Το «1968» προέκυψε ύστερα από παραγγελιά της ΚΑΕ ΑΕΚ και του προέδρου της Μάκη Αγγελόπουλου στον Τάσο Μπουλμέτη για ένα επετειακό φιλμ καθώς συμπληρώνονται 50 χρόνια από τότε που η ομάδα στέφθηκε κυπελλούχος Ευρώπης. Ο σκηνοθέτης και δηλωμένος ΑΕΚτζής βρήκε την ευκαιρία να κάνει κάτι που πάντα ήθελε: ένα ντοκιμαντέρ με πρόσθετα στοιχεία μυθοπλασίας.
Μπορεί ένα αληθινό αθλητικό γεγονός να γίνει αφορμή για τη δημιουργία μιας ταινίας η οποία θα έχει στοιχεία μυθοπλασίας και θα φέρει στις αίθουσες γυναίκες ή οπαδούς άλλων ομάδων;
Αν δεν το πίστευα δεν θα είχα κάνει αυτή την ταινία. Το «1968» πάντως δεν είναι ούτε οπαδική ταινία ούτε αθλητικό ντοκιμαντέρ, ενώ δείχνει να ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις γυναίκες. Οσον αφορά τους άλλους οπαδούς, θα σας πω ένα μόνο, που και στην ταινία το δείχνουμε ξεκάθαρα και αποκαλύπτει τη διαφορετική νοοτροπία εκείνης της εποχής σε σχέση με τη σημερινή. Σε εκείνο το ματς υπήρχαν πανό που τα κρατούσαν Ολυμπιακοί και έγραφαν «ΑΕΚ, οι Ολυμπιακοί μαζί σου». Ηταν άλλοι καιροί τότε. Πιο αθώοι σίγουρα. Πιο αγνοί αλλά και πιο ρομαντικοί.
Παρότι υπήρχε χούντα…
Αυτός ήταν και ο στόχος μας. Να δείξουμε μια Ελλάδα όπου η δημοκρατία απουσιάζει, με τις πληγές από τον Εμφύλιο να μην έχουν ακόμη επουλωθεί λόγω της εκδικητικής μανίας της Δεξιάς, αλλά παρ’ όλα αυτά ο περισσότερος κόσμος είχε ακόμη ηθικές αξίες και έδειχνε σεβασμό στον διάλογο. Πράγματα που μάλλον απουσιάζουν σήμερα.
Στο τέλος της ταινίας γίνονται αναφορές και στα μεγάλα παγκόσμια γεγονότα της ίδιας χρονιάς. Γιατί το κάνατε αυτό;
Θέλησα να δείξω πόσο κρίσιμη ήταν εκείνη η χρονιά για όλο τον κόσμο. Δολοφονίες πολιτικών ηγετών στις ΗΠΑ (Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Ρόμπερτ Κένεντι), αντιπολεμικές διαδηλώσεις για το Βιετνάμ, Μάης του ’68, Ανοιξη της Πράγας κ.λπ. Κυρίως όμως είναι μια χρονιά κατά την οποία αμφισβητούνται έντονα και οι δύο κυρίαρχες πολιτικές. Τόσο η αμερικανική όσο και η σοβιετική.
Και ο τελικός της Αθήνας πού κολλάει σε όλο αυτό το σκηνικό;
Πρόκειται για ένα αθλητικό γεγονός που εντάσσεται απόλυτα σε αυτό το πλαίσιο. Η χούντα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το γεγονός αυτό γιατί είναι η μόνη της διέξοδος ώστε να αναδείξει κάποια επιτυχία στο εσωτερικό της χώρας, ενώ και ο κόσμος βρίσκει την αφορμή για να εκτονωθεί ύστερα από έναν χρόνο σκληρής δικτατορίας και ταυτόχρονα να περάσει ένα μήνυμα στους συνταγματάρχες.
Υπάρχουν βέβαια και οι φήμες που θεωρούν τη νίκη της ΑΕΚ κατόρθωμα της χούντας, όπως και το Γουέμπλεϊ του Παναθηναϊκού. Ποια είναι η γνώμη σας;
Δεν πιστεύω ότι συνέβη κάτι τέτοιο. Το μόνο που πιστεύω και το δείχνω ξεκάθαρα στο φιλμ είναι πως η χούντα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί το γεγονός αυτό για επικοινωνιακούς λόγους. Μάλιστα και οι ίδιοι πρωταγωνιστές λένε την άποψή τους γύρω από αυτό στην κάμερα, καταγράφεται η κοινή γνώμη, εσωτερική αλλά και διεθνής, ενώ παρουσιάζουμε και τις μαρτυρίες των Τσέχων μπασκετμπολιστών. Αυτό που έχει σημασία για μένα είναι πως εκείνη την εποχή υπήρχαν δυνάμεις φιμωμένες, αυτές της Αριστεράς, και τις αναδεικνύουμε όσο το δυνατόν καλύτερα μπορούμε.
Τι σημαίνει η ΑΕΚ για σας και πότε γίνατε ΑΕΚτζής;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα κοντά στο γήπεδο της Φενερμπαχτσέ αλλά ήμουν ΑΕΚ από παιδί αφού όλοι οι φίλοι και γείτονες ήταν ΑΕΚτζήδες. Μέχρι να έρθουμε στην Ελλάδα όμως η ΑΕΚ ήταν κάτι σαν αόρατη οντότητα για μένα. Οταν φτάσαμε εδώ, αυτή η ιδέα πήρε σάρκα και οστά. Εκτός από κομμάτι της ζωής μου, είναι μια ομάδα φτιαγμένη από ξεριζωμένους Ελληνες, ηττημένους που βρέθηκαν ξαφνικά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της Ιστορίας και αποφάσισαν να δημιουργήσουν κάτι νέο. Αυτή είναι η ΑΕΚ και αν θες το αρχικό concept του φιλμ είναι αυτό: από πρόσφυγας, Ευρωπαίος. Αυτός ήταν και ο στόχος των ιδρυτών της ΑΕΚ. Να φτιάξουν μια ευρωπαϊκή ομάδα, κάτι το οποίο κατάφεραν σχεδόν μισό αιώνα μετά, με μια άλλη εκδοχή της μάχης μεταξύ Δαβίδ και Γολιάθ.
Τώρα τι άλλες καλλιτεχνικές ανάγκες έχετε;
Από τη στιγμή που τέλειωσα πλέον με τα βιωματικά φιλμ θέλω να κάνω ταινίες για τα κινηματογραφικά μου κολλήματα. Θέλω τώρα να πειραματιστώ με νέα είδη και ιδέες.
