Ποιες θεμελιακές αλλαγές επιβάλλει στο νέο Σύνταγμα ο πρόεδρος της Τουρκίας για να εγκαθιδρύσει μια προσωποκεντρική δικτατορία μακράς (;) διαρκείας
Μια προεδρική δημοκρατία ανατέλλει στην Τουρκία με επικεφαλής έναν Βοναπάρτη του Ισλάμ που τα ανατριχιαστικά ευρύχωρα «σύνορα της καρδιάς του» απλώνονται από τα Βαλκάνια έως τη δυτική Κίνα. Η αντίστροφή μέτρηση για ό,τι έχει απομείνει όρθιο από τον τουρκικό κοινοβουλευτισμό έχει ξεκινήσει, καθώς η τουρκική Εθνοσυνέλευση υπερψήφισε με 338 ψήφους (σε σύνολο 550) την αμφιλεγόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση που δίνει πρωτοφανείς υπερεξουσίες στον πρόεδρο της χώρας. Το επόμενο στάδιο θα είναι να τεθεί το νέο Σύνταγμα –δηλαδή το καθεστώς– σε δημοψήφισμα στις αρχές Απριλίου.
Θα είναι πρόεδρος μέχρι το 2034;
Ενα ερώτημα αναπαράγεται τις τελευταίες μέρες στον διεθνή Τύπο: θα είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρόεδρος της Τουρκίας μέχρι το 2034; Θεωρητικά, με το νέο καθεστώς μέχρι τότε θα μπορεί να κρατάει τα ηνία της εξουσίας εάν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (ΜΗΡ), με τη διαβόητη παραστρατιωτικού τύπου νεολαία του Γκρίζοι Λύκοι, είναι ο μεγάλος σύμμαχος του Ερντογάν. Τον στηρίζει με αντάλλαγμα την υιοθέτηση σκληρών θέσεων σε ζητήματα όπως το κουρδικό ή το κυπριακό.
Για την υπόλοιπη αντιπολίτευση, τους κεμαλιστές και τους ποινικά διωκόμενους Κούρδους, η αναθεώρηση του συντάγματος ισοδυναμεί με εγκαθίδρυση δικτατορίας – με το επόμενο στάδιο της κατ’ όνομα δημοκρατίας που βιώνει η χώρα τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου.
Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως ο Ερντογάν θα αποκτήσει περισσότερες εξουσίες από τους ηγέτες «νομιμοποιημένων» δικτατοριών όπως η Συρία και η Αίγυπτος. Ο ίδιος επιμένει πως «αυτές οι αλλαγές είναι αναγκαίες για το μέλλον της Τουρκίας», προφανώς ταυτίζοντάς το με το δικό του.
Πέντε είναι τα κλειδιά του νέου σουλτανάτου. με φόντο την ιλιγγιώδη πτώση της τουρκικής λίρας, την κατακόρυφη πτώση του τουρισμού, τη «φούσκα» των ακινήτων, το ατελείωτο ποτάμι των προσφύγων πολέμου, τον εφιάλτη της –συχνά τυφλής– πολιτικής τρομοκρατίας.
Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως θα αποκτήσει περισσότερες εξουσίες από τους ηγέτες «νομιμοποιημένων» δικτατοριών
1 Προεδρία ίσον διά βίου ασυλία
Μια φορά πρόεδρος για πάντα πρόεδρος – ή έστω για πάντα στο απυρόβλητο. Τι σημαίνει αυτό; Διά βίου ασυλία από ποινικές διώξεις και μηνύσεις. Ο πρόεδρος θα έχει δικαίωμα σε τρεις πενταετείς θητείες. Και δεδομένου πως ο Ερντογάν μηδενίζει το κοντέρ, θα μπορεί να μείνει εγκατεστημένος στον προεδρικό θώκο για 15 χρόνια μετά τη λήξη της τρέχουσας θητείας του, δηλαδή μέχρι το 2034. Επιπλέον, οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας θα λογοδοτούν αποκλειστικά στον πρόεδρο.
2 Επιλέγει δικαστές του γούστου του
Ο πρόεδρος θα διορίζει τον επικεφαλής του (Ανωτάτου) Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων και τον αρμόδιο φορέα για όλους τους διορισμούς. Η λέξη «ανώτατο» καταργείται από τον τίτλο του εν λόγω συμβουλίου. Ο πρόεδρος θα επιλέγει τα μισά μέλη του και θα διορίζει επίσης τα 12 από τα 15 μέλη του τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.
3 Κόβει και ράβει Βουλή και νόμους
Ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας θα πρέπει απαραιτήτως να είναι ηγέτης πολιτικού κόμματος. Θα έχει τη δυνατότητα να διαλύει με συνοπτικές διαδικασίες τη Βουλή και να αποφασίζει για τον ετήσιο προϋπολογισμό της χώρας. Ο πρόεδρος θα μπορεί να ασκεί βέτο σε όλα τα νομοσχέδια.
4 Κυβέρνηση, διοίκηση, πρέσβεις
Ο νέος πρόεδρος θα καταργεί ή θα ιδρύει υπουργεία κατά το δοκούν. Θα μπορεί να διορίζει μη εκλεγμένους υπουργούς. Επίσης, θα διορίζει όλους τους υψηλά ιστάμενους κυβερνητικούς υπαλλήλους και τους πρέσβεις σε όλα τα κράτη του κόσμου. Και, φυσικά, θα υπογράφει όλες τις διεθνείς συνθήκες της Τουρκίας.
5 Ανεξέλεγκτος και στο απυρόβλητο
Ανεβαίνει στους 400 ο αριθμός των βουλευτών που θα πρέπει να υπογράψουν αίτηση παραπομπής του προέδρου στο Συνταγματικό Δικαστήριο, καθιστώντας πρακτικά απίθανο οιονδήποτε δικαστικό έλεγχο του ανώτατου άρχοντα. Καμία παρέμβαση και κανένας έλεγχος από κυβερνητικό η νομοθετικό σώμα δεν θα επιτρέπεται σε «ζώνες» άσκησης εξουσίας που τελούν υπό άμεσο προεδρικό έλεγχο.
