Ο πόλεμος στη Γάζα προκαλεί πλήθος… πύρινων αντιδράσεων σε όλο τον αραβικό κόσμο και πέρα από αυτόν, ενώ η Δύση βλέπει το Ιράν πίσω από τις επιθέσεις ένοπλων οργανώσεων εναντίον του Τελ Αβίβ σε τουλάχιστον τέσσερα μέτωπα εκτός Ισραήλ. Με τη Δυτική Οχθη στα ανατολικά της χώρας και την απειλή της Χεζμπολάχ στον βορρά, η σύγκρουση έχει ήδη… ανέβει πίστα. Παράλληλα, οι επιθέσεις πολιτοφυλακών σε Συρία, Ιράκ και Υεμένη εναντίον δυτικών στόχων, συγκεκριμένα αμερικανικών, καταδεικνύουν την έκταση αλλά και την τροπή που μπορεί να πάρει ενδεχόμενη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή.
Η κλιμάκωση του πολέμου σε περιφερειακή σύγκρουση είναι το σενάριο που προσπαθούν να αποφύγουν όλες οι διπλωματικές προσπάθειες από τη Δύση, η οποία ωστόσο δεν αγγίζει τον πυρήνα του προβλήματος: την κατοχή παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ. Εάν ο πόλεμος κλιμακωθεί σε περιφερειακή σύγκρουση, η προσοχή της Δύσης και η στρατιωτική υποστήριξη θα πρέπει αναγκαστικά να απλωθούν σε μια τεράστια ζώνη που εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, τα Βαλκάνια, την Αφρική, την Ουκρανία και φτάνει στα στενά της Ταϊβάν, όπου η Δύση εξακολουθεί να ελπίζει ότι θα αποφύγει μια σύγκρουση με την Κίνα. Παράλληλα, τα αραβικά κράτη ετοιμάζονται να σταματήσουν οριστικά την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ.
Φυσικά, σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί το τεράστιο ανθρωπιστικό κόστος, καθώς οι άμαχοι Παλαιστίνιοι θα κληθούν να περάσουν άλλη μια καταστροφή παρόμοια με εκείνη της Νάκμπα του 1948. Εξάλλου ήδη, μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες, η κατεχόμενη Δυτική Οχθη έχει γίνει το ενεργό παράκεντρο της ισραηλινής επιθετικότητας πέρα από τη Γάζα.
01 Το «φυτώριο» στη Δυτική Οχθη
Αναλόγως με την πορεία των επιχειρήσεων, η ένταση πέρα από τη Γάζα δεν αποκλείεται να καταπιεί ολοσχερώς και τη Δυτική Οχθη. Οι προηγούμενες επιχειρήσεις του Ισραήλ τα τελευταία δύο χρόνια εκεί έχουν προλειάνει το έδαφος για μελλοντική έκρηξη. Οι ισραηλινός στρατός διεξάγει τακτικά αρκετές επιδρομές στη Δυτική Οχθη για τη σύλληψη Παλαιστινίων από τις 7 Οκτωβρίου και την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς. Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, περίπου 1.000 Παλαιστίνιοι έχουν συλληφθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις, προκαλώντας μικρής έκτασης ένοπλες συμπλοκές, με αποτέλεσμα τον θάνατο πάνω από 100 Παλαιστινίων. Μάλιστα το Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα προχώρησε και σε αεροπορική επιδρομή στη Δυτική Οχθη, μία από τις ελάχιστες που έχουν γίνει από το τέλος της δεύτερης Ιντιφάντα το 2005, χτυπώντας το τέμενος Αλ Ανσάρ με τη δικαιολογία ότι η Χαμάς έκρυβε εκεί οπλισμό σε υπόγειο κρησφύγετο.
Το τέμενος βρισκόταν στην πόλη Τζενίν, η οποία αποτελεί παραδοσιακά «φυτώριο» πολιτοφυλακών και μαχητών. Για πολλούς Παλαιστίνιους η Τζενίν είναι το σύμβολο αντίστασης στην ισραηλινή κατοχή και τα ισραηλινά πλήγματα εκεί έχουν περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Το 2002, στο αποκορύφωμα της δεύτερης Ιντιφάντα, η Τζενίν έγινε το πεδίο όπου εκτυλίχθηκε μια δεκαήμερη μάχη στην οποία σκοτώθηκαν 52 Παλαιστίνιοι, οι μισοί εκ των οποίων άμαχοι, και 23 Ισραηλινοί στρατιώτες. Εξαιτίας αυτής της μάχης ο Γιάσερ Αραφάτ είχε μετονομάσει την πόλη «Τζένινγκραντ», συγκρίνοντάς τη με την πολιορκία του Στάλινγκραντ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
02 Μια οργάνωση σαν κράτος
Η Χεζμπολάχ έχει προειδοποιήσει σε όλους τους τόνους το Ισραήλ ότι είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να ανοίξει νέο μέτωπο στα βόρεια της χώρας αν το Τελ Αβίβ δεν σταματήσει την αιματοχυσία. Στην αρχή σποραδικές, οι επιθέσεις της σιιτικής οργάνωσης με κατευθυνόμενους πυραύλους έγιναν όλο και πιο έντονες και συχνές καθώς περνούσαν οι μέρες και οι βομβαρδισμοί στη Γάζα δεν σταματούσαν. Οι ισραηλινές δυνάμεις απάντησαν αρχικά με αραιά αεροπορικά πυρά, επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και τεθωρακισμένα άρματα, όμως προοδευτικά ανεβάζουν κι αυτές την ένταση. Η ισορροπία της αποτροπής που καθιερώθηκε το καλοκαίρι του 2006 από τον πόλεμο μεταξύ των δύο πλευρών απειλείται μέρα με τη μέρα.
Το φάσμα ακόμη ενός μετώπου του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ πλανάται στο μυαλό όλων σε Δύση και Ανατολή. Οι ειδοποιήσεις ένθεν κακείθεν των ισραηλινολιβανέζικων συνόρων για εκκένωση των οικισμών είναι συνεχείς, ενώ και δυτικές χώρες έχουν προτρέψει τους πολίτες τους που διαμένουν εκεί να εγκαταλείψουν την περιοχή. Ενας πόλεμος του Ισραήλ με το «Κόμμα του Θεού» θα απασχολούσε σημαντικό μέρος του ισραηλινού στρατού, αφού η οργάνωση έχει έναν από τους ισχυρότερους στρατούς μη κρατικής οντότητας, με 100.000 μαχητές, εκ των οποίων αρκετοί έχουν πείρα από τις μάχες στη Συρία. Επίσης, έχει οπλοστάσιο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ρουκέτες και πυραύλους, πράγμα που σε περίπτωση σύρραξης θα έσερνε σε γενικευμένη σύγκρουση ολόκληρο τον Λίβανο.
Από την πλευρά του το Ισραήλ προειδοποίησε ότι αν υπάρξει επίθεση από βορρά, θα ισοπεδώσει τον Λίβανο. Πέρα από τους λεονταρισμούς, όμως, αν ανοίξει το μέτωπο με τον Λίβανο, μπορεί να προκληθεί ντόμινο εξελίξεων, με τα μέτωπα να ανοίγουν το ένα πίσω από το άλλο από πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν. Αυτός είναι και λόγος που οι ΗΠΑ έχουν σπεύσει να στηρίξουν με το ειδικό βάρος τους το Ισραήλ: με τα αεροπλανοφόρα τους, τους στρατιώτες και τα χρήματά τους.
03 Στο Ιράκ «ξύπνησαν» πολιτοφυλακές
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει κινητοποιήσει πολιτοφυλακές σε όλο τον αραβόφωνο κόσμο, ανεξαρτήτως μουσουλμανικού δόγματος. Η απειλή από αυτές δεν περιλαμβάνει ευθεία σύγκρουση με τις ισραηλινές δυνάμεις, αν και έχουν τη δυνατότητα εξ αποστάσεως πληγμάτων –στην περίπτωση της Συρίας υπάρχουν αναφορές ότι έχουν σημειωθεί–, αλλά περισσότερο ενσαρκώνουν τους φόβους για μια χαοτική ανάφλεξη της Μέσης Ανατολής.
Στις 18 Οκτωβρίου ο αμερικανικός στρατός ανακοίνωσε ότι σε διάστημα 24 ωρών οι δυνάμεις του στο Ιράκ δέχτηκαν δύο επιθέσεις με drones. Τις επόμενες μέρες σημειώθηκαν ακόμη περισσότερες επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις, αυξάνοντας έτι περαιτέρω την ένταση. Οι επιθέσεις στα δυτικά και βόρεια του Ιράκ ήταν άμεση συνέπεια της αναταραχής που έχει προκαλέσει η πολιορκία της Γάζας από το Ισραήλ και ως τέτοιες αξιολογούνται και από τους Αμερικανούς. Επίσης, οι επιθέσεις αυτές ήταν οι πρώτες μέσα σε ένα χρόνο που γίνονται από πολιτοφυλακές οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα υποστηρίζονται από το Ιράν.
Η ιρακινή κυβέρνηση πάντως κρατάει αποστάσεις: «Σε μια εποχή που η ιρακινή κυβέρνηση εκφράζει επανειλημμένα την καταδίκη της για τη σιωνιστική επίθεση εναντίον των κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας […] επιβεβαιώνουμε επίσης την απόρριψή μας για τις επιθέσεις που στοχεύουν ιρακινές βάσεις που στεγάζουν τα κεντρικά γραφεία των εταίρων του διεθνούς συνασπισμού στο Ιράκ» ανέφερε δήλωση εκπροσώπου του πρωθυπουργού Μοχάμεντ Σία αλ Σουντάνι.
04 Πλήγματα στη Συρία κατά Αμερικανών
Παράλληλα, παρόμοιες επιθέσεις σημειώθηκαν και στη Συρία. Η στρατιωτική βάση στο Αλ Τανφ στα νοτιοανατολικά της χώρας, όπου ο αμερικανικός στρατός διατηρεί δυνάμεις για την εκπαίδευση ντόπιων μονάδων στο πλαίσιο της καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους, δέχτηκε κι αυτή επίθεση με drone. Η βάση αυτή βρίσκεται σε κρίσιμο πέρασμα, από το οποίο οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι οι πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν μεταφέρουν όπλα στη Χεζμπολάχ.
Επίσης, η συριακή αντιπολίτευση ανέφερε ότι στόχο επίθεσης αποτέλεσε μια εγκατάσταση πετρελαίου στην ανατολική Συρία, όπου σταθμεύουν αμερικανικά στρατεύματα. Τις επόμενες ημέρες συνεχίστηκαν οι επιθέσεις. Τα ισραηλινά ΜΜΕ ανέφεραν ότι την ευθύνη για τα χτυπήματα αυτά έχει η Ισλαμική Αντίσταση, οργάνωση-ομπρέλα για πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν. Η ίδια οργάνωση ανέλαβε την ευθύνη και για το χτύπημα στη βάση Αλ Τανφ κοντά στα σύνορα Ιορδανίας – Ιράκ, σε απόσταση αναπνοής από τον καταυλισμό Ρουκμπάν στην Ιορδανία, που φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες Σύριους πρόσφυγες. Οι ΗΠΑ έχουν 2.500 στρατιώτες στο Ιράκ και άλλους 900 στη Συρία. Σημειώνεται ότι τις προηγούμενες ημέρες στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης έγινε αναφορά σε πυρά όλμων από τη συριακή επικράτεια προς το Ισραήλ.
05 Αναχαίτιση πυραύλων από ΗΠΑ στην Υεμένη
Οι απειλές από το κίνημα των Χούτι της Υεμένης για χτυπήματα σε περίπτωση επέμβασης στη Γάζα έγιναν πραγματικότητα. Σύμφωνα με αναφορές σε διεθνή ΜΜΕ, το αμερικανικό ναυτικό αναχαίτισε τρεις πυραύλους που πιθανώς να προορίζονταν για το Ισραήλ. Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι οι πύραυλοι εκτοξεύτηκαν από την Υεμένη, όπου οι Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν βρίσκονται σε πόλεμο με μια κυβέρνηση που υποστηρίζεται από έναν αραβικό συνασπισμό με κυρίαρχο υποστηρικτή τη Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο δεν υπήρξαν απώλειες στις ΗΠΑ και «δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι στόχευαν αυτοί οι πύραυλοι, αλλά εκτοξεύτηκαν από την Υεμένη, με κατεύθυνση βόρεια κατά μήκος της Ερυθράς θάλασσας».
«Πολεμικό συμβούλιο»
Εκπρόσωποι της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ συναντήθηκαν την Τετάρτη με τη Χεζμπολάχ για τις εξελίξεις στη Γάζα, σύμφωνα με ΜΜΕ που πρόσκεινται στη λιβανέζικη οργάνωση. Οι οργανώσεις συμφώνησαν να συνεχίσουν να συντονίζουν τις κινήσεις τους αλλά και να παρακολουθούν τις εξελίξεις σε καθημερινή βάση για την «πραγματική νίκη» του «άξονα της αντίστασης» στο Ισραήλ.
Η πάμφτωχη Τζενίν και οι Λέοντές της
Στον προσφυγικό καταυλισμό γύρω από την Τζενίν περίπου 17.000 κάτοικοι συνωστίζονται σε λιγότερο από μισό τετραγωνικό χιλιόμετρο, περικυκλώνοντας την πόλη που κατοικείται από 40.000 άτομα και βρίσκεται μόλις 4,5 χιλιόμετρα από τη γραμμή που χωρίζει το Ισραήλ από τη Δυτική Oχθη. Τα Ηνωμένα Εθνη λένε ότι ο καταυλισμός όχι μόνο μαστίζεται από βία, αλλά έχει «ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και φτώχειας» στη Δυτική Oχθη.
Σε μια περίοδο κλιμακούμενης βίας στην περιοχή, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει συχνές επιδρομές στην Τζενίν για να συλλάβει Παλαιστίνιους που θεωρούνται ύποπτοι για σχεδιασμό ή πραγματοποίηση επιθέσεων εναντίον Ισραηλινών. Οι επιδρομές αυτές συχνά είχαν θανατηφόρα αποτελέσματα με θύματα γυναίκες και παιδιά, που θεωρούνται «παράπλευρες απώλειες» στο κυνήγι του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστίνιων μαχητών. Η Τζενίν έχει γίνει προπύργιο της Χαμάς στη Δυτική Οχθη. Τα τελευταία χρόνια, με τους νέους Παλαιστίνιους να χάνουν την πίστη τους σε μια πολιτική επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος και με τον Μαχμούντ Αμπάς, κύριο υπερασπιστή της πολιτικής επίλυσης, να θεωρείται πλέον τοποτηρητής του Ισραήλ, έχουν αναδυθεί νέες πολιτοφυλακές. Αυτές αποτελούνται από μια νέα γενιά ενόπλων, ορισμένοι από τους οποίους γεννήθηκαν μετά το τέλος της δεύτερης Ιντιφάντα το 2005, οι οποίοι ενεργούν με δική τους πρωτοβουλία και δεν ακολουθούν τις καθιερωμένες οργανώσεις. Η πιο γνωστή πολιτοφυλακή είναι το Αντρο των Λεόντων, που παρά το μικρό μέγεθός της φαίνεται ότι όλο και περισσότεροι την ακολουθούν. Ενδεχόμενη σύρραξη του ισραηλινού στρατού με τις πολιτοφυλακές της Δυτικής Οχθης θα σήμαινε σημαντικές απώλειες για τον ισραηλινό στρατό, κυρίως σε ανθρώπινο δυναμικό.
