Υπήρξαν στολίδια και εμβληματικά στοιχεία της Αττικής. Ωσπου τα εξαφάνισε η αμβλυωπία των πολιτικών. «Σήμερα θάπτομεν τον Ιλισόν» είχε αναφωνήσει υπερηφάνως ο δικτάτορας Μεταξάς και ολοκλήρωσε την ταφή ο παλιός Καραμανλής…
Καταστροφικές επιλογές, μαζί με άλλες, φυσικά, που μετέτρεψαν την πόλη της Παλλάδος και συνολικά την Αττική σε κόλαση τσιμέντου και ασχήμιας… Η σημερινή επιστολή προς έναν φίλο που ζει στην Πράγα και ευφραίνεται από τις μουσικές του Μολδάβα γράφτηκε με αφορμή τη μερική αποκάλυψη του Ιλισού. Ενα μικρό βήμα, παρήγορο και εγκαρδιωτικό…
Αγαπητέ Κωστή,
Θυμάμαι ότι θεωρούσες υπερβολική την αγάπη μου για τα ποτάμια και αυστηρή την κριτική μου για τους πολιτικούς που έθαψαν τις ποτάμιες αρτηρίες της Αθήνας. Ομως όταν πήγε η παρέα στην Ιβηρική, και διαπίστωσες ότι κάθε πόλη λούζεται στα νερά ποταμών, μου έβαλες δίκιο, εκθειάζοντας το αείρροον και τις μουσικές του νερού καθώς κυλάει ήσυχο ή θυμωμένο προς την αιώνια θάλασσα.
Τώρα σου έχω μια ευχάριστη είδηση: ο Ιλισός ξαναγεννιέται! Θα ξαναβγεί στην επιφάνεια ένα μέρος του –μικρό– γύρω στo 1,2 χιλιόμετρo. Αλλά ικανό να υπενθυμίσει την εικόνα μιας Αθήνας προτού υποστεί μια πρωτοφανή και βίαιη μεταχείριση από ολέθριες πολιτικές επιλογές, οι οποίες τη βύθισαν στο τσιμέντο και στην αυθαιρεσία.
Ναι, φίλε μου. Αυτή η είδηση με συγκίνησε περισσότερο από κάθε άλλη. Γιατί δείχνει ότι κάποιοι άνθρωποι νοιάζονται, σκέφτονται, σχεδιάζουν και προσπαθούν να βελτιώσουν όσο γίνεται την εικόνα της πρωτεύουσας, που θα μπορούσε να είναι η ομορφότερη πόλη του κόσμου αν δεν είχε κακοποιηθεί βάναυσα.
Θα πούμε παρακάτω για την Αθήνα. Αλλά άκου τώρα την πρόταση για μερική αποκάλυψη του Ιλισού. Προέρχεται από την Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ που έχει πρόεδρο τον Νίκο Μπελαβίλα, αναπληρωτή καθηγητή του ΕΜΠ και υποψήφιο δήμαρχο Πειραιά. Και ήρθε στο προσκήνιο η πρόταση αυτή γιατί δημιουργήθηκαν προβλήματα στη σήραγγα του Ιλισού και υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης. Ακου τι προτείνεται:
Αποκάλυψη της κοίτης κάτω από την οδό Καλλιρρόης, από τη συμβολή με την οδό Αρδηττού μέχρι το Φιξ. Φεύγουν από εκεί οι γραμμές του τραμ και μεταφέρονται στη Συγγρού, ενώ ολόκληρο το τμήμα του Ιλισού που θα δει το φως του ήλιου θα έχει πράσινες όχθες. Ενα πάρκο, δηλαδή, με χώρους για περιπάτους και αναψυχή στην καρδιά της πόλης.
Τι λες, δεν είναι υπέροχο; Κι αν υπήρχε δυνατότητα να βγουν στην επιφάνεια κι άλλα ποτάμια, όπως ο Ηριδανός, και ποταμάκια που βρίσκονται φιμωμένα επί αιώνες ή έχουν χάσει το χρώμα και τη φωνή τους, όπως ο Κηφισός, τι λες, δεν θα άλλαζε όψη η Αθήνα; Μαζί, βέβαια, με άλλες καίριες παρεμβάσεις:
Ανάσταση της Ιεράς Οδού, γκρέμισμα τεράτων που βγάζουν τη γλώσσα στην Ακρόπολη και ποικίλες τολμηρές επιλογές (μετακίνηση πληθυσμού, γκρέμισμα περιοχών για να αναπνεύσει ο τόπος κ.ά.). Και, βέβαια, χωρίς νέες, ξεδιάντροπες αποφάσεις, όπως η πρόσφατη για ανέγερση ξενοδοχείων που κρύβουν τον Παρθενώνα.
Ξέρω. Αυτά δεν γίνονται. Εκτός κι αν κάποια στιγμή στο μέλλον συμβεί κάτι σεισμικό. Να βρεθούν, δηλαδή, τολμηροί πολιτικοί και οραματιστές, όπως εκείνος ο αείμνηστος Αριστομένης Προβελέγγιος, και να αναδημιουργήσουν μια Αθήνα αντάξια της ιστορίας της. Μια πόλη με αμύθητους αρχαιολογικούς θησαυρούς και νέο πρόσωπο. Που θα μοιάζει ξαπλωμένη Αθηνά, με τα πόδια της στο νερό των ποταμών και του Φαλήρου.
Ομως ξέφυγα, φίλε μου. Εναν ύμνο για τον Ιλισό και τα ποτάμια του κόσμου ήθελα να γράψω. Για τα ακοίμητα νερά τους που βγαίνουν στην επιφάνεια από τα σπλάχνα της γης αποκαθιστώντας τη συκοφαντημένη λέξη «υποχθόνιος» και κυλάνε δοτικά και γενναιόδωρα καταλύοντας στο διάβα τους σύνορα και φραγμούς.
Για τον αργυροδίνη Αχελώο, τον σκιερό Νείλο, τον μυθικό Ευφράτη, τον ατέλειωτο Αμαζόνιο, τον συνοφρυωμένο Δούναβη, τον Γουαδαλκιβίρ του Λόρκα, τον Αχέροντα του τέλους. Ποτάμια μυθικά, καταφύγια για νύμφες και ξωτικά, ποτάμια-ορμητήρια πουλιών, με όχθες φιλόξενες για τοξωτά γεφύρια.
Εκεί όπου βρίσκεσαι δώσε φιλιά στον Μολδάβα. Κι όταν γυρίσεις με το καλό, θα πάμε με την παλιά παρέα στις όχθες του Ιλισού και θα τραγουδήσουμε μια μπαλάντα για χάρη του…
Ποτάμια μυθικά, καταφύγια για νύμφες και ξωτικά, ποτάμια-ορμητήρια πουλιών, με όχθες φιλόξενες και τοξωτά γεφύρια