Στον αέρα οι συμφωνίες Σερβίας Κόσοβου που προώθησε η Ευρωπαϊκή Ένωση
Η νίκη του εμφανιζόμενου ως μεταρρυθμιστή Αλμπιν Κούρτι στις εκλογές στο Κόσοβο με το εντυπωσιακό 48% των ψήφων οδήγησε στην αντιπολίτευση τα κόμματα των βετεράνων του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK) που κυβερνούσαν από το 2008 αλλά προβληματίζει έντονα την ΕΕ καθώς ο Κούρτι αντιτίθεται στις συμφωνίες με τη Σερβία για εξομάλυνση σχέσεων των δύο χωρών και διεύρυνση της συνεργασίας τους. Μέρος των συμφωνιών αποτελεί και η συνεργασία στον έλεγχο των πηγών ενέργειας, πόσιμου νερού και φυσικών πόρων στο βόρειο Κόσοβο -όπου πλειοψηφούν οι Σέρβοι- με επιδιαιτησία των ΗΠΑ, την παρουσία και τον ρόλο των οποίων επικρίνει ιδιαίτερα ο νικητής των εκλογών ηγέτης του Κινήματος για την Αυοδιάθεση.
Ο 45άχρονος μηχανικός δικτύων από την Πρίστινα Αλμπιν Κούρτι πρωτοεμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή στις φοιτητικές διαδηλώσεις του Οκτωβρίου του 1997, έχει περάσει δύο χρόνια στη φυλακή για τη συμμετοχή του στο πολιτικό σκέλος του UCK και είναι εδώ και δύο δεκαετίες ενεργός ακτιβιστής ενάντια στη διαφθορά. Το Κίνημα Αυτοδιάθεσης (Vetëvendosje) που δημιούργησε πρωτοκατέβηκε σε εκλογές το 2010, όταν συγκέντρωσε 12,7% και 14 έδρες και είχε συνεχή ανοδική πορεία για να καταλάβει τον Οκτώβριο του 2019 την πρώτη θέση με 26,3%, κάτι που οδήγησε τον Κούρτι στην πρωθυπουργία αλλά μόνο για 51 ημέρες!
Πέρυσι τον Μάρτιο, ύστερα από πρόταση δυσπιστίας γιατί αρνήθηκε να κηρύξει τη χώρα σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας, η κυβέρνηση Κούρτι έπεσε και τη διακυβέρνηση ανέλαβαν πάλι οι βετεράνοι του UCK, οι οποίοι με τη σειρά τους έπεσαν όταν ακυρώθηκε η εκλογή ενός αναγκαίου για την πλειοψηφία τους βουλευτή. Οι φετινές κάλπες με το εντυπωσιακό 48% ξαναέδωσαν τη διακυβέρνηση στον Κούρτι και στην Αυτοδιάθεση.
Πολιτικές αλλαγής εντός και εκτός χώρας
Η ανάδειξη του Κούρτι αντικατοπτρίζει τη δημογραφική έκρηξη του Κοσόβου. Με 25.000 νεαρούς Κοσοβίτες να ενηλικιώνονται κάθε χρόνο, το 40% του 1,8 εκατομμυρίου πολιτών να είναι κάτω των 25 ετών και με μέση ηλικία τα 30 έτη το Κόσοβο αναδεικνύεται σε ένα από τα κράτη της Ευρώπης με τους πιο νεαρούς κατοίκους. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το Κίνημα Αυτοδιάθεσης σαρώνει στους ψηφοφόρους μεταξύ των ηλικιών από 18 έως 35 καθώς ο Κούρτι υποσχέθηκε να καταπολεμήσει τις χρόνιες παθογένειες μιας από τις φτωχότερες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου, την ανεργία και τη διαφθορά.
Η διαφθορά θεωρείται κομμάτι της καθημερινότητας για τους πολίτες στο Κόσοβο. Οι έχοντες την πολιτική εξουσία έχουν προνομιακή μεταχείριση από τους θεσμούς, ενώ η διαπλοκή μεταξύ πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, ειδικά με κατασκευαστικές εταιρείες, είναι γνωστή. Η μίζα για ένα δημόσιο συμβόλαιο υπολογίζεται από τον ΟΟΣΑ στο 20% με 30% της αξίας του συμβολαίου. Το 2020 συνάφθηκαν δημόσια συμβόλαια ύψους 1 δισ. ευρώ, με τους τοπικούς άρχοντες να δείχνουν ιδιαίτερη… αδυναμία στην κατασκευή δρόμων.
Η ανεπίσημη οικονομία στη χώρα υπολογίζεται στο 30-40% επί του συνόλου από τη Διεθνή Πρωτοβουλία για το Διακρατικό Εγκλημα, με τις πληρωμές να γίνονται πάντα σε μετρητά προς αποφυγήν εντοπισμού από τις αρχές. Η υψηλή ανεργία (50%) και οι χαμηλοί μισθοί, που κατά μέσο όρο βρίσκονται στα 500 ευρώ, ωθούν τους πολίτες σε μαζική μετανάστευση, ενώ πολλοί από όσους παραμένουν στη χώρα συμπληρώνουν το εισόδημά τους με παράνομες δραστηριότητες.
Ο τζίρος από εγκληματικές δραστηριότητες, όπως εμπόριο ναρκωτικών, λαθρεμπόριο αγαθών και ανθρώπων, υπολογίζεται στην ευρύτερη περιοχή των δυτικών Βαλκανίων σε πάνω από 20 δισ. δολάρια.
Ο Κούρτι, που έχει σοβινιστικές θέσεις και στόχο τη δημιουργία ομοσπονδίας με την Αλβανία, έχει δηλώσει ότι δεν είναι στις προτεραιότητές του οι συνομιλίες με τη Σερβία. «Κύρια προτεραιότητα είναι η δικαιοσύνη και η δημιουργία θέσεων εργασίας» δήλωσε. Δεν ασπάζεται την προσέγγιση στη λύση του εδαφικού ζητήματος ως «αποζημίωση» στη Σερβία, ενώ κατηγορεί το Βελιγράδι για τακτικές σαλαμοποίησης του ζητήματος και θέτει ως προϋπόθεση επιστροφής στις συνομιλίες την απολογία και την αναγνώριση του Κοσόβου από τη Σερβία.
Η Ευρώπη θέλει διάλογο με την Σερβία
Η ΕΕ δεν φαίνεται να συμμερίζεται αυτή την ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Σε ανακοίνωσή της η μόνιμη εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Κόσοβο Βιόλα φον Κράμον-Τάουμπαντελ δήλωσε ότι «η κυβέρνηση θα χρειαστεί να συνεχίσει τον διάλογο με τη Σερβία, γιατί χωρίς συμφωνία με το Βελιγράδι η μακροχρόνια σταθερότητα και η ευρωπαϊκή προοπτική δεν θα είναι δυνατές».
Για τα εσωτερικά ζητήματα του Κοσόβου ο Κούρτι δήλωσε ότι δεν θα συμβιβαστεί με τη μαφία. Είπε χαρακτηριστικά ότι η χώρα του «θα δημιουργήσει τους δικούς της Ελιοτ Νες, που θα βάλουν τους μικρούς μας Αλ Καπόνε πίσω από τα κάγκελα της φυλακής».
Δακρυγόνα στη Βουλή
Παρότι νικητής των εκλογών, ο Αλμπιν Κούρτι δεν είναι βουλευτής, καθώς έχει καταδικαστεί τον Σεπτέμβριο του 2018 για τη ρίψη… δακρυγόνων στο κοινοβούλιο, σε μια προσπάθεια να εμποδίσει την υπερψήφιση μιας συνθήκης για τα σύνορα με το Μαυροβούνιο! Στο Κόσοβο οι καταδικασμένοι για ποινικά αδικήματα ανεξαρτήτως της ποινής τους χάνουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι για μια τριετία. Ας σημειωθεί ότι ο Κούρτι και άλλοι βουλευτές της Αυτοδιάθεσης… συνηθίζουν να ρίχνουν δακρυγόνα στο κοινοβούλιο. Το έχουν κάνει για να εμποδίσουν την εκλογή του προέδρου της χώρας Χακίμ Θάτσι, αλλά και για να μην υπερψηφιστούν συμφωνίες με τη Σερβία.
