Το ευρωπαϊκό σίγουρα δεν διαθέτει την ακτινοβολία ενός Μουντιάλ, πόσο μάλλον φέτος με τη βαριά σκιά της πανδημίας. Ωστόσο στις ενδεκάδες της Αγγλίας και της Ιταλίας θα παραταχτούν και πάλι το συναισθηματικό οικοσύστημα, οι αναπάντεχες ανατροπές, τα κερδοφόρα στοιχήματα και τα ατομικά ρεσιτάλ.
Ο βασιλιάς των σπορ, όσα κι αν του καταμαρτυρούν, δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη τη λογοτεχνία. Τα πρωτεία φυσικά κατέχουν οι Αγγλοσάξονες και οι ισπανόφωνοι. Ιδιαίτερη μνεία αξίζουν ο Καμύ και ο Παζολίνι, επειδή υπήρξαν αμφότεροι επαγγελματίες στα νιάτα τους.
Ο πρώτος συνοψίζει την αγάπη του στη φράση: «Μπορώ να πω με σιγουριά ότι όσα ξέρω σχετικά με την ανθρώπινη ηθική τα οφείλω στο ποδόσφαιρο». Ο δεύτερος προχωρεί σε έναν τολμηρό διαχωρισμό. «Οι Λατινοαμερικανοί, οι κινήσεις των οποίων μοιάζουν με χορογραφία του Νουρέγεφ, ανήκουν στην ποίηση. Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι που κυριαρχούνται από τον ορθολογισμό κατατάσσονται στους πεζογράφους».
Στη χώρα μας μέχρι τη δεκαετία του ’70 ελάχιστα κείμενα αναφέρονταν στη στρογγυλή θεά. Οι Έλληνες λογοτέχνες για διάφορους λόγους απαξιούσαν να καταπιαστούν με το θέμα. Το ταμπού σπάει ο Μάνος Χατζιδάκις με μια ωδή αφιερωμένη στον Τζορτζ Μπεστ. Θα ακολουθήσουν η μπαλάντα του Γιώργου Μαρκόπουλου για τον Χρήστο Αρδίζογλου, τα «Γκολπόστ» του Εγγονόπουλου, η «Ηχώ» του Εμπειρίκου, η εκδοτική και κινηματογραφική επιτυχία του Μ. Κουμανταρέα «Η φανέλα με το 9» κ.λπ.
Κινηματογραφικά ξεχωρίζουν το σπαρταριστό σκετς των Μόντι Πάιθον με τον αγώνα μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών φιλοσόφων. Αντίθετα, η «Μεγάλη απόδραση των 11», παρότι παραποιημένη χολιγουντιανή εκδοχή, βασίστηκε σε μια τραγική αληθινή ιστορία. Οι ναζί εκτέλεσαν σχεδόν όλη την επίλεκτη ομάδα Ουκρανών και Ρώσων επειδή δεν μπόρεσαν να δεχτούν ότι τους νίκησαν δύο φορές με ταπεινωτικό σκορ.
Στον συγγραφικό τελικό θα είχαν προκριθεί τα βιβλία του Μονταλμπάν και του Γκαλεάνο. Ο Μονταλμπάν υποστηρίζει ότι οι ομάδες αντιπροσωπεύουν σήμερα τα πατριωτικά αποθέματα σε έναν κόσμο όπου όλο και λιγότερη σημασία έχουν οι πατρίδες και οι σημαίες. Παρά ταύτα, οι σημερινοί παίκτες δεν είναι οι άγιοι της σύγχρονης θρησκείας, αφού η πίστη τους μαρτυρείται μόνο στα χρυσά συμβόλαια.
Το κύπελλο όμως σηκώνει επαξίως ο Ουρουγουανός στοχαστής για τις θεαματικές ντρίμπλες του στους μεγάλους θρύλους, αλλά και για την ικανότητά του να ανατέμνει πολιτικά το άθλημα. «Οταν το ποδόσφαιρο έπαψε να είναι προνόμιο των Αγγλων και των πλουσίων οργανώθηκαν στο Ρίο ντε λα Πλάτα οι πρώτες λαϊκές ομάδες στα μηχανουργεία των σιδηροδρόμων και στα ναυπηγεία των λιμανιών.
Τότε, ορισμένοι αναρχικοί και σοσιαλιστές ηγέτες κατήγγειλαν εκείνη τη ραδιουργία της αστικής τάξης, που αποσκοπούσε στο να αποφεύγονται οι απεργίες και να αποσιωπούνται οι κοινωνικές αντιφάσεις.
Όμως η ομάδα Αρχεντίνος Τζούνιορς πήρε το όνομα Μάρτυρες του Σικάγου, προς τιμήν των αναρχικών εργατών που απαγχονίστηκαν την Πρωτομαγιά». Απαλλαγμένος από οπαδικούς φανατισμούς εκλιπαρεί για ωραίους αγώνες.
Σαν κι αυτούς που χάριζε στους θεατές ο Αγιαξ στις δόξες του και που αναπολούσε ο Μανόλης Αναγνωστάκης σε ένα άρθρο του στην «Αυγή». Αυτή είναι και η ευχή κάθε αγνού φιλάθλου για τον αποψινό αγώνα. Να προκαλέσει καρδιοχτύπια στα όρια της θρόμβωσης.
*H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης