Τα μικροπλαστικά υπάρχουν παντού: Στο έδαφος όπου καλλιεργείται η τροφή, στο νερό και στον αέρα. Μεταφέρθηκαν εκεί από το πλαστικό που πετούν οι άνθρωποι στα σκουπίδια, το οποίο με τη σειρά του καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής, ποτάμια και θάλασσες. Εκεί, τα πλαστικά απόβλητα διασπώνται αργά, απελευθερώνοντας στο περιβάλλον μικροσκοπικά σωματίδια, που ονομάζονται μικροπλαστικά, καθώς και ακόμη πιο μικροσκοπικά σωματίδια, που ονομάζονται νανοπλαστικά.
Πρόκειται για μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικών που ρυπαίνουν το περιβάλλον. Δεν είναι συγκεκριμένα είδη πλαστικού, αλλά κάθε είδους πλαστικά κομμάτια που έχουν μήκος λιγότερο από πέντε χιλιοστά, σύμφωνα με την Αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).
Τα μικροπλαστικά εντοπίζονται όλο και περισσότερο στο ανθρώπινο σώμα. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι πώς έφτασαν εκεί, αν και υπάρχουν τρεις πιθανές διαδρομές. Μπορεί να προσλαμβάνονται όταν τρώμε ή όταν πίνουμε, να τα εισπνέουμε στους πνεύμονες, ή να τα απορροφούμε μέσω του δέρματος. Τώρα, προστέθηκε στη λίστα μια άλλη διαδρομή, κατά την οποία τα μικροπλαστικά ανεβαίνουν από τη μύτη και από εκεί περνούν στον εγκέφαλο.
Η ομάδα της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο στη Βραζιλία εντόπισε μικροπλαστικά στους εγκεφάλους νεκρών κατοίκων του Σάο Πάολο, στους οποίους πραγματοποίησαν νεκροψία. Τα κομμάτια, μεγέθους 5,5 μικρομέτρων και άνω, βρέθηκαν στον οσφρητικό βολβό, ένα μικρό μέρος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τη μυρωδιά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Conversation.
Οκτώ από τους 15 εγκεφάλους που μελετήθηκαν είχαν μικροπλαστικά στους οσφρητικούς βολβούς τους. Ωστόσο, αυτά τα οκτώ δείγματα είχαν μόνο 16 μικροπλαστικά σωματίδια μεταξύ τους. Αυτά τα 16 σωματίδια περιελάμβαναν θραύσματα και ίνες, και ήταν κατασκευασμένα από πολυπροπυλένιο, νάιλον και άλλα υλικά. Μερικές από τις ίνες θα μπορούσαν να προέρχονται από ρούχα. Αυτό είναι λογικό γιατί το πλύσιμο ρούχων από συνθετικές ίνες είναι μια σημαντική πηγή μικροπλαστικών στο περιβάλλον.
«Αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις όσον αφορά τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Ακόμα δεν γνωρίζουμε, αλλά βλέπουμε έναν αυξανόμενο επιπολασμό αυτών των ασθενειών παγκοσμίως», δήλωσε η Θάις Μαουάντ, επικεφαλής της μελέτης.
Τα οσφρητικά νεύρα περνούν από το εσωτερικό της μύτης, μέσα από το κρανίο, και στη συνέχεια φτάνουν στον οσφρητικό βολβό. Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα μικροσωματίδια που εισπνέονται στη μύτη μπορεί με κάποιο τρόπο να μεταφερθούν κατά μήκος των οσφρητικών νεύρων και στον εγκέφαλο.
«Όταν αναπνέετε, υπάρχουν κύτταρα νευρώνων στη ρινική σας κοιλότητα που συνδέονται με τον οσφρητικό βολβό. Σκεφτήκαμε ότι ίσως αυτή θα μπορούσε να είναι η διαδρομή εισόδου» λέει η Μαουάντ. Άλλες μελέτες τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι ένας τύπος ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα λεπτά σωματίδια που ονομάζονται PM2.5, μπορούν να φτάσουν στον εγκέφαλο.
«Σήμερα, όλα είναι πλαστικά. Έτσι όλες οι μελέτες πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό το γεγονός» υποστηρίζει η Μαουάντ, που δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί και οι 15 εγκέφαλοι που εξετάστηκαν δεν είχαν μικροπλαστικά, δεδομένης της πανταχού παρουσίας των σωματιδίων, αλλά είπε σημείωσε ότι πιθανώς απλά δεν μπόρεσαν να τα εντοπίσουν. Δεν υπήρχε επίσης ιδιαίτερη σχέση των εργασιών των νεκρών που μελετήθηκαν με την παρουσία των μικροπλαστικών στον εγκέφαλο τους.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να διερευνούν την επίδραση των μικροπλαστικών στην ανθρώπινη υγεία. Μια ερευνητική ομάδα από την Ιταλία με αρθρο της στην επιθεώρηση «New England Journal of Medicine» τον περασμένο Μάρτιο ανέφερε ότι οι ασθενείς με μικροπλαστικά σωματίδια στις καρωτίδες τους είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού από εκείνους που δεν είχαν.