«Ζούμε κόβοντας τα βασικά. Πόσο άλλο πια;» λένε στο Documento συνταξιούχοι και συγκλονίζουν όταν περιγράφουν τον άνισο αγώνα που δίνουν για να βγάλουν τον μήνα
«Τι να πρωτοπληρώσω; Τη ΔΕΗ, τους γιατρούς ή το σουπερμάρκετ; Ζούμε κόβοντας τα βασικά. Πόσο άλλο πια;». Οι φράσεις αυτές αντηχούν την αγωνία και την απελπισία που βιώνουν χιλιάδες συνταξιούχοι στην Ελλάδα. Το Documento συνομίλησε με συνταξιούχους, ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οι οποίοι καταφέρνουν με κόπο και πολλές θυσίες να τα βγάλουν πέρα. Τα όσα μας δήλωσαν συγκλονίζουν, αποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται για την κυβέρνηση στην αφάνεια, αφού εξαναγκάζονται να βιώνουν ένα γολγοθά κι έτσι όλη τους η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας επιβίωσης.
«Αισθάνομαι ντροπή»
Βρεθήκαμε σε συνοικιακό καφενείο των νότιων προαστίων και μια παρέα τριών ηλικιωμένων συνταξιούχων μοιράστηκε τη δύσκολη καθημερινότητά της. Και οι τρεις πρώην βιοπαλαιστές με προβλήματα υγείας. Ο ένας μάλιστα ζει με το παιδί του που έχει 80% αναπηρία. Δεν αισθάνονται οργή για ένα ανύπαρκτο κράτος που δεν τους υπολογίζει, αλλά ντροπή που γίνονται βάρος στα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Ο Στάθης είναι 89 ετών, συνταξιούχος βιβλιοπώλης. Παίρνει σύνταξη 680 ευρώ και έχει τρία εγγόνια. Ο ένας γιος του έφυγε εξαιτίας της κρίσης στο εξωτερικό το 2013. «Είμαι καρδιοπαθής, η συμμετοχή μου στα φάρμακα με έχει φέρει σε απελπισία καθώς παίρνω πέντε χάπια τη μέρα» λέει στο Documento και συνεχίζει: «Το χειρότερο από όλα δεν είναι το σουπερμάρκετ –κάποια πράγματα μου τα παίρνει ο γιος μου– αλλά ότι δεν μπορώ ύστερα από 60 χρόνια πάνω στα βιβλία να δώσω ένα δεκάρικο στα εγγόνια μου. Ξέρεις πώς είναι ύστερα από τόσα χρόνια δουλειάς να σε συντηρεί το παιδί σου; Οσο κι αν με αγαπάει, ντρέπομαι που του είμαι βάρος. Ετσι αισθάνομαι τον εαυτό μου πια. Η γυναίκα μου η Στέλλα έχει κι αυτή χρόνιο αναπνευστικό πρόβλημα και χρειάζεται οξυγόνο. Με μια σύνταξη 680 ευρώ και μια 455 ευρώ πώς να ζήσουμε όταν έχουμε να πληρώνουμε σουπερμάρκετ, φάρμακα και τις φιάλες του οξυγόνου της; Υστερα από 60 χρόνια δουλειάς ντρέπομαι που με βοηθούν το παιδί μου και τα εγγόνια μου».
Αγανακτισμένος παίρνει τον λόγο ο Τριαντάφυλλος, 73 ετών, συνταξιούχος ταξιτζής: «Εγώ τον Μητσοτάκη τον ψήφισα, αλλά προτιμάει να τα δίνει στους εφοπλιστάδες και τους δικούς του! Παίρνω 550 ευρώ τον μήνα από τη σύνταξή μου. Εχασα σε πλειστηριασμό το σπίτι μου και μένω σε ένα δωμάτιο στο σπίτι της κόρης μου με την εγγόνα μου. Εκείνη δουλεύει σε τηλεφωνικό κέντρο, αν και υποψήφια διδάκτορας, περιμένει να διοριστεί στο πανεπιστήμιο. Με τον μισθό της και τη σύνταξή μου δεν βγαίνει όταν μας έρχεται το ρεύμα 400 ευρώ. Τα τιμολόγια μας έχουν τρελάνει. Αυτό που κάπως σώζει την κατάσταση είναι η λαϊκή που πηγαίνουμε και κάτι εξοικονομούμε. Το σπίτι της κόρης μου είναι παλιό, θέλει επισκευές και το κορίτσι μου κοιμάται σε δωμάτιο με υγρασία για να είμαι εγώ στο καλό δωμάτιο με την εγγονή μου».
Τον ρωτήσαμε πώς αισθάνεται και μας απάντησε: «Μόνο ντροπή, τίποτε άλλο. Οδηγούσα τόσα χρόνια κούρσες –σε καλά μάλιστα χρόνια για να είσαι οδηγός ταξί– για να ζήσω αξιοπρεπώς στα γεράματά μου. Τώρα οδηγώ το καρότσι μπας και βρω καμιά φτηνή ντομάτα στη λαϊκή. Η εγγονή μου είναι τεσσάρων ετών και είναι η μόνη μου ελπίδα μέσα σε όλο αυτό που ζούμε».
Τη συζήτηση έκλεισε ο Μάκης, 70 ετών, συνταξιούχος εκπαιδευτικός. Εχει διδάξει σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και πλέον ζει στα νότια προάστια. «Ολα για την μπίζνα είναι. Από τις ζωές μας μέχρι και τις ζωές σας, εσάς των νέων με τα πανεπιστήμια» σημείωσε.
Η σύνταξή του είναι 720 ευρώ, όμως με τέτοια ακρίβεια, με ρεύμα, σουπερμάρκετ, τον γιο του που είναι ανάπηρος σε ποσοστό 80% και χρειάζεται αποκλειστική γυναίκα να τον προσέχει, δυσκολεύεται απίστευτα να τα βγάλει πέρα. Μόνο η αποκλειστική παίρνει 80 ευρώ την ημέρα. Πληρώνει ενοίκιο 300 ευρώ χαριστικά, επειδή ο ιδιοκτήτης είναι γνωστός του.
«Και να θέλω να φύγω, πού να πάω να μείνω;» αναρωτιέται και συνεχίζει: «Είμαι χήρος, η γυναίκα μου έφυγε πριν από τρία χρόνια και τώρα πρέπει να κάνω εκταφή γιατί δεν έχουμε οικογενειακό τάφο. Με 420 ευρώ που θα μου μείνουν πώς να την πληρώσω; Εγγονό έχω από τον άλλο μου γιο, ο οποίος είναι στην Αμερική και είναι το μόνο στήριγμά μας. Τον βλέπω τρεις φορές τον χρόνο και δεν θέλω να έρχονται στο σπίτι. Ντρέπομαι που είναι σαν τρύπα. Ανακαίνιση έχει γίνει σε ένα δωμάτιο του γιου μου για να μπορεί να έχει το δικό του μπάνιο και να κινείται εύκολα η αποκλειστική».
Πολυτέλεια τα φάρμακα
Ακόμη πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στην επαρχία, εκεί όπου ο Βασίλης και η Ευγενία, συνταξιούχοι αγρότες, ζουν με πενιχρές συντάξεις και υποφέρουν και από τη διάλυση της πρωτοβάθμιας υγείας. Πρέπει να κάνουν χιλιόμετρα για μια απλή εξέταση.
«Εχω πρόβλημα καρδιολογικό και πρέπει κάθε δύο μήνες να πηγαίνω σε εξωτερικό καρδιολόγο. Μόνο για την επίσκεψη δίνω 50 ευρώ. Ποια δημόσια υγεία; Στο τέλος θα πρέπει να κόψω και από τα φάρμακα για να πληρώσω τη ΔΕΗ. Απορώ ποιος ψήφισε ξανά Μητσοτάκη» λέει στο Documento ο Βασίλης.
Η Ευγενία, η σύνταξη της οποίας είναι μόλις 485 ευρώ, τον συμπληρώνει: «Μόνο για φάρμακα δίνω 70 ευρώ τον μήνα. Πού είναι η δημόσια υγεία;». Και συνεχίζει αγανακτισμένη: «Εχω τον ΕΝΦΙΑ που μας έχει διαλύσει. Εκατό ευρώ τον μήνα μόνο εκεί. Πηγαίνω σουπερμάρκετ και τρέμω για το σύνολο που θα πληρώσω. Μια ζωή κόβαμε και τώρα πάλι τα ίδια. Για το σουπερμάρκετ θέλω τον μήνα περίπου 200 ευρώ. Μείον βγαίνω κάθε μήνα. Οσο πάει είναι και δυσκολότερα».
Ο Βασίλης Κωνσταντίνου, συνταξιούχος μηχανικός, τονίζει κι αυτός στο Documento ότι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αφαίμαξης από την τσέπη των συνταξιούχων είναι τα φάρμακα: «Οι τιμές αυξάνονται συνεχώς και αναγκαστικά γυρίσαμε στα γενόσημα. Με επιλογή μας πια, γιατί παλαιότερα λέγαμε όχι στα γενόσημα, αλλά εφόσον τα πράγματα έχουν ακριβύνει τόσο πολύ αναγκαστικά επιστρέψαμε σε αυτά. Εγώ, επειδή είμαι και καρδιοπαθής, παίρνω έντεκα φάρμακα κάθε μήνα».
Περισσεύει ο μήνας…
Ολοι όσοι μίλησαν στο Documento δήλωσαν κατηγορηματικά ότι η σύνταξη δεν φτάνει ποτέ. «Είναι ήδη κομμένη σχεδόν 40% σε σχέση με το τι θα έπρεπε κανονικά να παίρνουμε. Ο,τι χρήματα είχαμε από παλαιότερα τα έχουμε εξαντλήσει και τα πράγματα συνεχώς χειροτερεύουν για μας τους συνταξιούχους» λέει ο Β. Κωνσταντίνου και τον συμπληρώνει ο Γιώργος Πεπόνης, πρόεδρος των συνταξιούχων των ΕΛΤΑ: «Είμαι συνταξιούχος από το 2008. Καταρχάς από εμάς πέρασαν τρία μνημόνια. Αντί να βελτιώσουν τις συντάξεις, που ήδη ήταν πετσοκομμένες από το 2012. Αυτοί που είναι σήμερα στην κυβέρνηση και ήταν και την προηγούμενη τετραετία είχαν πει και καλά ότι θα αποκαταστήσουν τις αδικίες. Τάχα μου θα δοθούν αναδρομικά… και αντί να συμβεί αυτό, έχουν γίνει μειώσεις των συντάξεων. Ακόμη και το 1/3 αύξηση που πήρα είναι πολύ κατώτερο από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό που αντιμετωπίζουμε, ειδικά στα απολύτως απαραίτητα για μας. Ποια είναι αυτά; Είναι το σουπερμάρκετ».
Δριμύτατο είναι και το κατηγορώ του Νίκου Χατζόπουλου, προέδρου του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων (ΕΝΔΙΣΥ): «Οι συνταξιούχοι υποφέρουν. Οι αυξήσεις που έγιναν τα τελευταία τρία τέσσερα χρόνια είναι ανεπαρκείς όταν την ίδια στιγμή στις 15 του μηνός τούς έχουν τελειώσει τα χρήματα. Το αποτέλεσμα είναι να υποφέρουν από τις κυβερνητικές πολιτικές».
Μειώθηκε το πραγματικό εισόδημα
«Τι να καλύψουν με τις υποτυπώδεις αυξήσεις; Το “νόμιμο φακελάκι” των απογευματινών ιατρείων ή τις καθημερινές ανάγκες;»
Τη δυσχερή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι συνταξιούχοι επιβεβαιώνει ο Ευάγγελος Κουμαριανός, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου: «Οι μηχανισμοί αναπροσαρμογής συντάξεων καθορίζονται ανάλογα με την εξέλιξη είτε των μισθών είτε των τιμών. Από το 2019 και ύστερα από δραματικές μειώσεις 25% στις χαμηλότερες συντάξεις και μέχρι 50% στις ανώτερες συντάξεις η σύνδεση με τις τιμές επιχειρεί να συντηρήσει μέρος της αγοραστικής αξίας των συντάξεων λόγω της αύξησης του πληθωρισμού».
Συνεχίζοντας εξηγεί στο Documento ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο αναπροσαρμογής των συντάξεων στην Ελλάδα (αρ. 4 παρ. 4 του ν. 4387/2016, ΚΥΑ αριθμ. 126331/2022) υπολογίζει την ετήσια αύξηση των συντάξεων με ένα μηχανισμό αναπροσαρμογής ιδιαίτερα περιοριστικό, επειδή συνυπολογίζει την ενδεχόμενη ανάπτυξη/ύφεση (% μεταβολής ΑΕΠ) μαζί με την αύξηση του κόστους ζωής (% μεταβολής Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή). Παράλληλα, ο μηχανισμός αναπροσαρμογής δεν καλύπτει τις επικουρικές συντάξεις που είναι αναγκαίες για τη συμπλήρωση επαρκούς συνταξιοδοτικού εισοδήματος ούτε αφορά μεγάλο τμήμα συνταξιούχων που διατηρούν τη λεγόμενη προσωπική διαφορά.
«Οι συνταξιούχοι βλέπουν στην πράξη και την τσέπη τους ότι η όποια ονομαστική αύξηση των συντάξεων το 2022 και το 2023 δεν έφτασε τον μέσο πληθωρισμό του 2022 (9,3%) και του 2023 (4,2%). Αποτέλεσμα είναι ότι το πραγματικό εισόδημα των συνταξιούχων μειώθηκε παρά την περιορισμένη ονομαστική αύξηση, γεγονός που εξηγεί το φαινόμενο να αδειάζουν οι λογαριασμοί των συνταξιούχων νωρίτερα κάθε μήνα. Επιπλέον ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι μεταξύ των προϊόντων τα τρόφιμα έχουν στη χώρα μας πολύ υψηλότερο ποσοστό αύξησης.
Στη χώρα μας, όπου το 30% των μεικτών συντάξεων γήρατος ανέρχεται κατά μ.ό. στα 373 ευρώ (ΗΔΙΚΑ, έκθεση Ηλιος, 01/2023), το πρόβλημα της ακραίας συνταξιοδοτικής φτώχειας είναι υπαρκτό. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η σύνταξη οφείλει να καλύψει όλες τις δαπάνες των ηλικιωμένων ατόμων με δεδομένη την απαξίωση των δημόσιων δομών υγείας ή προσωπικής φροντίδας και την ανυπαρξία μηχανισμών κοινωνικής κατοικίας. Τα ηλικιωμένα άτομα χρειάζονται περισσότερες δαπάνες υγείας και φαρμάκων σε ένα υπολειμματικό σύστημα κοινωνικής προστασίας που αναγκάζει τους ασθενείς να καταβάλλουν 1/3 της δαπάνης υγείας από την τσέπη τους (ΟΟΣΑ, Προφίλ Υγείας: Ελλάδα, 2023). Οι συνταξιούχοι που ήδη καταβάλλουν εισφορά 6% από τις συντάξεις τους (περί τα 5,5 δισ. ευρώ) τι θα προλάβουν να καλύψουν άραγε με τις υποτυπώδεις ονομαστικές αυξήσεις; Το “νόμιμο φακελάκι” των απογευματινών ιατρείων ή τις καθημερινές ανάγκες τους;».
Διαβάστε επίσης: Συντάξεις: Συµφέρουν ή όχι τα πλασµατικά έτη – Όσα πρέπει να γνωρίζετε για την εξαγορά χρόνων ασφάλισης
Πάµε ολοταχώς για σύνταξη στα 70
Σύνταξη-φιλοδώρημα στους μη μισθωτούς με χρέη στον ΕΦΚΑ
Στους δρόμους ξανά οι συνταξιούχοι – Οργή για τα «ψίχουλα» της κυβέρνησης Μητσοτάκη
