Τα αποθέματα Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου μπορούν να αποτελέσουν βασικό μοχλό ανάπτυξης της χώρας

Ομιλία παραχώρησε ο Γρηγόρης Στεργιούλη, μέλος του ΔΣ της “Ελληνικά Πετρέλαια” με θέμα “Ενεργειακή Ασφάλεια: Προκλήσεις στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης”.

Η ομιλία έγινε στα πλαίσια του 2o Διεθνούς Συνέδριου Πετρελαίου ΠΣΕΕΠ/ΕΕΤΙ

“Η ενέργεια είναι ένα πολύτιμο αγαθό που χρησιμοποιούμε για την κάλυψη των αναγκών μας σε θέρμανση, φωτισμό, μεταφορές και για την παραγωγή προϊόντων που βελτιώνουν αισθητά την ποιότητα ζωής μας. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, σε σημείο που η εξασφάλιση επαρκούς πρόσβασης σε αυτή να θεωρείται κορυφαία προτεραιότητα και να βρίσκεται στον πυρήνα της Ενεργειακής Στρατηγικής, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ευημερία, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την Ενεργειακή Ένωση των κρατών-μελών της Ε.Ε”, τόνισε αρχικά ο ομιλητής. .

Με βάση τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) η ενεργειακή ασφάλεια ορίζεται ως η απρόσκοπτη διαθεσιμότητα πηγών ενέργειας σε προσιτές τιμές. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η ενεργειακή ασφάλεια συνίσταται στον έγκαιρο προγραμματισμό επενδύσεων που θα ικανοποιήσουν την αναμενόμενη ζήτηση ενέργειας με βάση τον ρυθμό ανάπτυξης, ενώ βραχυπρόθεσμα σχετίζεται με την ικανότητα του συστήματος διαχείρισης να αντιδρά σε απότομες αλλαγές στο ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης.

Δομικά συστατικά της ενεργειακής ασφάλειας αποτελούν, μεταξύ άλλων:

• η πρόσβαση σε πολλές και εναλλακτικές μεταξύ τους πηγές ενέργειας,

• η προσιτή τιμή προς τον τελικό καταναλωτή,

• η αποτελεσματική διαχείριση των υποδομών και η εφαρμογή καινοτομίας,

• η υιοθέτηση αρχών για την περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα

• η ύπαρξη σταθερού και διαυγούς ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου ενέργειας.

Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2014 για την “Ευρωπαϊκή στρατηγική και την ενεργειακή ασφάλεια”, η Ε.Ε.:

• εισάγει το 53% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει

• έχει έντονη εξάρτηση σε εισαγωγές για το αργό (90%) και το Φυσικό αέριο (66%), και σε μικρότερο βαθμό για στερεά καύσιμα (42%) και πυρηνικά (40%)

• οι εξωτερικές ενεργειακές δαπάνες των κρατών μελών της υπερβαίνουν το 1 δις € σε ημερήσια βάση

• εισάγει πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου αξίας άνω των 300 δις € ετησίως

• θα αντιμετωπίσει σημαντικές αλλαγές στον ενεργειακό εφοδιασμό της, ως απόρροια της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας κατά 27% έως το 2030

Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν την ευάλωτη θέση της Ε.Ε. σε πιθανές ενεργειακές κρίσεις, γεγονός που ήρθε αρχικά στην επιφάνεια το 2006 και το 2009, όταν η Ρωσία διέκοψε την τροφοδοσία του αγωγού Φυσικού αερίου εξαιτίας διένεξης με την Ουκρανία, και πιο πρόσφατα με τα γεγονότα της Κριμαίας. Η κρίση του φετινού χειμώνα ανέδειξε επίσης τα προβλήματα που προκύπτουν από την έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών πηγών ενέργειας, καθώς ο συνδυασμός ακραίου ψύχους σε πολλές περιοχές της Ε.Ε. με την προσωρινή απόσυρση των πυρηνικών εργοστασίων της Γαλλίας οδήγησε σε μια γενικευμένη ενεργειακή κρίση που έπληξε όλη την Ευρώπη.

“Το κλειδί για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον και τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας είναι η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η ενίσχυση της συνεργασίας σε περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο (κυρίως όσον αφορά την ανάπτυξη δικτύων και το άνοιγμα των αγορών), αλλά και η υλοποίηση μιας συνεκτικής εξωτερικής δράσης με κοινά αποδεκτές αρχές”, σημείωσε ο κ. Στεργιούλης.

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων ενεργειακής ασφάλειας μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη άμεσων μέτρων στην Ε.Ε. που αφορούν στις ακόλουθες κατευθύνσεις:

1. Ανάπτυξη μηχανισμών αντιμετώπισης κρίσης

2. Ενίσχυση των μηχανισμών έκτακτης ανάγκης / αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε., με έμφαση στην κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών και των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών

3. Διαφοροποίηση των εξωτερικών πηγών εφοδιασμού και υποδομών

4. Αύξηση της παραγωγής ενέργειας στην Ε.Ε. και παράλληλα μείωση της ζήτησης ενέργειας, μέσω της υλοποίησης στοχευμένων δράσεων για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

5. Δημιουργία εύρυθμα λειτουργούσας και ενοποιημένης εσωτερικής αγοράς

6. Επίσπευση έργων διασύνδεσης και υποδομής

7. Περαιτέρω αύξηση των αποθηκευτικών χώρων

8. Δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και μετάβαση σε κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα

Η διάρθρωση των ενεργειακών προϊόντων στο τελικό μίγμα κατανάλωσης πρέπει να είναι τέτοια ώστε αφενός να εξασφαλίζεται η ενεργειακή επάρκεια, αφετέρου να επιτυγχάνεται το βέλτιστο οικονομικό αποτέλεσμα και η ελαχιστοποίηση της σπατάλης στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών κανόνων. Επιπρόσθετα, η πολιτική για ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολιτική για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, και να συνάδει πλήρως με τους στόχους για την ανταγωνιστικότητα και τη βιομηχανική πολιτική.

Η συνεισφορά του Ομίλου της ΕΛΠΕ στη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας σε εθνικό επίπεδο επιτυγχάνεται μέσω συγκεκριμένων δράσεων σε επιμέρους τομείς που επηρεάζουν την επάρκεια εφοδιασμού.

• Αποθέματα ασφαλείας

• Τήρηση των προβλεπόμενων από το νομοθετικό πλαίσιο αποθεμάτων αργού και προϊόντων πετρελαίου που αντιστοιχούν σε ελάχιστη απαίτηση για την κάλυψη εφοδιασμού 90 ημερών

• Διαφοροποίηση πηγών προμήθειας αργού και πρώτων υλών

• Επέκταση της πολιτικής σύναψη συμβολαίων απευθείας με παραγωγές χώρες όπως Ιράν, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο, Ρωσία, χωρίς τη μεσολάβηση traders

• Πρόσβαση σε αγορές που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν “απαγορευμένες”, ως αποτέλεσμα της σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας και των πρόσφατων θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων του Ομίλου, που μας επιτρέπει τον δανεισμό με ανταγωνιστικά επιτόκια την επίτευξη υψηλών πιστωτικών ορίων από τους προμηθευτές

• Αναζήτηση εγχώριων πηγών ενέργειας

• Δυναμική επάνοδος του Ομίλου στον τομέα της Έρευνας & Παραγωγής Υδρογ/κων, μετατοπίζοντας πλέον το κέντρο του ενδιαφέροντός του εντός της ελληνικής επικράτειας. Σε αυτό το πλαίσιο τα ΕΛΠΕ:

1. ενεργούν ως διαχειριστής της κοινοπραξίας με την Edison με ποσοστό 50% για την παραχώρηση του Πατραϊκού κόλπου, όπου πρόσφατα ολοκληρώθηκε με επιτυχία η απόκτηση σεισμικών δεδομένων 2 και 3 διαστάσεων

2. έχουν ανακηρυχθεί ως “προτιμητέος ανάδοχος” και αναμένουν την κύρωση από τη Βουλή των Ελλήνων της Σύμβασης Μίσθωσης για 2 χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Άρτα-Πρέβεζα και ΒΔ Πελοπόννησος)

3. έχουν υποβάλλει προσφορές για 3 περιοχές του Ιονίου, κατά μόνας ή σε κοινοπραξία με μεγάλες διεθνείς εταιρίες

4. προτίθενται να ισχυροποιήσουν και να διευρύνουν τις στρατηγικές τους συμμαχίες με μεγάλες διεθνείς εταιρίες και να εξετάσουν τυχόν νέες ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν

• Αύξηση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας

• Στο πλαίσιο του ενεργειακού τους μετασχηματισμού, τα EΛΠΕ εκπονούν ένα πρόγραμμα ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα του Ομίλου. Σε αυτό το πλαίσιο τα ΕΛΠΕ:

1. προωθούν έργα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, έχοντας 8,4 MW σε λειτουργία και 200 MW σε διάφορα στάδια ανάπτυξης (κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα)

2. συμμετείχαν με επιτυχία στον πρώτο διαγωνισμό για νέους Φ/Β σταθμούς στο τέλος του 2016, και προχωρούν πλέον στην κατασκευή 3 Φ/Β πάρκων σε ιδιόκτητους χώρους, συνολικής ισχύος 8,6 MW

3. υλοποιούν πρόγραμμα εγκατάστασης Φ/Β σταθμών σε πρατήρια και εγκαταστάσεις του Ομίλου, στα πλαίσια του συστήματος αυτοπαραγωγής (net metering)

• Μείωση της ζήτησης ενέργειας

• Συστηματική παρακολούθηση κρίσιμων παραμέτρων λειτουργίας των εγκαταστάσεών μας με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν προβλημάτων και την υιοθέτηση μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση

• Στοχευμένες παρεμβάσεις σε μονάδες που υστερούν σε ενεργειακή απόδοση έναντι ομοειδών του κλάδου, και αντίστοιχες επενδύσεις σε έργα που βελτιώνουν την ανάκτηση ενέργειας (έργα CAPEX 6Μ€ το 2015 με ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας 16 ktFOE)

• Ανάληψη δέσμευσης των εταιριών εμπορίας του Ομίλου για επίτευξη του εθνικού στόχου ενεργειακής απόδοσης στην τελική κατανάλωση (70-80 ktFOE σε ορίζοντα 4ετίας), σύμφωνα με την Οδηγία της Ε.Ε. που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο

• Υποστήριξη καινοτομίας

• Συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικούς φορείς σε τομείς που αφορούν τα βιοκαύσιμα, την αξιοποίηση τηγανελαίων, την παραγωγή υδρογόνου με ηλιακή ενέργεια και τις εναλλακτικές τεχνολογίες κίνησης

• Σχεδιασμός και υλοποίηση εναλλακτικών ενεργειακών υποδομών στην χώρα μας (λειτουργία πρότυπου πρατηρίου καυσίμων & ενέργειας, το οποίο πέρα από τα συμβατικά καύσιμα διαθέτει επίσης υγραέριο, συμπιεσμένο φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια, ενώ εξετάζεται και η δυνατότητα διάθεσης υδρογόνου)

Θα πρέπει επίσης να τονισθεί η συνεισφορά της ΕΛΠΕ στην ενεργειακή ασφάλεια μέσω των συμμετοχών της στις εταιρίες:

• ΔΕΠΑ, η οποία συμμετέχει με ποσοστό 25% στο επενδυτικό σχήμα που κατασκευάζει τον αγωγό διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), που στοχεύει να δώσει πρόσβαση στην Βουλγαρία σε φυσικό αέριο από την Κασπία και LNG, καταργώντας το μονοπώλιο που κατέχει σήμερα η Ρωσία

• Elpedison, η οποία κατέχει 2 εργοστάσια παραγωγής ηλ. ενέργειας συνολικής ισχύος 810 MW με φυσικό αέριο, στα οποία πρόκειται να γίνουν οι απαραίτητες μετατροπές προκειμένου να είναι δυνατή η εναλλαγή καυσίμου σε ντήζελ σε περιπτώσεις κρίσης επάρκειας φυσικού αερίου

Ιδιαίτερα θετική συμβολή αναμένεται τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης από την υλοποίηση των επενδυτικών πλάνων που βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν:

• αγωγούς που είναι είτε υπό κατασκευή είτε σε φάση διερεύνησης για τη μεταφορά ΦΑ από χώρες εκτός Ε.Ε. (Τrans Adriatic, Ionian Adriatic, East Med, Poseidon) καθώς και αγωγούς διασύνδεσης μεταξύ όμορων κρατών εντός της Ε.Ε. (IGB, IBR, ITB, IBS, IRH)

• κατασκευή νέων αποθηκευτικών χώρων για LNG σε Ελλάδα, Τουρκία, Αλβανία & Κροατία

• διασύνδεση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, καθώς και μεταξύ όμορων κρατών εντός της Ε.Ε.

Τέλος, συμπλήρωσε ότι “Οι παραπάνω εξελίξεις, σε συνδυασμό με τις ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων στη λεκάνη της Λεβαντίνης στην Ανατολική Μεσόγειο, θα αναβαθμίσουν τις ενεργειακές προοπτικές της Ελλάδας και θα την αναδείξουν σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο στρατηγικής σημασίας”.