Ο αιμοσταγής δικτάτορας στο σινεμά από το 1940 μέχρι τις μέρες μας με αφορμή το «Τζότζο» του Τάικα Γουαϊτίτι
Το 1940 ο Τσάπλιν με τον «Μεγάλο δικτάτορα» κάνει ντεμπούτο στις ομιλούσες ταινίες και ενσαρκώνει έναν ημιπαράφρονα χαρακτήρα για να ασκήσει κριτική στον ναζισμό. Η σκηνή που ο φίρερ χορεύει με μια υδρόγειο σφαίρα είναι αξεπέραστη και έχει κοπιαριστεί αρκετές φορές. Η δημιουργία του φιλμ συνάντησε την αντίδραση της αμερικανικής κοινής γνώμης (οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ακόμη ουδέτερες ενώ υπήρχαν και συμπαθούντες των ναζί), αλλά ο Τσάπλιν το ολοκλήρωσε με προσωπικό κόστος, ενώ λέγεται ότι είχε και την ενθάρρυνση του Ρούζβελτ που ήταν θαυμαστής του. Η ταινία αποτέλεσε εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία και είχε πέντε οσκαρικές υποψηφιότητες αλλά το 1962 ο Τσάπλιν είπε πως αν γνώριζε τι συνέβη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ίσως να μην είχε γυρίσει ποτέ το φιλμ.
Το απόλυτο κακό πρωταγωνιστεί σε b-movie
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν η φιγούρα του δικτάτορα στο σινεμά ήταν περισσότερο διακοσμητική καθώς οι κινηματογραφιστές δεν ρίσκαραν δίνοντας πρωταγωνιστική παρουσία στον χαρακτήρα του ναζιστή ηγέτη στις ταινίες τους. Σε πολλά έργα μάλιστα η περσόνα του χρησιμοποιήθηκε σαν καρικατούρα.
Το 1968 ο Ντέιβιντ Μπράντλεϊ στο «They saved Hitler’s brain» βάζει μια ομάδα ναζί μετά τον πόλεμο να ετοιμάζουν την αντεπίθεσή τους παίρνοντας διαταγές από τον διατηρημένο εν ζωή εγκέφαλο του ηγέτη τους. Κάτι παρόμοιο επιχειρείται στο b-movie «Flesh feast» του 1970, όπου ο Γκραντ Γκρίντερ τοποθετεί τη δράση των εναπομεινάντων ναζί που ονειρεύονται την ανάσταση του αρχηγού τους στη Φλόριντα – αξίζει να ανακαλύψετε το φιλμ καθώς είναι το τελευταίο της Βερόνικα Λέικ. Το 1973 με τις «10 τελευταίες ημέρες του Χίτλερ» του Ενιο ντε Κοντσίνι και το 1981 με το τηλεοπτικό «The bunker» του Τζορτζ Σάφερ έχουμε δύο σημαντικές μαρτυρίες από τις τελευταίες μέρες του Χίτλερ που ενισχύονται από τις μεταμορφώσεις των Αλεκ Γκίνες και Αντονι Χόπκινς αντίστοιχα.
Στα επόμενα χρόνια το ενδιαφέρον για τον Χίτλερ ατόνησε κι έπρεπε να έρθει το 1989 για να ξαναβρούμε τον ναζί δικτάτορα, είτε ως πινελιά στο σπιλμπεργκικό «Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η τελευταία σταυροφορία» όπου δίνει αυτόγραφο στον Ιντι είτε ως πρωταγωνιστή στο τηλεοπτικό «Countdown to war» όπου τον υποδύεται ανατριχιαστικά ο Ιαν ΜακΚέλεν. Στο ιαπωνικό animation «Dragon ball Z: Fusion reborn» (1995) του Γιαμαούτσι Σιγκεγιάσου, ανάμεσα στα πολλά τέρατα που προξενούν χάος στον πλανήτη, κάπου σκάει μύτη και ο μικρόσωμος ηγέτης μοχθηρών ναζί ζόμπι. Τέσσερα χρόνια μετά οι Κάννες σοκάρονται από μια απόπειρα εξανθρωπισμού του πιο «μισητού ανθρώπου στην ανθρώπινη ιστορία», σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Σοκούροφ, στο δικό του «Μολώχ» που περιγράφει τις ειδυλλιακές μέρες ξεκούρασης του δικτάτορα (Λεονίντ Μοσγκοβόι) την άνοιξη του 1942 στο εξοχικό καταφύγιό του στις Βαυαρικές Αλπεις μαζί με την ερωμένη του Εύα Μπράουν. Ο ανθρώπινος Χίτλερ αποκαλείται «Αντι» από την Εύα και είναι ένας θεατρίνος που χρησιμοποιεί την εξουσία του για να ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του και να ορίζει τη ζωή των γύρω του (και όχι μόνο).
Η πιο… μπάσταρδη και αντιφασιστική ταινία
Πιο αποτελεσματικός το 2004 ο Μπρούνο Γκαντς στην «Πτώση» του Χερσμπίγκελ έκανε αρκετούς κριτικούς να καταδικάσουν την ταινία επειδή παρουσιάζει έναν πιο ανθρώπινο Χίτλερ αν και αποκαλύπτει την εμμονική μανία ενός διαταραγμένου ηγέτη που στοχεύει να συμπαρασύρει στην πτώση του τη Γερμανία. Ο Ταραντίνο με το «Αδωξοι μπάσταρδη» (2009) δίνει την απόλυτη αντιφασιστική ταινία προσαρμόζοντας την Ιστορία στο συλλογικό θυμικό, ενώ ο Σίνγκερ στις «Βαλκυρίες» το 2008 προσεγγίζει τον φίρερ από καθαρά χολιγουντιανή οπτική. Πιο ουσιαστική ήταν η απόπειρα του Μένο Μέγες με το «Max» του 2002, που δείχνει πως η αποτυχία ενός εκκολαπτόμενου ζωγράφου (ο Χίτλερ του Νόα Τέιλορ είναι ένας δεκανέας που διστάζει να βρει την κλίση του στην τέχνη) τον οδηγεί στην παράκρουση όταν αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στην πολιτική και τη δημαγωγία.
Τέλος, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόπειρα του Γερμανού Νταβίντ Βνεντ να φέρει τον Χίτλερ στο σήμερα, καθώς με το «Είναι πάλι εδώ» το 2015 έκανε ένα ενδιαφέρον κοινωνικοπολιτικό πείραμα βάζοντας τον Αδόλφο να έρχεται σε επαφή σταδιακά με Γερμανούς πολίτες που μένουν έκπληκτοι όταν τον βλέπουν να περπατά αμέριμνος ανάμεσά τους.
