Η απόκλιση τιµών µεταξύ της ελληνικής χονδρεµπορικής αγοράς ηλεκτρισµού και των αντίστοιχων αγορών στη δυτική και κεντρική Ευρώπη είναι χαώδης το τελευταίο διάστηµα.
Χαρακτηριστικά το Σάββατο 31 ∆εκεµβρίου η τιµή ήταν 283 ευρώ ανά MWh στην Ελλάδα, κάτω από 10 ευρώ ανά MWh από την Πορτογαλία µέχρι τη Σουηδία, ενώ ήταν αρνητική στη Γερµανία. Γιατί συµβαίνει αυτό;
Το Ελληνικό Χρηµατιστήριο Ενέργειας είναι γνωστό ότι δηµιουργεί µια από τις τρεις ακριβότερες τιµές χονδρικής σε όλη την Ευρώπη. Αυτό συνέβαινε σε όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης από τον Αύγουστο του 2021. Εχουν συζητηθεί πολλές φορές τα προβλήµατά του (όπως ο ρηχός ανταγωνισµός) και οι στρεβλώσεις του (όπως η απουσία προθεσµιακών σταθερών συµβολαίων µεγάλης διάρκειας). ∆ικαιολογούν αυτοί οι λόγοι τις τόσο ακραίες διαφορές των τελευταίων δύο και πλέον εβδοµάδων;
Οχι. Υπήρξαν και άλλες παράµετροι που διόγκωσαν τα γνωστά προβλήµατα. Η πρώτη παράµετρος είναι πως δεν είχε αέρα στην Ελλάδα τον τελευταίο µήνα, µε αποτέλεσµα τα αιολικά να είναι στην πραγµατικότητα εκτός ενεργειακού µείγµατος στο µεγαλύτερο ποσοστό τους. Το ίδιο συνέβη και µε τα µεγάλα υδροηλεκτρικά. Και οι δύο αυτές µονάδες παραγωγής ενέργειας είναι πολύ φτηνές και ρίχνουν σηµαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Γεγονός είναι επίσης πως ο διακηρυγµένος στόχος της κυβέρνησης για τον διπλασιασµό του λιγνίτη στο ενεργειακό µείγµα δεν προχώρησε στην πράξη, µε αποτέλεσµα ο τελευταίος να µην µπορεί να καλύψει µέρος της ενέργειας που καλύπτει το πολύ ακριβό φυσικό αέριο. Είναι επίσης αλήθεια πως οι τιµές του φυσικού αερίου στο Ελληνικό Χρηµατιστήριο Ενέργειας έχουν υστέρηση ενός µήνα. ∆εν έχει φανεί δηλαδή σε εµάς η µείωση στις τιµές αερίου που απολαµβάνει η Ευρώπη όλη αυτή την περίοδο. Μένει βεβαίως να δούµε αν τον επόµενο µήνα θα φανεί. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να παρέµβουν άµεσα οι ρυθµιστικές και εποπτικές αρχές.
Επιπρόσθετα στα παραπάνω έδρασαν και δύο άλλοι καθοριστικοί παράγοντες:
01 Στη δυτική και κεντρική Ευρώπη υπήρχε πολύ µεγάλη παραγωγή από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Η κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας όµως έχει αποτύχει στον στόχο για εγκατάσταση νέων ανανεώσιµων πηγών το 2022, καθώς εγκατασταθήκαν στην Ελλάδα 1,4 GW νέων φωτοβολταϊκών, όταν στην Πορτογαλία εγκαταστάθηκαν 2,6 GW και στην Ολλανδία –δίχως ήλιο και εκτάσεις– 4 GW. Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης τρέχουν την ενεργειακή µετάβαση µε ρυθµούς που η Ελλάδα δεν µπορεί να ακολουθήσει.
02 Η κυβέρνηση έχει µείνει πολύ πίσω και στην κατασκευή των νέων διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Το 2020 ο σχεδιασµός προέβλεπε να λειτουργήσει η νέα διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας στα µέσα του 2022. Τώρα ο στόχος έχει πάει για τα µέσα του 2023 και αν. Ετσι η Ελλάδα δεν έχει την πρόσθετη µεταφορική ικανότητα σε αυτήν τη συγκυρία για να εισαγάγει φτηνή ενέργεια και να ρίξει σηµαντικά τις τιµές.
Οι παραπάνω κυβερνητικές αποτυχίες και αστοχίες στοιχίζουν πολύ ακριβά στους Ελληνες πολίτες.
*Ο Χάρης Δούκας είναι αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ, γραμματέας τομέα Ενέργειας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ