Η ομάδα «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS» δίνει αγώνα προκειμένου να διασωθεί το μοναδικό αρχιτεκτονικό τοπίο του νησιού. Ο δημιουργός της Χάρης Βεκρής γράφει στο Docville σχετικά με τους στόχους τους.
Γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω στην Ερμούπολη της Σύρου. Ναι, νιώθω τυχερός. Δεν είναι πολλά τα μέρη όπου κάποιος συναντά τόσα πανέμορφα κτίρια του 19ου αιώνα. Νεοκλασικά και παλιά εργοστάσια στην Ερμούπολη, επαύλεις διάσπαρτες στις εξοχές κι ένας μεσαιωνικός οικισμός στον λόφο της Ανω Σύρου: όλα αυτά μαζί σε ένα μικρό νησί των Κυκλάδων που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της νεότερης Ελλάδας.
Δυστυχώς σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια οικονομικής κρίσης, η φυσιολογική γήρανση αυτών των κτιρίων που αποτελούν ένα μοναδικό μνημειακό αρχιτεκτονικό σύνολο έχει δημιουργήσει πάνω από 1.000 ερείπια στον αστικό ιστό, τα οποία αποτελούν ωρολογιακή βόμβα που κανείς δεν γνωρίζει πότε θα εκραγεί. Το να χαθεί οριστικά σημαντικό ποσοστό από τον εναπομείναντα κτιριακό πλούτο της Σύρου είναι κάτι ορατό πλέον, αφού αν δεν δοθούν σύντομα λύσεις, η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη.
Στα μέσα Δεκεμβρίου δημιούργησα στο Facebook μια ομάδα με τίτλο «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS», η οποία με περισσότερα από 1.700 μέλη σήμερα ήδη έχει προσφέρει σημαντικά στην κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας. Οι φωτογραφίες ερειπωμένων αρχοντικών που αναρτιούνται καθημερινά από τα μέλη της ομάδας αποτυπώνουν ξεκάθαρα το μέγεθος του προβλήματος, ξεπερνώντας κατά πολύ την αίσθηση που είχε ο καθένας μας που γνώριζε μόνο την κατάσταση στην ευρύτερη γειτονιά του. Τα συμπεράσματα από την πρόσφατη διαδικτυακή συνάντηση που διοργανώσαμε ως ομάδα μέσω Webex είναι πως πέρα από τις καθυστερήσεις που δημιουργούνται εξαιτίας του ιδιοκτησιακού (πολλοί κληρονόμοι, κληροδοτήματα) και του υψηλού κόστους αποκατάστασης των κτιρίων, το σημαντικότερο πρόβλημα είναι οι εξαιρετικά χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης.
Η καθυστέρηση στις διαδικασίες αδειοδότησης (οικοδομικές άδειες και άδειες λειτουργίας καταστημάτων) από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού σε συνδυασμό με το πάγωμα των μεταβιβάσεων ακινήτων εντός ιστορικού τόπου Ερμούπολης λόγω εμπλοκής των επιτροπών του ίδιου υπουργείου (νόμος 4610/19) έχει οδηγήσει σε ουσιαστική ομηρία χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, ενώ παράλληλα έχει απομακρύνει ενδιαφερόμενους επενδυτές. Η επανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι του νησιού που δραστηριοποιούνται στον χώρο, θα δώσει πνοή στην έρημη πόλη, θα απορροφήσει εργατοτεχνίτες, θα κρατήσει «εν ζωή» παραδοσιακούς τεχνίτες που μαραζώνουν ή μετοικούν σε κοντινά νησιά. Το δυσλειτουργικό μοντέλο «προστασίας» της Ερμούπολης και της Ανω Σύρου είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για το σύνολο του νησιού και πρέπει να αντιμετωπιστεί με εξαιρετική προσοχή. Δεν υπάρχουν περιθώρια για νέα λάθη.
Σε επιστολή του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών Ν. Κυκλάδων τον Ιανουάριο του 2010 (!) στον τότε δήμαρχο Ερμούπολης Ι. Δεκαβάλλα και τον υπουργό Ν. Σηφουνάκη μεταξύ άλλων είχαν αναφερθεί: «Πέρασαν πολλά έτη και βρισκόμαστε αισίως στο 2010, οι δε οιωνοί προβλέπουν άλλη μια δεκαετία ασάφειας, πολιτικής ατολμίας και “διαβούλευσης”. Μάλλον ήλθε η ώρα να καθορίσει η πολιτεία μια καταληκτική προθεσμία επιλύσεως του προβλήματος προτού αυτό διογκωθεί και αρχίσει η διαφαινόμενη αυθαιρεσία (που προκύπτει από την ουσιαστική “αναστολή”) να καταστρέφει τα πάντα».
Διαβάστε επίσης: Το Εθνικό Θέατρο Ρόδου σε εγκατάλειψη
Τελικά αυτή η δεκαετία ασάφειας, πολιτικής ατολμίας και «διαβούλευσης» πέρασε, το πρόβλημα διογκώθηκε και η καταστροφή καλπάζει. Η πρόταση του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών Νομού Κυκλάδων για την επίλυση του προβλήματος όπως έχει κατατεθεί αρμοδίως συνίσταται στη διεύρυνση του νομοθετημένου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής με εκπροσώπους και από το ΥΠΠΟΑ, η σύμφωνη γνώμη του οποίου θα επέχει θέση έγκρισης και ως προς τις διατάξεις του 4759/20 και ως προς τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου (ν. 3028/02). Αυτή η υπηρεσία μίας στάσης (one stop shop) θα συνεδριάζει κατά τόπους στις ήδη υπάρχουσες έδρες των ΣΑ και θα εξετάζει τις μελέτες όλων των οικοδομικών έργων και επεμβάσεων σε ακίνητα, εκτός από αυτές που αφορούν κηρυγμένα μνημεία από το ΥΠΠΟΑ, που θα εξακολουθήσουν να εξετάζονται από τα συμβούλια που προβλέπει ο ν. 3028/02. Με αυτό τον τρόπο θα αποφορτιστούν οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ από τον μη διαχειρίσιμο πλέον συσσωρευμένο όγκο μελετών.
Μέσα από την ομάδα στο Facebook και τη συνέχιση των διαδικτυακών συναντήσεών μας, σε συνεργασία πάντα με τον Σύλλογο Μελετητών Μηχανικών Νομού Κυκλάδων, θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστό το σοβαρό αυτό πρόβλημα του νησιού μας και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις επίλυσής του. Στις προσεχείς κινήσεις της πρωτοβουλίας και με τη στήριξη του χωρικού αντιπεριφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Γ. Λεονταρίτη είναι η διεξαγωγή σχετικής τηλεδιάσκεψης τόσο με την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λ. Μενδώνη όσο και με τον υφυπουργό αρμόδιο για θέματα Χωροταξίας και Αστικού Ν. Ταγαρά.
Το να περάσει το νησί της Σύρου ακόμη μια δεκαετία ασάφειας, πολιτικής ατολμίας και «διαβούλευσης» μόνο σαν εφιάλτης φαντάζει. Πρέπει να μπει ένα τέλος στην καταστροφή. Το ερώτημα είναι: ποιος έχει το σθένος να τραβήξει μια κόκκινη γραμμή σε αυτή την πορεία ανεπανόρθωτης καταστροφής;
INFΟ www.facebook.com/groups/ 10268480 87829249
