Ο νέος αρχηγός της εθνικής ομάδας ανοίγει την αυλαία του Ευρωμπάσκετ και ονειρεύεται να πετύχει «κάτι υπέροχο, κάτι μαγικό» με το εθνόσημο στο στήθος.
Το φθινόπωρο του 2020 ο Κώστας Παπανικολάου ονειρευόταν ένα καλοκαίρι κάτω από την ολυµπιακή φλόγα του Τόκιο και µια ηχηρή διάκριση µε την εθνική ανδρών για να σφραγίσει τον κύκλο που άνοιξε πριν από 17 χρόνια. Οι µήνες που ακολούθησαν ήταν τραυµατικοί, µεταφορικά και κυριολεκτικά: ένας ύπουλος τραυµατισµός σε αγώνα πρωταθλήµατος µε τον Ηρακλή στο Ιβανώφειο τον οδήγησε στο χειρουργείο έπειτα από πολύµηνη θεραπεία και έθεσε σε κίνδυνο την καριέρα του, αφού το πρόβληµα στον σβέρκο ήταν νευρολογικό και απαιτούσε λεπτούς ιατρικούς χειρισµούς.
Ο Παπανικολάου έχασε το προολυµπιακό τουρνουά της Βικτόρια και δεν συνεργάστηκε ποτέ µε τον Ρικ Πιτίνο, τουλάχιστον όµως επέστρεψε γερός και δυνατός από το µαρτύριο και πάτησε ξανά το γκάζι, ντυµένος στα κόκκινα του Ολυµπιακού, για τη θριαµβευτική σεζόν 2021-22. Ουδείς µπορούσε πια να τον κρατήσει µακριά από το επόµενο προσκλητήριο της εθνικής.
Υπό τις οδηγίες –για πρώτη φορά– του ∆ηµήτρη Ιτούδη, συµπαίκτης ξανά του Γιάννη Αντετοκούνµπο, ο 32άχρονος Παπανικολάου θα οδηγήσει την «επίσηµη αγαπηµένη» στο Ευρωµπάσκετ των ελπίδων και των ονείρων µε επίτιµο ρόλο αρχηγού. Αυτός ήταν άλλωστε που πέρασε από το Μέγαρο Μαξίµου, µαζί µε Ιτούδη και Βαγγέλη Λιόλιο, για να εισπράξει τις ευχές του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ας ελπίσουµε ότι ο πρωθυπουργός θα φέρει γούρι για µια φορά στη ζωή του! Λίγες µέρες προτού επιβιβαστεί στο αεροπλάνο για το Μιλάνο, ο κάπτεν Παπανικολάου ανοίγει την καρδιά του στο Documento.
Ζεις την εθνική ανδρών από το 2009 σχεδόν ανελλιπώς. Βλέπεις κάτι καινούργιο διά γυµνού οφθαλµού φέτος;
Μα κάθε προσπάθεια είναι καινούργια. Υπάρχει πολύ υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης και διάθεσης. Κάθε χρόνο, όµως, λέµε τα ίδια. Λόγια, όνειρα, όρεξη και τελικά δεν κάνουµε τίποτε. Η ουσία είναι να µείνουµε προσηλωµένοι και πάρα πολύ ταπεινοί. Να πάµε στο Ευρωµπάσκετ πεινασµένοι για να διεκδικήσουµε ό,τι καλύτερο µπορούµε. Καλύτερα να κρατήσουµε τον πήχη χαµηλά, γιατί έχουµε στραπατσαριστεί πολλές φορές τα προηγούµενα χρόνια.
Τι µας έχουν διδάξει οι προηγούµενες αποτυχίες; Ποια συµβουλή θα έδινες, εσύ ο παλιός, σε έναν παίκτη της νέας γενιάς;
Να µη θεωρεί τίποτε δεδοµένο! Τα πάντα είναι απρόβλεπτα. Ο χρόνος που παρέχεται για να τοποθετηθούν οι βάσεις και να ανθήσει µια εθνική οµάδα είναι πολύ περιορισµένος. Το µεγαλύτερο λάθος είναι να υποτιµήσεις τη στιγµή. Κάθε δευτερόλεπτο στην προπόνηση και στον αγώνα είναι πολύτιµο. Για ενάµιση µήνα πρέπει να είµαστε απόλυτα προσηλωµένοι, ώστε να εκτελέσουµε σωστά τα πέντε δέκα πράγµατα που θα µας ζητηθούν. Μέσα στο τουρνουά να θυµόµαστε ότι δεν υπάρχουν αµελητέες οµάδες. Το έχουµε πληρώσει αυτό το σφάλµα στο παρελθόν. Ο παίκτης πρέπει να είναι απαιτητικός πάνω απ’ όλα µε τον εαυτό του. Να κοιτάζει πρώτα αυτά που θα δώσει εκείνος στην οµάδα και κατόπιν όσα θα πάρει από αυτήν.
Κάθε διεθνής αθλητής φέρνει µαζί του στην εθνική οµάδα το χειµωνιάτικο «εγώ» του. Πώς ξεπερνιέται αυτή η ιδιαιτερότητα;
∆εν το βλέπω ως πρόβληµα. Είναι όµως το κλειδί που κάνει τη διαφορά ανάµεσα στην επιτυχία και την αποτυχία. Ιδίως σε µια οµάδα που έχει στη σύνθεσή της ένα τεράστιο παράδειγµα όπως ο Γιάννης. Εσείς οι παλαιότεροι µεγαλώσατε µε την εθνική του 1987, εµείς µε εκείνη του 2005. Πολλοί από τους παίκτες που κατέκτησαν το χρυσό στο Βελιγράδι ήταν υπερπρωταγωνιστές στις οµάδες τους αλλά έβαλαν τον εαυτό τους κάτω από την οµάδα και στην υπηρεσία του προπονητή. Στο τέλος δικαιώθηκαν όλοι και κανένας δεν έψαχνε αν έπαιξε περισσότερο ή λιγότερο. Πέτυχαν κάτι υπέροχο για τη χώρα τους. Εχουµε την τύχη να τους βλέπουµε µπροστά µας κάθε µέρα. Τον Νίκο Ζήση, τον ∆ήµο Ντικούδη, τον Κώστα Τσαρτσαρή, τον Θοδωρή Παπαλουκά που πέρασε τις προάλλες να µας δει…
Ποιο είναι το ορατό πλεονέκτηµα της φετινής οµάδας και ποιο το µειονέκτηµα;
Είµαστε µια εξαιρετική φουρνιά, µε παιδιά στην πιο ώριµη ηλικία που παίζουν το καλύτερο µπάσκετ της καριέρας τους. Πολλοί παίκτες είναι καταξιωµένοι σε επίπεδο Ευρωλίγκας, ο δε Γιάννης παγκοσµίως. Αυτό το κράµα, µαζί µε τη δουλειά που έγινε στα «παράθυρα» και µε νεότερους παίκτες, µας βοήθησε να βρούµε γρήγορα ρυθµό και χηµεία. Μπήκαµε από την πρώτη µέρα να δουλέψουµε µε ένταση, χωρίς να χρειαστεί να ψαχτούµε πολύ. Το µειονέκτηµα είναι ότι υπάρχει ελάχιστος χρόνος για να δουλέψουµε πάνω σε όσα θέλει ο καινούργιος προπονητής. Αλλά αυτό ισχύει για όλες τις οµάδες. Η προσήλωση και η αφοσίωση στο µάξιµουµ θα λύσουν όλα τα προβλήµατα.
Η λυδία λίθος της οµάδας είναι ο Γιάννης Αντετοκούνµπο ή µήπως οι «άλλοι»;
Είναι λάθος να κάνουµε τέτοιο διαχωρισµό. Θα παίξουµε εµείς γι’ αυτόν και εκείνος για εµάς. Ο Γιάννης θα µας βοηθήσει να εξελίξουµε το παιχνίδι µας αλλά κι εµείς θα φροντίσουµε να του ανοίξουµε χώρους ώστε να µπορέσει να παίξει το µπάσκετ που του αρέσει.
Υπάρχει όµως ένα «πρέπει». Σε µια οµάδα του Γιάννη οι συµπαίκτες του οφείλουν να αξιοποιούν τα ελεύθερα τρίποντα. ∆εν προκαλεί άγχος αυτή η συνθήκη;
Προς το παρόν όχι. Ξέρεις, το µακρινό σουτ δεν είναι ο µοναδικός τρόπος για να βοηθηθεί ο Γιάννης. Εάν για παράδειγµα παίξουµε σκληρή άµυνα, θα προλαβαίνουµε τον αντίπαλο πριν οργανωθεί και θα σκοράρουµε πιο εύκολα. ∆εν έχει νόηµα να επικεντρωθούµε µόνο σε ένα στοιχείο. Η επιτυχία είναι µια ακολουθία πραγµάτων, τα οποία έχουν σκεφτεί οι προπονητές. Το θέµα είναι να δουλέψουµε ώστε να τα βγάλουµε πάνω στο παρκέ.
Ποιο είναι όµως το µπάσκετ που θέλουµε να παίξουµε; Αυτό της πατροπαράδοτης ελληνικής σχολής που έφερε τα µετάλλια ή κάτι νεωτεριστικό και σύγχρονο; Μπορούµε να αλλάξουµε προσωπείο; Θέλουµε;
Πιστεύω ότι θα ξεκινήσουµε από την πεπατηµένη συνταγή. Από αυτό που ξέρουµε να κάνουµε. Η αποτελεσµατική άµυνα κάνει την επίθεση πιο γρήγορη. Εάν πάλι µαζεύεις συνεχώς την µπάλα από το διχτάκι σου, δεν θα γίνεις ποτέ σβέλτος. Το ένα φέρνει τ’ άλλο, αλλά και το… παράλλο. Εφόσον σκοράρεις εσύ απαγορεύεις τον αιφνιδιασµό του αντιπάλου. Η άµυνα όµως δίνει το πρώτο έναυσµα. Αυτή σε βοηθάει να παίζεις µε τα λευκά, όπως λένε στο σκάκι.
Τι πήγε λάθος το 2019 στην Κίνα; Και τότε ξεκινήσαµε µε µεγάλα όνειρα αλλά µείναµε εκτός οκτάδας.
Χίλια δυο πράγµατα πήγαν στραβά. Η ήττα από τη Βραζιλία µάς πείραξε το µυαλό και µας έβαλε στη διαδικασία να κοιτάζουµε και τ’ άλλα αποτελέσµατα. Οι υψηλές προσδοκίες µάς γέµισαν άγχος, αν και αυτό δεν στέκει ως δικαιολογία για έναν επαγγελµατία. Το «θέλω» έφερε παραπανίσια πίεση και τελικά έγινε µπούµερανγκ για την οµάδα. Ετσι είναι όµως τα τουρνουά. Ενα στραβό αποτέλεσµα µπορεί να κάνει τη διαφορά. Λίγο άδικο, θα πεις, αλλά οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους.
Έκλεισες τα 32 πριν από λίγες µέρες. Έχεις αρχίσει να σκέφτεσαι ότι πλησιάζει το τέλος της διαδροµής;
Το πλήρωµα του χρόνου είναι αναπόφευκτο για όλους. Προσωπικά θα το θεωρήσω ευλογία εάν καταφέρω να φορέσω τη φανέλα της εθνικής αυτή την τριετία µέχρι τους Ολυµπιακούς Αγώνες του Παρισιού. Αρκεί να µε θέλουν οι προπονητές και να είµαι σε καλή κατάσταση! Θέλω πολύ να βάλω ένα λιθαράκι για να πετύχουµε κάτι καλό για τον τόπο µας.
Έχεις στο βιογραφικό σου πολλά µετάλλια µε τις µικρές εθνικές οµάδες αλλά όχι µε τους άντρες.
Κάθε άνθρωπος το βλέπει διαφορετικά, αλλά για µένα προσωπικά η εθνική οµάδα είναι το πιο σηµαντικό, το πιο µεγάλο. Όταν φοράς το εθνόσηµο εκπροσωπείς και ενώνεις όλη τη χώρα, όλο το έθνος. Όχι µόνο τους οπαδούς κάποιου συλλόγου. Είναι κάτι όµορφο και µαγικό να ξέρεις ότι ήσουν κι εσύ εκεί. Το ζήσαµε το 2004 µε το ποδόσφαιρο, το 2005 µε το µπάσκετ, ξανά το 2006, το 2009. Σε τούτη την ευλογία κρύβεται όλη η ουσία.
Πλέον φοράς και το αόρατο περιβραχιόνιο του αρχηγού για πρώτη φορά στην καριέρα σου. Τόσο στην εθνική µε συναρχηγούς τους Καλάθη, Σλούκα όσο και στον Ολυµπιακό µετά την αποχώρηση του Πρίντεζη.
Είναι µια τιµή που δεν µετριέται µε λόγια και αριθµούς να διαδέχοµαι θρύλους όπως ο Παναγιώτης Γιαννάκης και όσοι τον ακολούθησαν. Νιώθω κολακευµένος και συγκινηµένος. Είναι συναρπαστικό αυτό που µου συνέβη και ανυποµονώ. Πάµε στο Ευρωµπάσκετ µε το κεφάλι κάτω και ελπίζουµε να πετύχουµε κάτι ωραίο για τη χώρα που εκπροσωπούµε.
Φοράει τα μπλε από τα 15 του
Ο Κώστας Παπανικολάου πρωτοφόρεσε τα μπλε στις 20 Αυγούστου 2005, στο πλαίσιο ενός τουρνουά φιλίας παμπαίδων στη Σάμο, σε ηλικία 15 ετών. Αντίπαλος ήταν η Ιταλία, προπονητές οι Τούφας – Βλασσόπουλος και συμπαίκτες του, μεταξύ άλλων, οι Κώστας Σλούκας, Νίκος Παππάς, Ζήσης Σαρικόπουλος, Βλάντο Γιάνκοβιτς, Βαγγέλης Μάντζαρης.
Αυτή η ευλογημένη φουρνιά (αργότερα και με Κασελάκη, Γιαννόπουλο, Μπόγρη) χάρισε στην Ελλάδα –παρόντος του Παπανικολάου– δύο χρυσά και τρία ασημένια μετάλλια σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα παίδων, εφήβων και νέων την τετραετία 2007-10. Και σταδιακά στελέχωσε σε σημαντικό βαθμό τους μεγάλους.
Στην εθνική ανδρών ο Παπανικολάου έκανε ντεμπούτο στον φιλικό αγώνα Ελλάδα – Ρουμανία 102-57 στις 12 Αυγούστου 2009, με προπονητή τον Γιόνας Καζλάουσκας, μέλος της ίδιας ομάδας που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ της Πολωνίας μερικές εβδομάδες αργότερα (Σπανούλης, Ζήσης, Σχορτσανίτης, Φώτσης, Κουφός, Μπουρούσης, Πρίντεζης κ.ά.).
Ο ίδιος κόπηκε από την τελική δωδεκάδα, όπως και από την αντίστοιχη του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος του 2010 στην Τουρκία, αλλά έγινε αναντικατάστατος από το 2011, με συμμετοχή σε δύο Μουντομπάσκετ και τέσσερα Ευρωμπάσκετ, ακόμη και τον καιρό που αγωνιζόταν στο ΝΒΑ (2014-16). Απουσίασε λόγω σοβαρών τραυματισμών από τα δύο τελευταία προολυμπιακά τουρνουά (2016, 2021), ενώ δεν έχει αγωνιστεί ποτέ σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Δεκατρία χρόνια μετά το πλήρες ντεμπούτο του σε αυτήν, αρχηγός πλέον στην «επίσημη αγαπημένη», ο Παπανικολάου μετράει 124 συμμετοχές στην εθνική ανδρών, με μ.ό. 6,2 πόντους αλλά δίχως μεγάλη διάκριση στο παλμαρέ του. Με τις μικρότερες εθνικές ομάδες έχει φορέσει το εθνόσημο 99 φορές, οπότε οι συνολικές συμμετοχές του με τη γαλανόλευκη φανέλα είναι 223.
