Μιλούν οι υγειονομικοί που χωρίς καμία βοήθεια κρατούν όρθια τη δημόσια υγεία
«Επιβεβαιώθηκε η πρώτη περίπτωση της νόσου στην Ελλάδα. Πρόκειται για Ελληνίδα 38 ετών, ταξιδιώτισσα από πληττόμενη περιοχή της βόρειας Ιταλίας». Με αυτά τα λόγια ανακοινώθηκε επίσημα από τα χείλη του καθηγητή Λοιμωξιολογίας Σωτήρη Τσιόδρα το πρώτο κρούσμα στη χώρα μας πριν από έναν χρόνο. Ήταν μια ευυπόληπτη επιχειρηματίας κι όχι μετανάστες, όπως προεξοφλούσαν οι πίδακες μίσους της φαιάς ρητορικής. Λίγες μέρες αργότερα μπήκαμε στο πιο σκληρό και αποτελεσματικό lockdown μέχρι σήμερα.
Πέρασε ένας χρόνος και οι περισσότερες περιοχές τελούν πάλι υπό εγκλεισμό και με αυστηρούς περιοριστικούς όρους. Ποια η διαφορά με το πρώτο; Ο κόσμος μπερδεύτηκε μετά τις δεκάδες αντιφάσεις. Θύμωσε, περιορισμένος μες στο σπίτι του, από τις «ανέμελες» εκδρομές του πρωθυπουργού και από την επιχείρηση σκάρτης κατάρτισης του «σκόιλ ελικικού». Εκνευρίστηκε από τις περίφημες μάσκες-αλεξίπτωτα που μοιράστηκαν στους μαθητές. Τρόμαξε από τα πολυμελή σχολικά τμήματα. Εκλαψε από τα εκατοντάδες θύματα του κορονοϊού στη βόρεια Ελλάδα, αποτέλεσμα της κατάρρευσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ). Χειροκρότησε και συνεχίζει να χειροκροτεί τους ήρωες με τις χειρουργικές μάσκες. Εκτίμησε το απαξιωμένο μέχρι τότε δημόσιο σύστημα υγείας που στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και κατάφερε το ακατόρθωτο. Κατάλαβε ότι γιατροί και νοσηλευτές έπεσαν στη μάχη για την προστασία της δημόσιας υγείας ζητώντας παράλληλα την ενίσχυση του μοναδικού οχυρού απέναντι στον ιό-εχθρό. Διαπίστωσε ότι όταν οι φωνές των γιατρών για πραγματική ενίσχυση του ΕΣΥ έγιναν ενοχλητικές ξεκίνησαν οι διώξεις εναντίον τους.
Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση έναν χρόνο μετά συνεχίζει να δηλώνει ότι το ΕΣΥ «θωρακίστηκε», την ώρα που ακόμη και τώρα τα χειρουργεία μετατρέπονται σε ΜΕΘ και οι κλινικές σε κλινικές Covid-19, μεταβάλλοντας ακόμη μία φορά το ΕΣΥ σε σύστημα φροντίδας μίας νόσου.
Οι γιατροί που βίωσαν από την πρώτη μέρα τα αλλεπάλληλα χτυπήματα του SARS-CoV-2, που στάθηκαν όρθιοι και τον πάλεψαν αρχικά με ελάχιστα μέσα ατομικής προστασίας και με λιγοστές γνώσεις για τις επιπτώσεις του στον ανθρώπινο οργανισμό, μιλούν στο Documento για την πικρή γεύση που τους έχει αφήσει αυτή η θλιβερή επέτειος.
Δημοσθένης Μακρής: «Βασιζόμαστε στον “πατριωτισμό” κάποιων φιλότιμων»
Εντατικολόγος – Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας
«Τώρα φοβάμαι, αλλά είμαι αισιόδοξος. Σε έναν χρόνο, τον Μάρτιο του 2021, θα υπάρχει εμπειρία διαχείρισης, θα έχουν αναπτυχθεί εμβόλια και θα έχει ανοσοποιηθεί σημαντικό μέρος του πληθυσμού, στα νοσοκομεία θα υπάρχει ξεκάθαρο σχέδιο, ικανή υλικοτεχνική υποδομή και ανθρώπινο δυναμικό. Λογικά θα έχουμε ανακάμψει. Θα κυκλοφορούμε χωρίς μάσκες. Τα μαγαζιά θα ’ναι ανοιχτά». Αυτά έλεγα. Καλοπροαίρετα. Λαμβάνοντας υπόψη υποσχέσεις, διαβεβαιώσεις και τη δεδηλωμένη διάθεση να «αριστεύουμε» σε όλα τα επίπεδα. Αντί αυτού, δυστυχώς έναν χρόνο μετά διαπιστώνει κανείς τη μετριότητα ως απάντηση στην πανδημία. Εχουμε αποκτήσει εμπειρία αλλά προσωπική και αποσπασματική. Το κεντρικό σχέδιο και η αποτελεσματικότητά του παραμένουν με ερωτηματικό. Ακόμη δεν γνωρίζουμε πόσους ασθενείς είναι δυνατόν να αντέξει το ΕΣΥ, ποια θα είναι η συμμετοχή των ιδιωτικών κλινικών σε «πολεμικές» συνθήκες, ποιες είναι οι εφεδρείες μας σε κρεβάτια νοσηλείας – ΜΕΘ και σε ανθρώπινο δυναμικό. Ακόμη και τώρα προχωράμε βασισμένοι στον «πατριωτισμό» κάποιων φιλότιμων και ευσυνείδητων να υπερβούν τον ρόλο τους: να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες, να κάνουν περισσότερες εφημερίες – βάρδιες, να δουλέψουν χωρίς να κοιτούν τα κενά.
Οι επιστημονικές ιατρικές εταιρείες δεν έχουν καταθέσει λεπτομερή σχέδια αντιμετώπισης – ίσως να μην τους έχουν καν ζητηθεί. Σε διάστημα ενός χρόνου θα έπρεπε το λιγότερο να έχει εκπονηθεί μια κεντρική μελέτη παρατήρησης υποστηριζόμενη από το κράτος που να αφορά την εξάπλωση της πανδημίας μες στην ελληνική κοινωνία με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Να ξέρουμε ποιοι είναι οι παράγοντες που την αναστέλλουν ή το αντίθετο. Να έχει διερευνηθεί πώς μπορεί να ελεγχθεί η πανδημία χωρίς οριζόντια μέτρα που πνίγουν σχεδόν όλους τους τομείς της κοινωνίας. Είναι εύκολο να μην πονάει το πόδι αν το κόψεις αλλά είναι ακρωτηριαστικό. Θα έπρεπε να έχει βρεθεί μια λύση ώστε να εμβολιαστεί έγκαιρα μεγάλο μέρος του πληθυσμού και ειδικές επαγγελματικές κατηγορίες, π.χ. καθηγητές, δάσκαλοι, φοιτητές, εργαζόμενοι σε χώρους συνάθροισης. Και ενώ δεν υπήρξε κινητικότητα σε αυτά, υπήρξε σπουδή σε επιλογές το λιγότερο διφορούμενες. Παράδειγμα το νομοσχέδιο για την αστυνόμευση στα πανεπιστήμια. Αυτό ήταν το ζητούμενο για την ελληνική κοινωνία;
Ισως κάπου να βολεύει η πανδημία. Αναρωτιέσαι, πράγματι. Και μάλλον δεν θα αλλάξει κάτι στον επόμενο χρόνο. Βλέπει κανείς τις ίδιες παθογένειες στη λήψη αποφάσεων που διαχρονικά μας πληγώνουν. Οι ίδιες στεγανές δομές, το γνωστό μοτίβο μετριότητας που μας οδήγησε και παλαιότερα σε απογοητευτικά και επώδυνα γεγονότα. Μόνο η ίδια η επιδημία ίσως αλλάξει. Εκτός αν τελικά αλλάξουμε κι εμείς.
Νικόλαος Καπραβέλος: «Αναβάθμιση, πρόληψη, επιτήρηση»
Συντονιστής διευθυντής Β’ ΜΕΘ – ΓΝΓ Παπανικολάου
Η εισβολή εδώ και έναν χρόνο ενός μεταδοτικού, επικίνδυνου και θανατηφόρου ιογενούς λοιμώδους νοσήματος κλόνισε τα θεμέλια όλων των υγειονομικών, κοινωνικών και οικονομικών συστημάτων, επαναπροσδιόρισε ηθικές αξίες και έθεσε πολλά ζητήματα παγκόσμιας αλληλεγγύης. Ποιος μπορούσε να φανταστεί λοιμώδη νοσήματα, που τα τελευταία χρόνια απασχολούσαν αποκλειστικά χώρες με χαμηλό εισόδημα, σήμερα να απειλούν όλο τον πλανήτη με τεράστιο κόστος σε ανθρώπους και οικονομία; Παρά τα σημαντικά και εντυπωσιακά επιστημονικά βήματα που έγιναν μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα (αποκάλυψη γονιδιώματος, ανίχνευση του ιού, εμβόλια), η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί να βρει τα βήματά της στην αντιμετώπιση αυτής της νέας μάστιγας, ακροβατώντας μεταξύ της θεωρίας της ανοσίας της αγέλης και της καθολικής καραντίνας. Η τακτική «ανοιγοκλείνω» χωρίς την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, χωρίς την εφαρμογή κατάλληλων υγειονομικών πρωτοκόλλων και μαζικών εμβολιασμών είναι λάθος τακτική που ανακυκλώνει το πρόβλημα, οδηγεί σε μικρές ή μεγάλες αναζωπυρώσεις και κάνει το μέλλον αβέβαιο και την οριστική εκρίζωση της μάστιγας της πανδημίας ακατόρθωτη. Σήμερα βρισκόμαστε σε φάση εξέλιξης του τρίτου κύματος, με τη χώρα μας να παρουσιάζει δύο εικόνες. Μια στη βόρεια Ελλάδα με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη, όπου το ιικό φορτίο, τα κρούσματα, οι μεταλλάξεις, η φυσική ανοσία απότοκος της σφοδρότητας του δεύτερου κύματος, ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων και η πίεση στο σύστημα υγείας (απλές κλίνες και κλίνες ΜΕΘ) βρίσκονται σε ελεγχόμενα πλαίσια και ο στόχος επανόδου στην κανονικότητα μετά τον Μάρτιο με εφαρμογή αυστηρών υγειονομικών πρωτοκόλλων και χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων φαίνεται πραγματοποιήσιμος. Και μια δεύτερη εικόνα στη νότια Ελλάδα με επίκεντρο την Αθήνα, όπου το ιικό φορτίο, τα κρούσματα και κυρίως η πίεση στο σύστημα υγείας (πληρότητα των ΜΕΘ και αύξηση εισαγωγών στα νοσοκομεία) δημιουργούν εύλογες ανησυχίες και κάνουν επιτακτική την ανάγκη αυστηροποίησης των μέτρων και όχι χαλάρωσης αυτών, με σκοπό την αποφυγή πανδημικής έκρηξης και κατάρρευσης του υγειονομικού συστήματος με ολέθριες συνέπειες. Ομως σήμερα, με έναν χρόνο πανδημίας, η υγειονομική μάχη για την οριστική εκρίζωση της μάστιγας οφείλει να δοθεί ταυτόχρονα και με το ίδιο σθένος σε τρία μέτωπα: στη βαθύτερη κατανόηση του λοιμώδους νοσήματος, την κατάλληλη αντιμετώπιση και διαχείριση των κρουσμάτων με τη βοήθεια ενός σύγχρονου, αναβαθμισμένου και ισχυρού εθνικού συστήματος υγείας και την πρόληψη με ισχυροποίηση των μηχανισμών της δημόσιας υγείας και ιδίως των εμβολιασμών και της σωστής επιτήρησης. Με αυτό το τίμημα, που μια ανθρωποκεντρική κοινωνία αξίζει να επιβάλει, η πιθανότητα απαλλαγής από αυτήν τη θανατηφόρο μάστιγα και η επάνοδος στην κανονικότητα και στη φυσιολογική ζωή δεν θα αποτελούν χιμαιρικό όνειρο.
Ελένη Σιώτου: «Προσωπικό εξουθενωμένο ψυχικά εξαντλημένο»
Πρόεδρος Σωματείου Εργαζομένων Νοσοκομείο Παπανικολάου
Γρήγορα γρήγορα μας χειροκρότησαν και «ξεμπέρδεψαν» με τους υγειονομικούς. Στο δικό μας νοσοκομείο δεν έγινε ούτε μία προκήρυξη για μόνιμη θέση. Μόνο επικουρικούς ετήσιας διάρκειας, έτσι ώστε όταν τελειώσουμε με την πανδημία να μπορούν να ξεφορτωθούν το προσωπικό κατά το δοκούν. Εξάλλου στη γωνία περιμένουν οι ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα). Το προσωπικό εξουθενωμένο, ψυχικά εξαντλημένο με όσα έζησε, ιδιαίτερα με το μαρτυρικό φθινόπωρο της Θεσσαλονίκης, δεν αξιώθηκε ακόμη ούτε καν την ένταξή του στα βαρέα και ανθυγιεινά. Τουναντίον, επειδή μίλησαν οι συνδικαλιστές για τα προβλήματα που αντιμετώπισαν, σύρονται σε ΕΔΕ και σε δικαστήρια γιατί δυσφημίζουν το ΕΣΥ! Μέσα στη μάχη κατά της πανδημίας δόθηκε η ευκαιρία να κατευθύνουν όλα τα άλλα περιστατικά στον ιδιωτικό τομέα, μετατρέποντας και το δικό μας νοσοκομείο σε νοσοκομείο μίας νόσου. Είναι υπόθεση όλων των πολιτών να δώσουν τη μάχη για τη διάσωση του ΕΣΥ. Η πανδημία αυτό μας δίδαξε. Ακόμη και οι πολέμιοι του ΕΣΥ σε αυτό έτρεξαν όταν τους χτύπησε ο κορονοϊός! Η παγκοσμιοποίηση δεν αφορά μόνο τις επικοινωνίες, το εμπόριο, τα κέρδη, αλλά και τις αρρώστιες και όλα όσα απειλούν τον πλανήτη… Εμείς οι υγειονομικοί πήραμε το μάθημά μας, είναι καιρός να το αντιληφθούν και οι κυβερνώντες.
Μαίρη Αγρογιάννη: «Όλα τα αιτήματα εις ώτα μη ακουόντων»
Επικουρική παθολόγος, ΤΕΠ ΓΝ Νίκαιας
Ενας χρόνος συμπληρώνεται από τη διαπίστωση του πρώτου θετικού κρούσματος Covid-19 στην Ελλάδα. Απολογισμός μέχρι στιγμής πάνω από 6.000 νεκροί και ανυπολόγιστες οικονομικές, ψυχολογικές και υγειονομικές συνέπειες για τον λαό. Ενας χρόνος συμπληρώνεται επίσης από την πρώτη κινητοποίηση της ΟΕΝΓΕ στο υπουργείο Υγείας διεκδικώντας άμεσα μέτρα προστασίας της υγείας και της ζωής του λαού. Σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε σήμερα λοιπόν; Αν στο πρώτο κύμα της πανδημίας διαπιστώναμε ότι το εμπορευματοποιημένο σύστημα υγείας βρέθηκε απροετοίμαστο και αθωράκιστο μπροστά σε μια νέα, πρωτόγνωρη κατάσταση ως συνέπεια των πολιτικών όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, σήμερα είναι πασιφανές ότι έπειτα από τόσους μήνες δεν έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα για να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Τα αιτήματα των υγειονομικών για μαζικές προσλήψεις προσωπικού, εξοπλισμό των νοσοκομείων με όλα τα απαραίτητα μηχανήματα και επίταξη του ιδιωτικού τομέα για να ενταχθεί στη μάχη της πανδημίας έχουν πέσει στο κενό. Οι φωνές για πύκνωση των δρομολογίων των ΜΜΜ, μαζικά επαναλαμβανόμενα τεστ και αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα στους χώρους δουλειάς συνάντησαν ώτα μη ακουόντων. Τις τελευταίες εβδομάδες βρισκόμαστε εν μέσω του τρίτου κύματος της πανδημίας, που είναι ιδιαίτερα σφοδρό στην Αττική. Οι κλινικές Cοvid έχουν γεμίσει, οι ΜΕΘ έχουν ελάχιστες κενές κλίνες. Η λοιπή νοσηρότητα έχει εκτοξευτεί, τα χειρουργεία αναβάλλονται το ένα μετά το άλλο, οι επισκέψεις στα τακτικά ιατρεία το ίδιο. Κλινικές μετατρέπονται εν μια νυκτί από χειρουργικές σε παθολογικές και από παθολογικές σε Covid. Το προσωπικό βρίσκεται σε καθεστώς διαρκούς μετακίνησης για να καλύπτονται οι ελλείψεις εκ των ενόντων, στα όρια της εργασιακής εξουθένωσης.
Με τον πιο σκληρό και απάνθρωπο τρόπο γίνονται φανερές οι συνέπειες ενός συστήματος που αντιμετωπίζει την υγεία σαν εμπόρευμα, σαν κόστος. Βγαίνει ξεκάθαρα λοιπόν το συμπέρασμα ότι στον έναν χρόνο που πέρασε είμαστε σε χειρότερη κατάσταση σε σχέση με την αρχή της πανδημίας. Κι αυτό γιατί δεν μας άκουσαν και συνέχισαν τη χρεοκοπημένη πολιτική όλων των κυβερνήσεων που μας έφερε ως εδώ. Οι υγειονομικοί που εδώ κι έναν χρόνο είμαστε στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στην πανδημία θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε ακόμη πιο δυνατά, παρά την προσπάθεια φίμωσής μας με συκοφαντίες, απειλές, ακόμη και καταστολή και δικαστικές διώξεις. Το οφείλουμε στους ασθενείς μας.
Μερόπη Μανταίου: «Η οικονομία καταρρέει αφού δεν ήθελαν να ενισχύσουν το ΕΣΥ»
Πνευμονολόγος, Νοσοκομείο Σωτηρία
Δυστυχώς είναι πικρά τα συμπεράσματα από τη χρονιά που πέρασε, γιατί δεν ενισχύθηκε καθόλου η δημόσια υγεία. Ηταν πολύ άσχημη εμπειρία αυτή της βόρειας Ελλάδας γιατί εκεί κατέρρευσε το ΕΣΥ και γι’ αυτό θρηνήσαμε τόσο πολλά θύματα. Το σύστημα δεν καταρρέει όταν δεν υπάρχουν ΜΕΘ, καταρρέει όταν δεν υπάρχει επαρκές υγειονομικό προσωπικό και όταν δεν υπάρχουν άδεια κρεβάτια να υποδεχτούν αυτούς που δεν χρειάζονται ΜΕΘ αλλά ένα κρεβάτι και λίγο οξυγόνο. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το lockdown μένει για να καλύψουμε τις ανεπάρκειες του ΕΣΥ, για τίποτε άλλο. Θα μπορούσαν να είχαν ανοίξει όλα σταδιακά, ωστόσο η οικονομία καταρρέει γιατί δεν ήθελαν να πληρώσουν το κόστος της ενίσχυσης του ΕΣΥ, το οποίο θα το πληρώσει πολλαπλάσια η κοινωνία και ο καθένας από εμάς. Δεν ενισχύθηκε ο σεβασμός στο σύστημα υγείας από τη μεριά των κυβερνώντων, δεν εκτιμήθηκε ο κόπος μας. Μας ταπείνωσε τρομερά το γεγονός ότι δεν προηγηθήκαμε στους εμβολιασμούς, αλλά προηγήθηκαν οι ημέτεροι. Αυτό έγινε σκανδαλωδώς σε όλα τα νοσοκομεία και ίσως δεν πήρε την έκταση που θα έπρεπε να πάρει. Δεν έχει παραδοθεί το μητρώο εμβολιασμών να μάθουμε ποιος έχει κάνει εμβόλιο. Είμαστε απομονωμένοι, δεν ακούγονται οι πραγματικές φωνές των γιατρών ούτε των υγειονομικών. Ακούγονται μερικοί «παραθυράκηδες» που οι περισσότεροι από αυτούς είναι συστημικοί. Η κοινωνία ταπεινώθηκε συνολικά γιατί, ενώ είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε με χαρτιά και να μην μπορούμε να βγούμε από το σπίτι μας, οι διάφοροι ημέτεροι και πάλι κυκλοφορούν τρωγοπίνοντας στην Ικαρία χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν. Ολο αυτό τον χρόνο η δημοκρατία μας γίνεται κάθε μέρα και λιγότερη. Με την απειλή τη μια του ιού, την άλλη των Τούρκων έχουν πάει πίσω πάρα πολλές συνταγματικές μας ελευθερίες. Εχει αποδειχτεί ότι ο πολίτης ίσως δεν τους είναι τίποτε. Ο κόσμος κάθε μέρα είναι και πιο θυμωμένος και δεν ξέρει πού να ξεσπάσει την οργή του. Αν κάτι όμορφο μου έμεινε από αυτήν τη χρονιά είναι ότι ήρθα πιο κοντά με τους ασθενείς που βίωσαν τη μοναξιά και προσπαθήσαμε όλοι να τους βοηθήσουμε σε αυτό. Πρώτη φορά ήμουν τόσο φλύαρη με τους ασθενείς μου.