Πολλοί λένε ότι δεν υπάρχει αντιπολίτευση. Κι όμως υπάρχει: είναι ο λαός.
Το έδειξαν οι κινητοποιήσεις που πέρασαν και θα φανεί και από άλλες που έρχονται. Ο λαϊκός παράγοντας που παρεμβαίνει καίρια είναι κινητήριος δύναμη. Επιταχύνονται οι πολιτικές διαδικασίες, με καταλύτη τις μεγάλες λαϊκές διαδηλώσεις με αίτημα να βγει η αλήθεια για το έγκλημα των Τεμπών, να μην υπάρξει συγκάλυψη, να προστατεύεται η ζωή και να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης. Μάλιστα, δεν σταματούν οι κινηματικές παρεμβάσεις, ενώ μαζικοί φορείς, φοιτητικοί σύλλογοι, εργατικά σωματεία, μεταξύ των οποίων και εκείνα που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ, συνδικάτα συμβάλλουν με αποφάσεις τους στην οργάνωση πανεργατικής πανελλαδικής απεργίας, στο πλαίσιο καλέσματος από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών Ελλάδας, με ορόσημο τα δύο χρόνια από τον χαμό των 57 στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου. Νωρίτερα, η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας καλεί σε συγκέντρωση στα Προπύλαια και μαθητική πορεία το μεσημέρι της ερχόμενης Παρασκευής 7 Φεβρουαρίου. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι σε περιδίνηση και, όπως όλα δείχνουν, βρίσκεται στην αρχή του τέλους, έχοντας μπει πια, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην οδό της εξόδου. Παράλληλα, τα κοινοβουλευτικά κόμματα της αντιπολίτευσης αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Υπό το βάρος της απαίτησης του κόσμου για αξιοπρεπή ζωή όλοι επανατοποθετούνται. Οι εξελίξεις είναι γοργές και ο αντίκτυπος σε πολιτικό επίπεδο ηχηρός, με την κυβέρνηση της ΝΔ σε ένα χρονικό σπιράλ που τείνει να γίνει ανελαστικό, μια και οι εκτιμήσεις της αντιπολίτευσης ότι δεν θα βγάλει την τετραετία εμφανίζονται γενικευμένες και οι διαφωνίες είναι επί της μονάδας μέτρησης (ημέρες, μήνες…).
Σε αυτό το κλίμα το ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων στον χώρο του προοδευτικού κέντρου και της κεντροαριστεράς και να αναδείξει τον ρόλο του ως κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη διαβλέπει ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, σε σημείο που να μην μπορεί να αναστρέψει την πορεία της κυβέρνησής του προς την έξοδο. Ετσι, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης έχει χαράξει ως κομματική γραμμή ότι θα συγχρονίζει κάθε αποκάλυψη με την κοινοβουλευτική δράση του κόμματος. Επιδιώκει να μη χάσει τη θεσμικότητά του –που εμφανίζεται από τα στελέχη του ως συστατικό κομματικής ύπαρξης του ΠΑΣΟΚ– και κινείται βήμα βήμα, με παρεμβάσεις στη βάση «νέων δεδομένων». Παράλληλα, επιδιώκει να υπερκεράσει ως προς την πολιτική δυναμική τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ετσι, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προανήγγειλε ότι θα καταθέσει πρόταση δυσπιστίας στη Βουλή μόλις προκύψουν νέα στοιχεία από τα πορίσματα για τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών. Τη δέσμευση αυτή διατύπωσε ο Ν. Ανδρουλάκης σε δήλωσή του την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου, μία ημέρα μετά την τηλεοπτική συνέντευξη του πρωθυπουργού, τον οποίο η Χαριλάου Τρικούπη κατηγορεί για κυνισμό και αναξιοπιστία.
Ουσιαστικά το ΠΑΣΟΚ παίρνει το «νήμα» από το κάλεσμα που είχε απευθύνει η Νέα Αριστερά προς τα άλλα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης αμέσως μετά τις λαϊκές συγκεντρώσεις για το έγκλημα των Τεμπών. Το είχε εκφωνήσει από την πρώτη στιγμή ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς Αλέξης Χαρίτσης, επισημαίνοντας ότι χρειάζεται κοινοβουλευτική κλιμάκωση με πρόταση μομφής στο ίδιο μήκος κύματος με την κραυγή του κόσμου που δείχνει ότι δεν έχει ίχνος εμπιστοσύνης σε αυτή την κυβέρνηση.
Σκέψεις για να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας υπήρχαν και στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος όμως αποφάσισε να προτάξει την προ ημερησίας διάταξης συζήτηση, με αίτημα που κατέθεσε στη Βουλή, όπως και το ΚΚΕ και η Νέα Αριστερά. Το ΠΑΣΟΚ δεν θέλησε να ταυτιστεί με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για προ ημερησίας, αποφεύγοντας υπό τον… φόβο της αντιΣΥΡΙΖΑ πτέρυγας του κόμματός του να διασταυρωθεί μαζί του. Πάντως, προχθές Παρασκευή, ο Σωκράτης Φάμελλος είχε επικοινωνία με τους επικεφαλής των άλλων κεντροαριστερών κομμάτων για να καταθέσουν άμεσα από κοινού πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης (απαιτούνται 50 βουλευτές), κρίνοντας ότι αρκούν τα υπάρχοντα στοιχεία και δεν χρειάζεται να περιμένουν τα πορίσματα. Ανταποκρίθηκαν θετικά η Νέα Αριστερά και η Πλεύση Ελευθερίας, αλλά όχι το ΠΑΣΟΚ.
Η πρωτοβουλία περί μομφής έφερε στο κέντρο της επικαιρότητας τη Χαριλάου Τρικούπη, που διψά για δημοσκοπική άνοδο και παράλληλα προσπαθεί να ξεπεράσει τη δυσκολία του προηγούμενου διαστήματος στο πεδίο της εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας. Το ΠΑΣΟΚ είχε εγκλωβιστεί από τη ΝΔ και παράλληλα η υποψηφιότητα του πρώην υπουργού Τάσου Γιαννίτση, που έδειξε πιο εμφατικά τη δεξιόστροφη κλίση του ΠΑΣΟΚ, βγήκε τρίτη, πίσω από εκείνη της Λούκας Κατσέλη, την οποία είχε προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ και στήριξε η Νέα Αριστερά. Αφορμή για να κατακεραυνώσει η Χαριλάου Τρικούπη τον εκλεκτό της ΝΔ για την Προεδρία της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα έδωσε ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης, κρίνοντας αρνητικά τον τρόπο λειτουργίας της εξεταστικής επιτροπής για τα Τέμπη, στην οποία πρόεδρος ήταν ο Δημήτρης Μαρκόπουλος.
Αίτημα για παραίτηση Μητσοτάκη
Μακρύτερα από την ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη το πήγε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Παύλος Γερουλάνος, σπάζοντας το θεσμικό σαβουάρ βιβρ που συνεχώς προβάλλει στην τακτική του ο Ν. Ανδρουλάκης. Επέλεξε να θέσει ζήτημα παραίτησης του Κυρ. Μητσοτάκη!
Αν και αποφεύγει συνήθως να προκαταλαμβάνει τα κομματικά όργανα και τις αποφάσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ο Π. Γερουλάνος δεν διστάζει να εκφράζει τη θέση του και μάλιστα κάνοντας ηγετική προβολή. Εχει σημασία ότι χρησιμοποιεί ως εκφραστικό όχημα το τι θα έκανε αν ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός.
Γνωρίζοντας πώς να προκαλεί πολιτικό «θόρυβο», ο Π. Γερουλάνος, αναφερόμενος στον Κυρ. Μητσοτάκη, υπογράμμισε ότι «στη θέση του δεν θα μπορούσα να σταθώ κάτω από αυτές τις συνθήκες» (30/1/2025). Μάλιστα, διόλου τυχαία παρέθεσε ένα λεκτικό σχήμα σαν μαθηματική εξίσωση: «Παραπλανημένος πρωθυπουργός σημαίνει παραπλανημένη κυβέρνηση, σημαίνει παραπλανημένη χώρα». Και έριξε στο δημόσιο βήμα μια ονοματολογία «γαλάζιων» στελεχών για να αποδομήσει όλη την κυβέρνηση της ΝΔ ως πεπλανημένη: «Παραπλανημένος και ο κ. Βορίδης, παραπλανημένη και η κ. Βούλτεψη, παραπλανημένος και ο κ. Φλωρίδης, που είπε συναδέλφους του “για τα μπάζα”, παραπλανημένος και ο κ. Ρωμανός, παραπλανημένη η ΕΡΤ».
Ελα όμως που η άποψη Γερουλάνου ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης πρέπει να ακολουθήσει την οδό της παραίτησης συμπίπτει με τη θέση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Επιχειρηματολόγησε άλλωστε σε αυτή την κατεύθυνση ο Σωκ. Φάμελλος. Η Κουμουνδούρου επιμένει στην προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή των πολιτικών αρχηγών, ώστε:
Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης να έρθει στη Βουλή να απολογηθεί στον ελληνικό λαό που ζητά οξυγόνο.
Στη συνέχεια «να ακολουθήσει το παράδειγμα του Σέρβου ομολόγου του».
Ο Μίλος Βούτσεβιτς, πρωθυπουργός της Σερβίας, είχε παραιτηθεί την περασμένη Τρίτη υπό το βάρος των συνεχιζόμενων διαδηλώσεων, με επίκεντρο το δυστύχημα της 1ης Νοεμβρίου 2024 με τους 15 νεκρούς από την κατάρρευση της στέγης του σιδηροδρομικού σταθμού του Νόβι Σαντ.
Η Κουμουνδούρου θεωρεί ότι δεν μπορεί πια ο Κυρ. Μητσοτάκης να κρύβεται πίσω από τη Hellenic Train «ή να ξεμπερδεύει με τους πολίτες λέγοντας πως το κουκούλωμα της αλήθειας στην εξεταστική ήταν μια “κακή στιγμή” ή ότι το μπάζωμα των στοιχείων στο σημείο του εγκλήματος έγινε για “καλό σκοπό”». To συνόψισε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Γιώργος Καραμέρος, αναφερόμενος στον πρωθυπουργό: «Τα έκανε χειρότερα με τη συνέντευξή του. Επιταχύνει τις εξελίξεις».
Στρατηγική συνεργασιών στην κεντροαριστερά
Αν και υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ στελεχών της Χαριλάου Τρικούπη, της Κουμουνδούρου, της Νέας Αριστεράς και άλλων κομμάτων της κεντροαριστεράς, δεν υπάρχει προσώρας συντονισμός στον βηματισμό τους σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο για κοινές πρωτοβουλίες.
Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει ξεκαθαρίσει ότι πορεύεται με αυτονομία και δεν πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, όποτε κι αν στηθούν εθνικές κάλπες, να προχωρήσει σε συνεργασίες με κόμματα, με στόχευση κοινής εκλογικής καθόδου ή με το βλέμμα εκ των προτέρων σε μετεκλογικές συνεργασίες.
Πάντως, οι εξελίξεις με την τραγωδία των Τεμπών αλλά και η υπόθεση των υποκλοπών επανέφεραν τη συζήτηση για την ανάγκη συνεννόησης και συμπόρευσης των κομμάτων της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Η Νέα Αριστερά συνεχίζει να καλεί σε συγκρότηση λαϊκού μετώπου κατά της Δεξιάς και της ακροδεξιάς. Ο Αλ. Χαρίτσης το ανέδειξε με αφορμή την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και στις επιπτώσεις της σε όλο τον κόσμο, αλλά και με αφορμή τις συγκεντρώσεις για τα Τέμπη κάνοντας λόγο για κοινωνικό μέτωπο που συντάραξε όλη τη χώρα, προσθέτοντας ότι «είναι η ώρα του λαϊκού μετώπου για την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Συγκάλυψη τέλος. Νέα Δημοκρατία τέλος».
Η στρατηγική των συνεργασιών και της ανασυγκρότησης του χώρου της κεντροαριστεράς και εν γένει του προοδευτικού χώρου βρίσκεται στην καρδιά της πολιτικής της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Σωκ. Φάμελλο. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής της 25ης-26ης Ιανουαρίου, ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ «υποστηρίζει με όλες του τις δυνάμεις τη συνεργασία και τον διάλογο των προοδευτικών δυνάμεων, κάτι το οποίο αποτελεί και αίτημα των προοδευτικών πολιτών». Και εξηγεί ότι η οικοδόμηση ενός προοδευτικού αναχώματος στις αντιλαϊκές πολιτικές της κυβέρνησης της Δεξιάς και η νικηφόρα, κυβερνητική προοπτική ενός προοδευτικού μετώπου είναι προς το συμφέρον της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και της χώρας. Μάλιστα, στελέχη της Κουμουνδούρου επισημαίνουν ότι η μετατόπιση του συνεδρίου για τον Μάιο εντάσσεται στην προσπάθεια να ενδυναμωθούν οι οργανώσεις μελών, να επανασυνδεθεί το κόμμα με την κοινωνία αλλά και να υπάρξουν ζυμώσεις στο πλαίσιο της προσπάθειας για ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου.
Ημερίδα για το κράτος δικαίου
Πολλοί κρίνουν ότι επιταχύνονται διαδικασίες συγκλίσεων. Σε επίπεδο θεωρητικής συζήτησης και ζύμωσης στον χώρο της κεντροαριστεράς το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα διοργανώνει ημερίδα με θέμα «Κράτος Δικαίου: Δημοκρατία και Δικαιοσύνη» που θα πραγματοποιηθεί στο Ωδείο Αθηνών το απόγευμα της Πέμπτης 6 Φεβρουαρίου. Εχει σημασία ότι στην εκδήλωση, πέρα από τον Αλέξη Τσίπρα, θα μετέχει και ο Χρήστος Ράμμος, πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας, ο οποίος είχε προταθεί από τη Νέα Αριστερά για την Προεδρία της Δημοκρατίας ως πρόταση κοινής αποδοχής της προοδευτικής αντιπολίτευσης. Είναι επίσης σημαντικό πολιτικά (και επιστημονικά) ότι παρεμβάσεις θα κάνουν σημαντικές προσωπικότητες που προέρχονται πολιτικά από τον προοδευτικό χώρο, όπως ο πρώην υπουργός, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ Χάρης Καστανίδης, ο τέως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, επίτιμος πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς, ο ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής στο ΕΚΠΑ Νίκος Αλιβιζάτος, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας Δημήτρης Βερβεσός, ο αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ακρίτας Καϊδατζής κ.ά.
*Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο Documento της Κυριακής 2/2/2025.
Διαβάστε επίσης
Πυκνώνουν τα «σύννεφα» για Σταϊκούρα – Η επικοινωνία με Μητσοτάκη
Σεισμοί Κυκλάδες: Γεμάτα τα εκδοτήρια, άδειοι οι δρόμοι – Εικόνες από τη Σαντορίνη
Η Γη μπροστά σε έναν Αρμαγεδδώνα; – Όσα γνωρίσουμε και οι πιθανότητες πρόσκρουσης το 2032