Η σκανδαλώδης «επένδυση» από το αγαπημένο τέκνο του Σημίτη. Στην αρχαία μυθολογία η Εχιδνα ήταν η μητέρα όλων των τεράτων. Κατά διαβολικό τρόπο, η περίοδος διακυβέρνησης υπό τον Κώστα Σημίτη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μήτρα όλων των σκανδάλων.
Χρηματιστήριο, εξοπλιστικά, είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ με πλαστά στοιχεία, εκτόξευση του κόστους των Ολυμπιακών Αγώνων, χρήματα από τη Siemens στα ταμεία του ΠΑΣΟΚ είναι μόνο μερικές από τις υποθέσεις που αναδύουν έντονη δυσοσμία. Κάποιες από αυτές απασχόλησαν τη Δικαιοσύνη και επήλθαν καταδίκες ή εξακολουθούν να ερευνώνται, ενώ κάποιες άλλες ουδέποτε ερευνήθηκαν παρότι χαρακτηρίστηκαν σκανδαλώδεις. Σε κάποιες άλλες επίσης δεν υπήρξε ποτέ απόδοση ευθυνών παρότι το δημόσιο ζημιώθηκε με αρκετά εκατομμύρια ευρώ.
Μια από αυτές έχει να κάνει με την Εμπορική Τράπεζα την περίοδο 2000-02, επί διοικήσεως του σημερινού επικεφαλής της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα. Η διοίκησή του κατάφερε να ζημιώσει την τράπεζα με 804 εκατ. ευρώ εξαιτίας λανθασμένων επενδύσεων. Ο πολυδιαφημισμένος τραπεζίτης, αγαπημένος του συστήματος Σημίτη και στη συνέχεια του συστήματος Σαμαρά, που έχτισε την τραπεζική σταδιοδρομία του αποκλειστικά σε κρατικές τράπεζες, απέδειξε ότι οι ικανότητές του είναι περισσότερο πολιτικές. Η ζημία που προκάλεσε η διοίκηση Στουρνάρα στην Εμπορική δεν είναι κάτι που υποδεικνύεται μόνο από το Documento. Ακόμη και ο πρύτανης του οικονομικού ρεπορτάζ –«Νέστορας της οικονομικής δημοσιογραφίας», όπως τον αποκαλούν– Νίκος Νικολάου είχε ασχοληθεί εκτενώς στην «Καθημερινή» με αυτή την υπόθεση.
Το 1999 η Εμπορική Τράπεζα πούλησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της Ιονικής Τράπεζας στην Alpha Bank. Το τίμημα ανήλθε σε 798 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με όσα αναφέρει σε άρθρο του στην «Καθημερινή» τον Ιούλιο του 2005 ο εκ των κορυφαίων οικονομικών αναλυτών, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Καθημερινή» και αναπληρωτής διευθυντής του «Βήματος» Ν. Νικολάου, τα επόμενα χρόνια η διοίκηση Στουρνάρα τοποθέτησε το ποσό αυτό σε μετοχές της Σοφοκλέους, σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, σε ομόλογα και παράγωγα καθώς και σε συμμετοχικού ενδιαφέροντος εταιρείες. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει στην αρθρογραφία του ο Ν. Νικολάου, «οι τοποθετήσεις αυτές αποδείχτηκαν ιδιαίτερα άστοχες». Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, «στο τέλος του 2002 η Εμπορική Τράπεζα αναγκάστηκε να προχωρήσει σε μεγάλη μείωση της καθαρής της θέσης (ίδια κεφάλαια) κατά 725 εκατ. ευρώ λόγω της σοβαρότατης απαξίωσης των παραπάνω στοιχείων. Το ποσό των 725 εκατ. ευρώ αντιστοιχεί κατά βάση στο τίμημα που εισέπραξε η Εμπορική από την πώληση της Ιονικής Τράπεζας». Πιο απλά, οι τοποθετήσεις που έκανε η Εμπορική επί διοίκησης Στουρνάρα είχαν αποτέλεσμα να ζημιωθεί η τράπεζα και κατ’ επέκταση το ελληνικό δημόσιο, καθώς η Εμπορική την περίοδο εκείνη ήταν κρατική.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ν. Νικολάου, το οποίο αφήνει έκθετο τον Γ. Στουρνάρα, η ζημία είχε προέλθει από διάφορες πηγές. Από τις μετοχές κατά 325 εκατ. ευρώ, από τα αμοιβαία κεφάλαια κατά 52 εκατ. ευρώ, από τα ομόλογα κατά 2 εκατ. ευρώ, από τα παράγωγα κατά 163 εκατ. ευρώ και από τις συμμετοχές κατά 183 εκατ. ευρώ. Δεν ήταν όμως και οι μοναδικές ζημίες, καθώς είχε προκύψει και επιπλέον ζημία από παράγωγα.
«Επιπλέον υπήρξε πρόσθετη ζημία από παράγωγα ύψους 79 εκατ. ευρώ, η οποία όμως βάρυνε τα αποτελέσματα χρήσης και ουσιαστικά ανεβάζει τη συνολική ζημία της τραπέζης στα 804 εκατ. ευρώ» ανέφερε το ρεπορτάζ του Ν. Νικολάου στην «Καθημερινή». Ο «τεχνοκράτης» Στουρνάρας είχε καταφέρει να κάνει το οικονομικό του θαύμα στην Εμπορική. Ο ίδιος μάλιστα σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ισοτιμία» στις 16 Μαρτίου 2003 είχε εμμέσως παραδεχτεί την άστοχη επένδυση. «Εμείς ως Εμπορική, αντί να διαθέσουμε τα κεφάλαια από την πώληση της Ιονικής σε απλές τοποθετήσεις στη διατραπεζική, αγοράσαμε μετοχές, με συνέπεια τεράστιες υποαξίες στα χαρτοφυλάκια» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι καταγγελίες Αλογοσκούφη στη Βουλή
Τον Ιούλιο του 2005 η συγκεκριμένη υπόθεση απασχόλησε και την ελληνική Βουλή. Οι εποχές είχαν αλλάξει. Η περίοδος Σημίτη ήταν παρελθόν και η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή βρισκόταν πλέον στην εξουσία. Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών ήταν από το 2004 ο Γιώργος Αλογοσκούφης. Ο «τσάρος» της κυβέρνησης Καραμανλή ανέδειξε το θέμα Στουρνάρα – Εμπορικής στα έδρανα του κοινοβουλίου. Κατέθεσε στη Βουλή ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «Παρόν» στο οποίο γινόταν λόγος για τα χρήματα από την πώληση της Ιονικής και πού είχαν τοποθετηθεί από τη διοίκηση Στουρνάρα. «Η Εμπορική Τράπεζα το 2002, επί προεδρίας Στουρνάρα, μείωσε το μετοχικό της κεφάλαιο κατά 7,509 εκατ. ευρώ λόγω της απώλειας αξίας στο χαρτοφυλάκιο των μετοχών» είχε αναφέρει στη Βουλή ο Γ. Αλογοσκούφης.
Από την πλευρά του ο τότε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Χάρης Καστανίδης υπερασπίστηκε τον Γ. Στουρνάρα. Οπως υποστήριξε, με όλα αυτά ασχολήθηκαν οι εισαγγελικές αρχές και επικαλέστηκε πόρισμα του εισαγγελέα Ασπρογέρακα, «σύμφωνα με το οποίο ουδέν στοιχείο παρέχεται από το οποίο να δικαιολογείται οποιαδήποτε πολιτική ή ποινική ευθύνη και κανένα στοιχείο δεν παρέχεται για απώλεια των μετοχών». Παρά το γεγονός ότι το δημόσιο φέρεται να ζημιώθηκε, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα έγκυ- ρων αναλυτών. Επίσης, ο Χ. Καστανίδης υποστήριξε ότι τα χρήματα αυτά είχαν επενδυθεί από τη διοίκηση Στουρνάρα στο σύνολο του ενεργητικού και από το σύνολο του τιμήματος της πώλησης της Ιονικής μόνο τα 136 εκατ. ευρώ είχαν τοποθετηθεί σε μετοχές.
Οι ανακοινώσεις των εργαζομένων της Εμπορικής
Από την πλευρά του ο Γ. Αλογοσκούφης απέρριψε τους ισχυρισμούς Καστανίδη και αναφέρθηκε σε δύο ανακοινώσεις του Συλλόγου Εργαζομένων της Εμπορικής Τράπεζας οι οποίες κατήγγελλαν τη συγκεκριμένη τοποθέτηση. Η πρώτη έχει ημερομηνία 2 Δεκεμβρίου 2003, την οποία σύμφωνα με τον κ. Αλογοσκούφη υπογράφουν ο τότε πρόεδρος Γ. Κωνσταντινόπουλος και ο τότε γενικός γραμματέας Δ. Μιχαλόπουλος. Σύμφωνα με αυτήν: «Ο κ. Στουρνάρας και η διοίκηση της Τράπεζας διέθεσαν ολόκληρο σχεδόν το τίμημα από την πώληση της Ιονικής (270 δισ. δραχμές) για την κάλυψη των ζημιών από χρηματιστηριακές πράξεις και μείωσαν τα ίδια κεφάλαια κατά 700 εκατ. ευρώ». Η δεύτερη ανακοίνωση που επικαλέστηκε ο Γ. Αλογοσκούφης εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2004. Σε αυτήν αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Διέθεσαν ολόκληρο σχεδόν το τίμημα από την πώληση της Ιονικής (270 δισ.) για την κάλυψη των ζημιών από τις χρηματιστηριακές πράξεις και μείωσαν τα ίδια κεφάλαια κατά 700 εκατ. ευρώ». Ο τότε υπουργός Οικονομικών επικαλέστηκε μάλιστα στοιχεία και από τον ισολογισμό της Εμπορικής την περίοδο εκείνη. Σε αυτόν φερόταν να αποτυπώνεται με σαφήνεια η ζημία από τις ατυχείς αυτές επενδύσεις.
«Ζημίες από αποτίμηση μετοχών, ομολογιών, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, καθώς και των συμβάσεων και πράξεων επί παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων συνολικού ποσού 542,40 εκατ. ευρώ μεταφέρθηκαν απευθείας σε μείωση του λογαριασμού Ειδ. Αφορολογ. Αποθ. από χρεόγραφα που περιλαμβάνεται στον λογαριασμό των ιδίων κεφαλαίων “Αποθεματικά”» ανέφερε ο Γ. Αλογοσκούφης στη Βουλή. Ο ίδιος χαρακτήρισε μάλιστα την όλη υπόθεση «τεράστιο σκάνδαλο, που καλά θα κάνει ο Γ. Παπανδρέου να δει τι ακριβώς υπερασπίζονται στη Βουλή οι εκπρόσωποί του και τίνος εξυπηρετήσεις κάνουν». Χρόνια μετά ο Γ. Στουρνάρας θα γίνει υπουργός Οικονομικών σε κυβέρνηση της ΝΔ με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά και στη συνέχεια κεντρικός τραπεζίτης με τις ευλογίες της ΝΔ. Αλλωστε η λήθη είναι κάτι που χαρακτηρίζει τη ΝΔ του Αντ. Σαμαρά και του Κυριάκου Μητσοτάκη σε ό,τι αφορά σκανδαλώδεις υποθέσεις της περιόδου Σημίτη. Πολιτική ασυλία με αντάλλαγμα τη νομή της εξουσίας.
Συστηματικά αντιθεσμικός και ελεγχόμενος από τη Δικαιοσύνη
Ο σημερινός επικεφαλής της ΤτΕ είναι ίσως από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανθρώπου που συστηματικά ευτελίζει τον θεσμό του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος. Αν και έχει φιλοτεχνήσει για τον εαυτό του το προφίλ του τεχνοκράτη, ο ίδιος, όπως προκύπτει από το βιογραφικό του, έχει διαγράψει κρατικοδίαιτη σταδιοδρομία στον τραπεζικό τομέα, η οποία εκτοξεύτηκε την περίοδο Σημίτη λόγω και της σχέσης του με τον Γιάννο Παπαντωνίου. Σε αντίθεση με άλλους τραπεζίτες, η πορεία του στον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα είναι ανύπαρκτη. Αυτό ωστόσο δεν εμπόδισε την κυβέρνηση των Αντ. Σαμαρά και Βαγγέλη Βενιζέλου το 2014 να τον αναδείξει κεντρικό τραπεζίτη.
Ως οικονομολόγος είχε συχνή δημόσια παρουσία σε κανάλια και εφημερίδες την περίοδο Σημίτη. Ο ίδιος όμως ποτέ δεν έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τους κινδύνους που αντιμετώπιζε η ελληνική οικονομία. Οπως επίσης ποτέ δεν προειδοποίησε τους Ελληνες πολίτες για το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου ώστε να προστατέψουν την περιουσία τους. Συχνά πυκνά ο Γ. Στουρνάρας επιλέγει να λειτουργεί περισσότερο πολιτικά παρά θεσμικά, οχυρωμένος πίσω από τη θέση του επικεφαλής της ΤτΕ. Ο Παύλος Πολάκης χρέωσε τη διαρροή για το δάνειό του στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» στον Γ. Στουρνάρα, κάτι το οποίο ο κεντρικός τραπεζίτης αρνήθηκε. Αν ωστόσο ισχύει, συνιστά καταφανή αντιθεσμική λειτουργία του κεντρικού τραπεζίτη. Αν και η σύζυγός του ελέγχθηκε για το ΚΕΕΛΠΝΟ από τις εισαγγελικές αρχές, ο ίδιος αποφάσισε να εκδώσει ανακοίνωση μέσω της ΤτΕ. Λες και η υπόθεση είχε να κάνει με την ελληνική οικονομία και όχι με την οικογένειά του.
Την ΤτΕ έχει χρησιμοποιήσει επίσης για να απαντήσει στην υπόθεση Novartis, για την οποία τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του επίσης ελέγχονται από τις εισαγγελικές αρχές. Παρότι κεντρικός τραπεζίτης, φέρεται να συναντιέται με πολιτικά πρόσωπα με αντικείμενο την πρωθυπουργοποίησή του. Μια από αυτές τις συναντήσεις είχε γίνει, σύμφωνα με δημοσιεύματα, τον Ιούνιο του 2016 στην κατοικία του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου στην Κηφισιά. Εκεί ο κεντρικός τραπεζίτης φέρεται να δείπνησε μαζί με τους Κ. Σημίτη, Θόδωρο Πάγκαλο, Αννα Διαμαντόπουλου, Τάσο Γιαννίτση, Γιώργο Φλωρίδη και Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Κατά τη διάρκεια του δείπνου ο Κ. Σημίτης φέρεται να πρότεινε στον Γ. Στουρνάρα να ενεργοποιηθεί όταν λήξει η θητεία του. Μάλιστα ο Θ. Πάγκαλος φέρεται να τον ρώτησε εάν επιθυμεί «να γίνει πρωθυπουργός ή να μείνει υπάλληλος».
Το φως της δημοσιότητας έχουν δει επίσης ουκ ολίγες περιπτώσεις που ο ίδιος ως διοικητής της ΤτΕ συνδιοικεί μαζί με τους «πράσινους» συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ. Ο Γ. Στουρνάρας, σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζονται τα δημοσιεύματα του φιλικού προς αυτόν Τύπου, ζει και πορεύεται σαν κρατικοδίαιτος πασόκος της δεκαετίας του ’80 που θεωρεί την ΤτΕ φέουδό του και όχι ως θεσμικός διοικητής της.
