Πρώτο βήμα: «Η Τουρκία είναι απομονωμένη διεθνώς». Αυτό το δόγμα της εθελοτυφλίας, ανανεωμένη εκδοχή του παλιού «η άμαχος Τουρκία» της πιο συντηρητικής εθνικιστικής Δεξιάς, αποτέλεσε το πρώτο στίγμα της ξεσυντονισμένης πυξίδας στα χέρια της κυβέρνησης για τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής. Η ΝΔ έβλεπε την Τουρκία ως πρόβλημα για τους διεθνείς παίκτες, δεν έβλεπε όμως ότι ταυτοχρόνως αυτή επιβαλλόταν ως το σημαντικότερο μέρος της λύσης.
Δεύτερο βήμα: «Εμείς δεν δημιουργούμε προβλήματα στους συμμάχους μας» ή «ο πιστός και προβλέψιμος σύμμαχος». Αντίληψη με δεξιά προϊστορία επίσης, που έχει τις ρίζες της στην πολιτική των σφαιρών επιρροής και της εξάρτησης. Ανάγει την εξωτερική πολιτική της χώρας, τις συμμαχίες της αλλά και το ευρωπαϊκό πλαίσιο ένταξής της όχι σε μια ενεργητική, πολιτική σχέση διεκδίκησης θέσεων και σχεδιασμού της χώρας για την περιοχή, αλλά σε μια σχέση «φίλων», όπου ο ισχυρός εκπροσωπεί τα συμφέροντα του αδύναμου. Eτσι η κυβέρνηση δεν διανοήθηκε να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στη διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη, τη στιγμή που η Τουρκία διαπραγματευόταν με την ΕΕ τους όρους τακτοποίησης της γειτονιάς μας. Το ίδιο έγινε και στη διάσκεψη Μέρκελ – Μακρόν – Ερντογάν κ.λπ. Η χώρα απείχε με «αλαζονική αυτάρκεια» από τα τραπέζια διαβουλεύσεων. Δεν καταδέχτηκε επίσης –και παρά τις ισχυρές παροτρύνσεις από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ– να ασχοληθεί με τις κυρώσεις, έστω και ως εργαλείο πίεσης και προς την ΕΕ και προς την Τουρκία. Μυστικές συνομιλίες κάτω από το τραπέζι με ισχυρά κράτη-μέλη της ΕΕ, πλήρης ατολμία για διεκδίκηση ευρωτουρκικού διαλόγου με όλα τα χαρτιά στο τραπέζι – και τα ελληνοτουρκικά.
Τρίτο βήμα: «Διακοπή κάθε διαύλου επικοινωνίας με την Τουρκία». Στάση με ρίζες επίσης στη βαθιά συντηρητική ενδοχώρα της ΝΔ. Το δόγμα «κανένας διάλογος με την Τουρκία» είναι στον πυρήνα της πολιτικής αδράνειας της Δεξιάς που κόστισε και κοστίζει στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Η ΝΔ αδράνησε και αδρανοποίησε τη χώρα: ο διάλογος, ακόμη και οι συγκρουσιακές συνομιλίες (όπως κατά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα το 2017), η επαναλαμβανόμενη επιμονή στις δικές σου θέσεις, η αποκωδικοποίηση της ρητορικής διεκδικήσεων του γείτονα (κυρίως του απειλητικού), η διαρκής επαφή είναι αυτά που επιτρέπουν τη διαμόρφωση στρατηγικής αλλά και την προοπτική προσφυγής στη Χάγη.
Τέταρτο βήμα: «Στην υπηρεσία της επικοινωνίας και του κομματικού συμφέροντος». Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής της ΝΔ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν της επέτρεψε να αναπτύξει ως κυβέρνηση έναν συνεπή διάλογο τόσο με το δικό της ακροατήριο όσο και με τον ελληνικό λαό. Οι κορόνες πατριδοκαπηλίας για το μακεδονικό και οι κορόνες εκμετάλλευσης των πάντων για κομματικό συμφέρον υπονόμευσαν τη σαφήνεια στρατηγικής. Η επέκταση των 12 ν.μ. στο Ιόνιο αποτελεί ένα από τα επεισόδια μιας σπασμωδικής, μικροπολιτικής μη στρατηγικής. Τόσο η επέκταση (αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας) όσο και οι συμφωνίες με Ιταλία, κυρίως όμως με Αίγυπτο (σχεδιασμένες εδώ και χρόνια), δεν αποκτούν προστιθέμενη αξία στο πλαίσιο μιας σαφούς στρατηγικής ειρήνης για την περιοχή. Μυστικές διαβουλεύσεις στο Βερολίνο από τη μια για συνομιλίες με την Τουρκία, απότομη στροφή από την άλλη προς την υπογραφή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας. Αντιφατικά μηνύματα και σπασμωδικές κινήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις και ο κίνδυνος για τη χώρα προ των πυλών. Διάβημα στον ΟΗΕ για το «Ορούτς Ρέις» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, «δεν μας ενδιαφέρει αν κάνει έρευνες σε αυτήν» στο εσωτερικό.
Η Σία Αναγνωστοπούλου είναι βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ
