Η πιθανή παράταση του lockdown έως και τον Φεβρουάριο θα πλήξει ακόμη περισσότερο λιανεμπόριο, εστίαση και τουρισμό
Οταν πριν από δύο εβδομάδες η κυβέρνηση ανακοίνωωε ότι το λιανεμπόριο θα παραμείνει κλειστό και θα συνεχιστεί η απαγόρευση της μετακίνησης από νομό σε νομό κατά τις γιορτές ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Γιάννης Χατζηθεοδοσίου προειδοποιούσε για τον κίνδυνο να χαθούν έως την άνοιξη 150.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από τους κλάδους του λιανεμπορίου, της εστίασης και του τουρισμού. Λίγες μέρες μετά ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ) διατύπωνε μια ακόμη χειρότερη πρόβλεψη, μιλώντας για 200.000 λουκέτα. Τι είχε μεσολαβήσει;
Πρώτον, η ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για μείωση ενοικίου των επιχειρήσεων που θα μείνουν κλειστές τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο κατά 80%, κάτι που σημαίνει ότι το lockdown θα παραταθεί, ίσως έως τα τέλη Φεβρουαρίου. Προς την κατεύθυνση αυτή συνηγορεί το γεγονός ότι ο εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού θα αρχίσει τον Μάρτιο, επομένως τείχος ανοσίας θα έχουμε στα τέλη της άνοιξης.
Δεύτερον, η επιβεβαίωση στην πράξη ότι το click away είναι δώρο άδωρο για τις μικρές και μεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις. Επειτα από μια εβδομάδα εφαρμογής του, για παράδειγμα, στην ανακοίνωση του υπουργείου Ανάπτυξης για την υποστήριξη του click away το μόνο θετικό που υπήρχε προς καταγραφή ήταν ότι έχει επιτρέψει στα εμπορικά μαγαζιά με πλήρως αναπτυγμένο ηλεκτρονικό κατάστημα (δηλαδή το 10% της αγοράς, που αποτελείται ως επί το πλείστον από αλυσίδες) να πραγματοποιήσουν έως και το 35% του περσινού τζίρου τους. Για το υπόλοιπο 83% του λιανεμπορίου όμως –τα μικρά, μεμονωμένα και συνοικιακά μαγαζιά– σύμφωνα με τα ευρήματα τηλεφωνικής έρευνας του Περιφερειακού Επιχειρηματικού Συμβουλίου Αττικής που ανακοίνωσε ο πρόεδρός του Βασίλης Κορκίδης ο τζίρος με το click away φτάνει μόλις στο 10% του αντίστοιχου περσινού.
Ακόμη χειρότερα, όπως αναφέρουν πηγές του εμπορικού κόσμου, στις τοπικές αγορές επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας καθώς ο πιο πονηρός, ο πιο αποφασισμένος, βρίσκει τρόπους να παρακάμψει την απαγόρευση και να κάνει κάποιες –λιγοστές έστω– πωλήσεις, ενώ οι υπόλοιποι δεν βλέπουν σέντσι. Σε κάθε περίπτωση, οι εκτιμήσεις του εμπορικού κόσμου αναφέρουν ότι ο φετινός εορταστικός τζίρος ενδέχεται να μείνει έως και κάτω του 35% του περσινού και να κυμανθεί κάπου ανάμεσα στα 875 εκατ. ευρώ και το 1,5 δισ. ευρώ, έναντι των 3,5 δισ. ευρώ του 2019. Αυτό όμως αποτελεί πραγματική καταστροφή, ειδικά για εκείνες τις επιχειρήσεις που παραδοσιακά τις γιορτές των Χριστουγέννων πραγματοποιούν το 25% με 30% των ετήσιων πωλήσεών τους.
Κυβερνητική άρνηση στη διαγραφή χρεών
Τρίτον, η απόρριψη από την κυβέρνηση του αιτήματος για μερική διαγραφή των χρεών της πανδημίας. Το αίτημα αυτό διατυπώθηκε αρχικά από τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνο Μίχαλο, υιοθετήθηκε κατόπιν από την πλειονότητα των εμπορικών συλλόγων της επαρχίας και το ΕΕΑ και υποστηρίχτηκε από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα.
Αλλά ενώ ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνης Γεωργιάδης άφησε αρχικά ένα ανοικτό παραθυράκι για μερικό κούρεμα των οφειλών της υγειονομικής κρίσης μέσω του ενδεχομένου να χαριστεί το 50% και των τριών πρώτων κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής στο μικρό μέρος των επιχειρήσεων που την πήραν (145.000 επί συνόλου 700.000), ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο υφυπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης το απέκλεισαν κατηγορηματικά.
Οπως υπογραμμίζουν ωστόσο οι εκπρόσωποι των μικρομεσαίων, είναι αδύνατο επιχειρήσεις που έμειναν κλειστές με κρατική εντολή για πέντε ολόκληρους μήνες το 2020, που έχασαν τους υψηλούς τζίρους του Πάσχα και των Χριστουγέννων, που θα παραμείνουν κλειστές και τους δύο πρώτους μήνες του 2021 και που σε τελική ανάλυση επί σειρά μηνών καταγράφουν ελάχιστους τζίρους ή και μηδενικούς να ανταποκριθούν στις τόσες υποχρεώσεις που έχουν μαζευτεί και θα πρέπει να αρχίσουν να πληρώνονται όταν το κράτος κηρύξει το τέλος της πανδημίας.
Ρύθμιση 100 δόσεων για όσους αντέξουν
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, οι αναστολές υποχρεώσεων που θα αρχίσουν να ξεπαγώνουν από τον προσεχή Μάρτιο φτάνουν το 1,56 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό όμως δεν συμπεριλαμβάνει τις αναστολές του Δεκεμβρίου ούτε τυχόν νέες αναστολές που θα δοθούν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, το συνολικό χρέος της αγοράς για το έτος 2020 θα αγγίξει τα 6 δισ. ευρώ και με την παράταση του lockdown κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2021 και τους δύο τελευταίους κύκλους επιστρεπτέων προκαταβολών που θα δοθούν θα αυξηθεί κι άλλο μέσα στο 2021. Για την αποπληρωμή όλου αυτού του δυσθεώρητου χρέους της πανδημίας η κυβέρνηση δεν θα κάνει κούρεμα, όπως της ζητήθηκε, θα κάνει όμως ρύθμιση, η οποία θα προσφέρει τη δυνατότητα σταδιακής αποπληρωμής του σε 100 μηνιαίες δόσεις.Μένει να δούμε πόσες από τις 700.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους της ελληνικής οικονομίας θα επιλέξουν να μείνουν ανοικτοί και να το παλέψουν αποπληρώνοντας τα χρέη της πανδημίας προς το κράτος για οκτώμισι ολόκληρα χρόνια, πόσοι θα βάλουν λουκέτο τους προσεχείς μήνες προτού ανοίξει η αγορά, όπως πολλοί λογιστές συμβουλεύουν, αλλά και πόσοι θα το κάνουν έως τα τέλη του χρόνου, όσο θα συνειδητοποιούν ότι η νέα μείωση της κατανάλωσης, μετά και το δεύτερο, πολύ παρατεταμένο lockdown, θα οδηγήσει σε ακόμη χαμηλότερους τζίρους που δεν θα αρκούν για να καλύπτουν τις οφειλές τους.
Εκτιμήσεις για λουκέτο στο 1/3 των μικρομεσαίων
Στην απευκταία περίπτωση που επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του προέδρου του ΕΕΑ για 200.000 λουκέτα μέσα στο 2021, μιλάμε για το ένα τρίτο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της χώρας (το ίδιο λέει και η ΓΣΕΒΕΕ). Οταν έρθει η ώρα του λογαριασμού θα φανεί και το κόστος στην απασχόληση, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του επιστημονικού διευθυντή του Ινστιτούτου Εργασίας (ΙΝΕ) ΓΣΕΕ Γιώργου Αργείτη, θα είναι βαρύ και έως το φθινόπωρο θα ανεβάσει ξανά την ανεργία στα δραματικά επίπεδα του 22%, όπου είχε φτάσει το 2012, δηλαδή στις πιο σκοτεινές μέρες των μνημονίων.
Το χρονικό του γολγοθά των οφειλών στο δημόσιο
Ηδη από το πρώτο lockdown η κυβέρνηση εμφανίζει τις αναστολές δόσεων, δανείων, ασφαλιστικών εισφορών κ.λπ. ως χρηματοδότηση της ελληνικής πραγματικής οικονομίας. Πρόκειται για μέγιστη παραπληροφόρηση, η οποία εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021 θα ξεσκεπαστεί, προσθέτοντας στην οργή των μικρομεσαίων για την υγειονομική διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας την οργή για τη δήθεν στήριξη της κυβέρνησης στο ελληνικό επιχειρείν. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη λοιπόν προσπάθησε να σκεπάσει την έλλειψη στήριξης βαφτίζοντας τις αναστολές «χρηματοδότηση».
Αναλυτικότερα:
Στο τέλος Μαρτίου 2021 θα πρέπει να πληρωθεί η πρώτη δόση (πέντε συνολικά) των ασφαλιστικών εισφορών του 2019. Η καταβολή των πέντε μηνιαίων δόσεων θα ξεκινήσει από τον Μάρτιο του 2021 και αφορά 800.349 αυτοαπασχολούμενους (σε σύνολο 1,6 εκατ.), για τους οποίους προέκυψε μέσο χρεωστικό υπόλοιπο 1.355,61 ευρώ.
Από την Πρωτομαγιά του 2021 θα πρέπει να ξεκινήσει η πληρωμή των φόρων για το εαρινό lockdown (Μάρτιος – Ιούνιος 2020) καθώς και του ΦΠΑ που θα έπρεπε να πληρωθεί τον Νοέμβριο για τις επιχειρήσεις που υποχρεωτικά ανέστειλαν τη λειτουργία τους.Ωστόσο οι καταβολές δεν θα ξεκινήσουν την άνοιξη (όταν θα αρχίσουν σύμφωνα με τις έως τώρα ενδείξεις να μειώνονται οι περιορισμοί στις μετακινήσεις), αλλά νωρίτερα. Ετσι, σε ένα περιβάλλον ακραίας οικονομικής ύφεσης:
Εως το τέλος του 2020 θα πρέπει να καταβληθούν η έκτη δόση του φόρου εισοδήματος, η τέταρτη δόση του ΕΝΦΙΑ, ο ΦΠΑ του Νοεμβρίου από όλες τις επιχειρήσεις που δεν κατέβασαν ρολά με κρατική εντολή, καθώς και η δόση ή οι δόσεις ρυθμίσεων για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και εργαζόμενους επιχειρήσεων που δεν ανήκουν στη λίστα των ΚΑΔ που ανέστειλαν υποχρεωτικά τη λειτουργία τους.
Μέχρι τις 29 Ιανουαρίου 2021 θα πρέπει να καταβληθούν η έβδομη δόση του φόρου εισοδήματος, η πέμπτη δόση του ΕΝΦΙΑ και ο ΦΠΑ του μήνα Δεκεμβρίου για τους τηρούντες διπλογραφικά βιβλία.
Μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου 2021 θα πρέπει να καταβληθούν η όγδοη δόση του φόρου εισοδήματος, η έκτη δόση του ΕΝΦΙΑ, ο ΦΠΑ του Ιανουαρίου και τα τέλη κυκλοφορίας του 2021.
Οι δόσεις ρυθμίσεων για τις οποίες έχει παγώσει η πληρωμή θα προστεθούν ως υπεράριθμες στο τέλος των αρχικών ρυθμίσεων.Ολα αυτά ενώ η αγορά θα έχει απολέσει τον τζίρο των Χριστουγέννων σε επίπεδα 80%, ενώ θα παραμένει κλειστή πιθανότατα μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου. Αρα οι μικρομεσαίοι θα πρέπει να πληρώνουν τις οφειλές του 2020, θα πρέπει να καταβάλλουν τις τρέχουσες οφειλές και όλα αυτά σε περιβάλλον κατακρήμνισης της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και καταπόντισης του τζίρου των επιχειρήσεων της πραγματικής οικονομίας…
«Γέφυρα ΙΙ» – Κρατική επιδότηση 9 μηνών στα επαγγελματικά δάνεια
Παρά την άρνηση της κυβέρνησης για μερικό κούρεμα των οφειλών των μικρομεσαίων προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, κρατική λύση θα δοθεί στο πολύ πιεστικό πρόβλημα των τραπεζικών δανείων, που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του τουρισμού και της εστίασης.
Το επείγον του προβλήματος εδώ προκύπτει από το υποχρεωτικό «ξεπάγωμα» των αναστολών δανείων την 1η Ιανουαρίου 2021 λόγω του ότι τα περισσότερα από αυτά τα δάνεια μπήκαν σε αναστολή την 1η Απριλίου 2020 και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν επιτρέπει την παράτασή της πέραν του εννεαμήνου. Δεν είναι σαφές πόσες μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφορά το πρόβλημα, πάντως, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τα δάνεια σε αναστολή ποσό 8,2 δισ. ευρώ αφορά επιχειρήσεις όλων των μεγεθών και 1,4 δισ. ευρώ ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις.
Με δεδομένο όμως ότι η οικονομία παραμένει και θα παραμείνει για κάποιους μήνες ακόμη κλειστή, αν δεν δοθεί κάποια «εγχώρια» λύση, τα δάνεια του τουρισμού, της εστίασης και του λιανεμπορίου θα «κοκκινίσουν» άμεσα. Γι’ αυτό ανακοινώνεται εντός των ημερών νέο πρόγραμμα στήριξης των μικρομεσαίων, στα πρότυπα του προγράμματος «Γέφυρα», το οποίο θα καλύψει ελεύθερους επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο έως 1 εκατ. ευρώ. Με το πρόγραμμα αυτό το δημόσιο θα επιδοτήσει τη μηνιαία δόση επιχειρηματικών δανείων ύψους έως 250.000 ευρώ που θα βγαίνουν από το μορατόριουμ για τους πρώτους εννέα μήνες του 2021. Το πρόγραμμα θα βαφτιστεί «Γέφυρα ΙΙ» και θα σχεδιαστεί στα πρότυπα του προγράμματος επιδότησης στεγαστικών δανείων «Γέφυρα Ι»: δηλαδή θα καλύψει όλες τις κατηγορίες επαγγελματικών δανείων, ενήμερα, μη εξυπηρετούμενα και καταγγελθέντα, υπό την προϋπόθεση ρύθμισής τους, αν και θα είναι πιο γενναιόδωρο με τους ενήμερους δανειολήπτες, στο πλαίσιο της γνωστής λογικής καλλιέργειας της σωστής «κουλτούρας πληρωμών».
