Ερώτηση προς τον υπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννη Πλακιωτάκη κατέθεσαν 21 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. με πρωτοβουλία του βουλευτή Κυκλάδων Νίκου Συρμαλένιου, αναφορικά με περιπτώσεις αυθαίρετης ερμηνεία του νομοθετικού πλαισίου απειλεί την παραδοσιακή μορφή των οικισμών των Κυκλάδων με τη δημιουργία «ξαπλωτών» πολυκατοικιών.
Όπως επισημαίνεται στην ερώτηση: «Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, η παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική καθώς και οι διατηρητέοι παραδοσιακοί οικισμοί αποτελούν σημαντικό πολιτιστικό πλούτο για τα νησιά των Κυκλάδων, καθώς είναι βασικός πόλος έλξης των επισκεπτών και ζώσα κληρονομιά των κατοίκων τους.
Εντούτοις, μείζον θέμα έχει προκύψει στην Αμοργό, όπως αναφέρει το Διάβημα Διαμαρτυρίας του Συλλόγου «Νήσος Αμοργός»(Aρ. πρωτ. 8/09-07-2021), καθώς και πρόσφατο δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών. Σχετίζεται με την ανέγερση οικοδομής στα Κατάπολα, η άδεια της οποίας ανακλήθηκε από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης στη Νάξο κατόπιν καταγγελίας για υπερβάσεις στο ύψος. Οι ιδιοκτήτες προσέφυγαν στα δικαστήρια
Με τη νέα ερμηνεία του Π.Δ/2003 από το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία αποτελεί απειλή για την παραδοσιακή μορφή των οικισμών, δημιουργούνται «νόμιμα» πολυώροφα κτίρια. Βάσει των διαταγμάτων που ίσχυαν πριν την εφαρμογή του Π.Δ. 1299/Δ΄/4-12-2003 το ύψος και οι όροφοι των κτιρίων καθορίζονταν σε κάθε όροφο του κτιρίου σε σχέση με το διαμορφωμένο έδαφος (υπολογισμός κάθετα σε σχέση με το έδαφος), δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να χτιστούν οικοδομές με πάνω από δύο ορόφους σε οικόπεδα με μεγάλη κλίση.
Στο Π.Δ. 1299/Δ΄/4-12-2003 [Τροποποίηση και συμπλήρωση των όρων και περιορισμών δόμησης των παραδοσιακών οικισμών Αμοργού (Χώρας), Αιγιάλη, Ποταμός, Θολάρια, Κατάπολα, Ξυλοκερατίδι, Ραχίδι] υπήρχε ένας όρος – κλειδί, ο οποίος λειτουργούσε ως προστατευτικό πλέγμα για τους παραδοσιακούς οικισμούς της Αμοργού και διασφάλιζε το μέγιστο ύψος των κτιρίων: ο όρος «προβολή». Συγκεκριμένα, στο Π.Δ. αναφέρεται ότι «το ύψος μετριέται από τη στάθμη του φυσικού εδάφους σε κάθε σημείο του περιγράμματος του κτιρίου έτσι ώστε η προβολή του τελικού ύψους του κτίσματος σε καμία περίπτωση να μην υπερβαίνει τον μέγιστο αριθμό ορόφων και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος, είτε λόγω τυχόν έντονης κλίσης του φυσικού εδάφους, είτε λόγω υποβάθμισής του».
Όμως, τόσο από τη γνωμάτευση του Κεντρικού Συμβούλιου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος όσο και από αυτήν της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (6/6/2021), ο όρος «προβολή» από το τελικό ύψος του κτίσματος έχει εξαφανιστεί. Στη γνωμάτευση δε, της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος υπογραμμίζεται ότι οι ειδικοί όροι και περιορισμοί που έθετε το Π.Δ. του 2003 για την Αμοργό «δεν μπορεί να διαφοροποιούνται από τους ορισμούς της πολεοδομικής νομοθεσίας».
Σημειώνεται ότι η «θεσμική», δια της πλαγίας οδού, αμφισβήτηση του εν λόγω ΠΔ, το οποίο επικαλείται άλλες προστατευτικές διατάξεις για πλήθος οικισμών, όπως το ΠΔ504/1988 και το ΠΔ345/1989, θέτει σε κίνδυνο παραδοσιακούς οικισμούς σε Θήρα, Σίφνο, Κίμωλο, Πάρο, Φολέγανδρο, Απέιρανθο Νάξου, Κέα, Άνδρο, Κύθνο, Τήνο…».
