τους στίχους της και ποιος την πλήγωσε αποτελούν διαρκή ερωτήματα των οπαδών της, όπως συνέβη και με το τελευταίο άλμπουμ «Τhe tortured poets department» που κυκλοφόρησε το 2024 και εντάχθηκε στο setlist της «Eras Tour» ένα χρόνο μετά το τέλος της εξάχρονης σχέσης με τον Βρετανό ηθοποιό Τζο Αλγουιν, γνωστό σε εμάς από τη συμμετοχή του στις ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου «Ιστορίες καλοσύνης» και «Η ευνοούμενη».
Οι μαχητικοί «σουίφτις», όταν δεν ασχολούνται με τα κρυφά –ή φανερά– μηνύματα των στίχων της Τέιλορ Σουίφτ δεν διστάζουν να σηκώσουν ανάστημα ακόμη και σε οικονομικούς κολοσσούς των ΗΠΑ, όπως η Ticketmaster, ζητώντας την κεφαλή τους επί πίνακι. Αυτό συνέβη το 2022 όταν η πλατφόρμα κατέρρευσε από τη ζήτηση 14.000.000 επισκεπτών τη μέρα που άνοιξε η προπώληση της «Eras Tour», εμποδίζοντας τους «σουίφτις» να προμηθευτούν εγκαίρως εισιτήρια. Τα εκατομμύρια των οργισμένων οπαδών μετατράπηκαν σε συλλογική δύναμη, υποχρεώνοντας το υπουργείο Δικαιοσύνης να ξεκινήσει αντιμονοπωλιακή έρευνα για κατάχρηση εξουσίας εις βάρος των καταναλωτών.
Πού είσαι, Μαρξ, να δεις πώς γίνονται σήμερα οι επαναστάσεις.
Η Τέιλορ Σουίφτ σε αριθμούς
36
δισ. φορές έχουν μεταδοθεί τα τραγούδια από τους 11 δίσκους της μέσω streaming
12
είναι τα βραβεία Γκράμι που έχει κερδίσει σε συνολικά 46 υποψηφιότητες
500
εκατ. ακόλουθους έχει η Τέιλορ Σουίφτ στα κοινωνικά δίκτυα
300
εκατ. δολάρια είναι το ύψος της ακίνητης περιουσίας της
152
Συναυλίες, σε 54 πόλεις, σε 5 ηπείρους περιλαμβάνει η «Eras Tour»
2
δισ. δολάρια τουλάχιστον αναμένεται να φτάσουν στο τέλος του 2024 τα έσοδα της περιοδείας
5
δισ. δολάρια είναι η συνεισφορά της «Eras Tour» στην οικονομία των ΗΠΑ
22.000.000
θεατές έψαχναν εισιτήριο για τις συναυλίες της Τέιλορ Σουίφτ στη Σιγκαπούρη
60.000
θεατές χωρίς εισιτήριο μαζεύτηκαν έξω από το στάδιο στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ
261
εκατ. δολάρια τα κέρδη της ταινίας «Taylor Swift. Τhe eras tour» που συνοδεύει την περιοδεία