Στο Facebook δεν ζουν μόνο selfies και αυτοαναφορικά status, αλλά και μάγιστροι που προκαλούν τους ουρανούς να τους τιμωρήσουν, αν τολμάνε_x000D_
Οι «Παγανιστικές δοξασίες στη θεσσαλική επαρχία» δεν είναι μια απλή σελίδα του Facebook, γι’ αυτό όσο ρολάρει στην οθόνη, θα πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός στον χειρισμό της. Σύμφωνα με τον θρύλο, όσο την κοιτάζεις εκείνη μεταμορφώνεται σε κυκλώνα, σαν αυτούς που σχηματίζονται πάνω από τη θεσσαλική γη και μόνο οι άτυχοι είχαν μέχρι τώρα την ευκαιρία να δουν από κοντά. Φυσικά και ποτέ δεν επέστρεψαν για να περιγράψουν τι ακριβώς είδαν. Οι σύντομες ιστορίες της σελίδας που κινούνται μεταξύ της παράδοσης, του παράδοξου, της φαντασίας και του τρόμου απογειώνονται μέσα από μια γραφή αξιοζήλευτα πρωτότυπη. Και τι παράγει αυτός ο ευτυχής συνδυασμός; Μα, τι άλλο πέρα από αυθεντικές ανατριχίλες, καθώς και μια πολύ ωραία απόδειξη ότι τα νέα ανατρεπτικά στιλ γραφής αυτήν τη στιγμή γεννιούνται όχι μόνο στο παραδοσιακό όχημα της λογοτεχνίας, το βιβλίο, αλλά και στον τεράστιο ωκεανό των μέσων μαζικής δικτύωσης.
Ενα φάντασμα πλανάται πάνω από τη Θεσσαλία
Η σελίδα ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2014, ενώ περίπου τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα κείμενα γράφονται σχεδόν αποκλειστικά από τον Χρυσόστομο Τσαπραΐλη, ο οποίος ασχολείται με την αρθρογραφία (κατά κύριο λόγο κριτικών μουσικής, ταινιών και video games) και τη συγγραφή. Στα πρώτα βήματα της σελίδας συμμετείχαν η Μίρκα Δρίτσα και ο Ορφέας Καρανάσιος, οι οποίοι παραμένουν στη διαχειριστική ομάδα. Ρωτάω τον Χρυσόστομο αν χρειάστηκε ποτέ διαφήμιση και απαντά: «Διαφήμιση δεν έχουμε κάνει ποτέ, τα μέλη έχουν έρθει μέσω φίλων, μέσω shares που έχουν γίνει από άλλες σελίδες και φυσικά με τη βοήθεια θεσσαλικών φασματικών οντοτήτων». Αναρωτιέμαι γιατί η σελίδα αφορά συγκεκριμένα τις παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας και όχι μιας άλλης περιοχής. Μαθαίνω ότι ο Χρυσόστομος κατάγεται από την Καρδίτσα όπου μεγάλωσε και θεωρεί πιο εύκολη και λειτουργική τη δημιουργία υλικού πάνω σε γνώριμο χώρο.
Σχετικά με τα έργα και τους συγγραφείς που διαμόρφωσαν τη γραφή του λέει ότι «μεγαλύτερη επιρροή όσον αφορά το fiction συγγραφικό κομμάτι αποτελεί ο H.P. Lovecraft, καθώς και πλήθος συγγραφέων του φανταστικού που έδρασαν στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και στο πρώτο μισό του 20ού, όπως οι Arthur Machen, Edgar Allan Poe, Lord Dunsany, Algernon Blackwood, Robert Howard (για τα horror διηγήματά του), Clark Ashton Smith. Ολοι οι προαναφερθέντες έχουν μια τάση για το αρχαϊκό, για την ανάπτυξη εξαιρετικά ενδιαφέροντων (φαντασιακών ή μη – ελάχιστη διαφορά έχει) οπτικών επί του παρελθόντος και χτίζουν τον τρόμο τους με βάση τον υπαινιγμό και τη διακριτική κομψότητα, κάτι που προτιμώ απείρως σε σχέση με την ωμότητα μεγάλου μέρους της σύγχρονης παραγωγής τρόμου».
Σε ό,τι αφορά το λαογραφικό κομμάτι, μεγάλη επιρροή στον γραπτό λόγο του Χρυσόστομου έχει ασκήσει ο Νικόλαος Πολίτης με τις «Παραδόσεις» του και οι παγκόσμιες μυθολογίες, ιδιαίτερα η σλαβική και η ρωσική. Συγκεκριμένα λέει: «Η νοητική μου εικόνα για τις συγκεκριμένες μυθολογίες κυριαρχείται από εικόνες υπαίθρου, από αγροικίες και το ζεστό εσωτερικό σπιτιών που κατοικούνται από πλήθος αόρατων πλασμάτων. Είναι μια εικόνα πολύ κοντά σε αυτό που έχω στο μυαλό μου όταν ακούω τη λέξη “παράδοση”. Από εκεί και πέρα αντλώ από παραδόσεις ολόκληρης της Ευρώπης, με έμφαση σε αυτές που έχουν μια νοσηρή, ακόμα και μακάβρια (για τον μέσο σύγχρονο άνθρωπο) απόχρωση. Φυσικά και υπάρχουν ενσωματωμένα στοιχεία από παραδόσεις της Θεσσαλίας, κατά κύριο λόγο της Καρδίτσας, για τις οποίες έχω μάθει προφορικά μέσω συγγενικών διηγήσεων. Οι οποίες διηγήσεις έγιναν κυρίως όταν ήμουν σε μικρότερη ηλικία, οπότε και κατά κάποιον τρόπο έχουν διαχυθεί αισθητικά εντός μου, με αποτέλεσμα να ανιχνεύονται έστω και σε μικρό βαθμό σε οτιδήποτε γράφω».
Το χιούμορ σκοτώνει τον τρόμο και το μυστήριο
Στόχος της σελίδας, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι αυτό που περιγράφει ο αγγλικός όρος «re-enchantment», αυτό που θα μεταφραζόταν, όχι τόσο κομψά, ως «επαναμάγευση». Στόχος της σελίδας είναι «η επανάκτηση της μαγείας του θεσσαλικού τοπίου, αλλά και των κατοίκων αυτού. Η επανάκτηση μιας υπαίθρου στην οποία θα σκέφτεσαι διπλά το αν πρέπει να πάρεις ένα μονοπάτι το βράδυ, μιας και μπορεί να συναντήσεις οτιδήποτε, μπορεί να βρεθείς οπουδήποτε· μιας υπαίθρου όπου οι κανόνες της λογικής και της κυρίαρχης επιστήμης δεν θα είναι παντοδύναμοι, ουσιαστικά μιας επαρχίας η οποία μπορεί να σε εκπλήξει και να σε ταρακουνήσει, ακόμη και βίαια, από την αιθάλη του σύγχρονου κόσμου. Αυτό που θέλω είναι να συμβάλλω με κάποιον τρόπο σε μια αλλαγή παραδείγματος (paradigm shift), προς ένα παράδειγμα το οποίο θα είναι λιγότερο ορθολογιστικό και ψυχρά υπολογιστικό, στην επανάκτηση ενός μαγικού τρόπου σκέψης».
Ενα από τα μυστικά της επιτυχίας της σελίδας είναι η σύντομη και περιεκτική φόρμα των ιστοριών. Τι προσφέρει ένα σύντομο διήγημα σε αντίθεση με μια μεγάλη αφήγηση; Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «πρωτίστως κρατάει το ενδιαφέρον κάποιου που θα το πετύχει στο Facebook. Ξέρω και από δική μου εμπειρία πως αν δω ένα τεράστιο κείμενο στο Facebook, δύσκολα θα πάρω την απόφαση να το διαβάσω, εκτός και αν με ενδιαφέρει πολύ το αντικείμενό του. Οπότε τελείως πραγματιστικά, το φορμάτ αυτό ταιριάζει στο online περιβάλλον. Από εκεί και πέρα, έχει να κάνει και με την ποιότητα της παραγωγής, μιας και είναι πολύ πιο εύκολο να γράψεις μια καλή μικρή ιστορία ανά βδομάδα ή και συχνότερα, παρά ένα διήγημα άνω των 1.000, για παράδειγμα, λέξεων. Επίσης σίγουρα υπάρχει μεγαλύτερη αμεσότητα στο σύντομο διήγημα, καθώς και μια πρόκληση, όσον αφορά την απογύμνωση του λόγου από περιττά για την περίπτωση στοιχεία που μπορεί να τον βαραίνουν, ή με άλλα λόγια βοηθάει στο να μην πλατειάζει ο συγγραφέας».
Στις περισσότερες ιστορίες της σελίδας υπάρχει ένα υπόγειο λεπτό χιούμορ, που καταφέρνει να συνυπάρχει με τον τρόμο, χωρίς να τον καταλύει. Πόσο δύσκολο είναι να ενταχθεί το χιούμορ σε μια αντίστοιχη αφήγηση, χωρίς να τινάξει την ιστορία στον αέρα; Ο ίδιος λέει: «Αρκετά από τα πρώτα ποστ των Παγανιστικών Δοξασιών είχαν μια σαφώς χιουμοριστική χροιά, η οποία μάλιστα λειτουργούσε αρκετά πετυχημένα. Ο συνδυασμός όμως χιούμορ και τρόμου είναι αρκετά περίπλοκος, θέλει μαεστρία στην υλοποίηση, και προσωπικά θεωρώ πως πρέπει να γίνεται με μέτρο. Υπάρχει, επίσης, λόγω του περιβάλλοντος του Facebook η πιθανότητα, αν το παρακάνεις με το χιούμορ, να περάσεις στο κοινό σου ως μια ακόμη troll σελίδα – ακόμη έχουμε φίλους της σελίδας οι οποίοι νομίζουν πως είμαστε μονάχα κάτι τέτοιο. Για αυτό και είμαι πολύ πολύ λακωνικός όσον αφορά τη διαρροή χιούμορ στη σελίδα πλέον, προτιμώντας να το διοχετεύω σε άλλου είδους γραπτά μου».
Οι «Παγανιστικές δοξασίες στη θεσσαλική επαρχία» πρόκειται να κυκλοφορήσουν σε μορφή βιβλίου μέσα στο 2017 από τις εκδόσεις Αντίποδες
Παγανιστικές δοξασίες στη θεσσαλική επαρχία
Δοξασία Νο1
Οταν σκαρφαλώνει το βρέφος στα δέντρα το βράδυ για να βρει φωλιές πουλιών, δεν κάνει να το κοιτάξεις. Πάει να βρει αυγά, να τα σπάσει και να βάλει τσόφλια για δόντια. Τα θέλει τα δόντια το μωρό για να ξεγελάει την πείνα του με μπουκιές από τα αδέρφια του. Ούτε που διαμαρτύρονται αυτά, μα κάθονται ακούνητα πλάι στο τζάκι με τα μάτια προς τα πάνω, λες και κοιτάνε από την καμινάδα ολονυχτίς. Μονάχα αυτά τα μασημένα παιδιά βλέπουν μέσα από την κάπνα τις φτερωτές μαύρες μορφές που περνούν από τον ουρανό πάνω τους, με κατεύθυνση προς το Μαύρο Μοναστήρι της Σπηλιάς. Εκεί θα σε γκρεμίσουν, μέσα σε μια υπόγεια χαράδρα που δεν έχει τελειωμό, άμα κοιτάξεις βρέφος που σκαρφαλώνει στα δέντρα το βράδυ.
Δοξασία Νο 2
Η θεσσαλική αλεπού προέρχεται από τον καπνό του τελευταίου σπιτιού κάθε χωριού, εκείνου που βρίσκεται πιο κοντά στο δάσος. Αν ψήνεις κάστανα και πετάξεις κουκουνάρι στη φωτιά, τότε θα δεις κιτρινωπό καπνό να ανεβαίνει γοργά στην καμινάδα. Μόλις βγει από το σπίτι, βαραίνει ευθύς, κάθεται στο έδαφος, και παίρνει τη μορφή της αλεπούς. Σπανίως, αντί για κουκουνάρι πεύκου ή έλατου, πετάγεται στη φωτιά κουκουνάρι κυπαρισσιού. Από αυτό σχηματίζονται οι αιθερικές αλεπούδες, που κυνηγάνε τις ψυχές αυτών που έχουν πέσει σε κώμα.
Δοξασία Νο 3
Προσοχή! Αυτές τις μέρες μπορεί να πετύχετε σε αχνοφώτιστα θεσσαλικά σοκάκια μια πολυθρόνα αρχοντική, μαύρη σαν καμένο φιτίλι, να στέκει μονάχη της. Σταθείτε σε αρκετή απόσταση από αυτή, παρά την ακατανόητη έλξη που θα σας ασκεί. Η συγκεκριμένη είναι ένας από τους δυο θρόνους του Αδη, αυτούς στους οποίους είχανε παγιδευτεί ο Θησέας και ο Πειρίθους όταν διέπραξαν την Υβρη. Απαξ και κάτσεις στο κάθισμα, Θεσσαλέ συμπαγανιστή, δεν πρόκειται ποτέ να σου επιτραπεί η απόσπασή σου από αυτό. Ενα θα γίνεις με τα τοιχώματά του, και για όλη την αιωνιότητα θα ατενίζεις τη φρίκη των Ταρτάρων, το πρόσωπο των παγιδευμένων προολύμπιων θεοτήτων, που σέρνουν τις αλυσίδες τους εδώ και χιλιάδες χρόνια.
