Στη σκιά της πολιορκίας της Γάζας η συνάντηση στην Τεχεράνη της περιφερειακής συνόδου του σχήματος 3+3 για τον Καύκασο απέκτησε άλλη σημασία. Με αφορμή την εκτίμηση των συνεπειών της προσάρτησης του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν, οι ισχυροί περιφερειακοί παίκτες, δηλαδή Ιράν, Τουρκία, Ρωσία, έθεσαν σημαντικές βάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη των διπλωματικών τους σχέσεων. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πώς ακριβώς αυτό θα επηρεάσει τις εξελίξεις σε περιοχές όπου παρατηρείται βιαστική επιστροφή των ΗΠΑ ύστερα από μακρά απουσία, όμως οι εξελίξεις θα το δείξουν σύντομα.
Εξάρτηση από Ρωσία
Η Τεχεράνη ως οικοδέσποινα της περιφερειακής συνάντησης 3+3 υποδέχτηκε τους υπουργούς Εξωτερικών της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Τουρκίας και της Ρωσίας. Στην πλατφόρμα υποτίθεται ότι συμμετέχει και η Γεωργία, όμως ο Γεωργιανός υπουργός δεν εμφανίστηκε στη συνάντηση, προφανώς θέλοντας να τονίσει ότι δεν είναι όλα μέλι γάλα με τη Ρωσία μετά τον πόλεμο του 2008.
Η σύνοδος αυτή είναι η πρώτη συνάντηση εκπροσώπων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν μετά την προσάρτηση του Ναγκόρνο Καραμπάχ και κατά τα φαινόμενα ήταν σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε το κέρδος του Μπακού να εδραιωθεί. Αυτό εξάλλου διασφαλίζει η καταγεγραμμένη –στο κοινό ανακοινωθέν μετά τη συνάντηση– πρόθεση για ενίσχυση της διμερούς και πολυμερούς συνεργασίας η οποία στην ουσία επικυρώνει πως τα αζερικά στρατεύματα –με τη στήριξη της Τουρκίας και τις ευλογίες του Ιράν– δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την παραμονή εντός του θύλακα της ρωσικής δύναμης που υποτίθεται ότι φύλαγε τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό τι ακριβώς συνέβη, η Μόσχα εξακολουθεί να διατηρεί στρατιωτική παρουσία στο Καραμπάχ παρά την απόφαση των τοπικών αρχών να αυτοδιαλυθούν μετά και τη συνάντηση, με την αποδοχή της κατάστασης από πλευράς Αρμενίας.
Ιράν και Καύκασος
Από την πλευρά του το Ιράν λειτουργεί ως εγγυητής των γεωπολιτικών συνόρων στην περιοχή σε σχέση με την Αρμενία. Οι αρχικές ανησυχίες της Τεχεράνης για τον «διάδρομο Ζανγκεζούρ», που θα ένωνε το Αζερμπαϊτζάν με τον αζερικό θύλακα του Ναχιτσεβάν στην Αρμενία, απομακρύνθηκαν όταν το Μπακού διαμήνυσε ότι δεν ενδιαφέρεται πλέον γι’ αυτό. Αντίθετα το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε πως μπορεί να δημιουργήσει εμπορικό διάδρομο με το Ιράν, μια έμμεση υποχώρηση του Μπακού στις αλυτρωτικές βλέψεις του για το βόρειο Ιράν.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με το Αζερμπαϊτζάν τον επόμενο μήνα.
Η τριμερής συνάντηση με θέμα «Ωρα για ειρήνη, συνεργασία και πρόοδο στον Νότιο Καύκασο» επικεντρώθηκε στις εξελίξεις στην περιοχή του Καυκάσου, καθώς και στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας. Ομως στο κοινό ανακοινωθέν που προέκυψε από τη συνάντηση στην Τεχεράνη αναφέρεται ότι «οι υπουργοί αντάλλαξαν επίσης απόψεις για την κατάσταση στη Γάζα. Τόνισαν την ανάγκη για άμεσο τερματισμό της στόχευσης αθώων πολιτών» και οι παραλληλισμοί γίνονται σχεδόν αυτόματα.
Και οι τρεις αυτές χώρες έχουν δράσει σε διαφορετικά επίπεδα τόσο στον Νότιο Καύκασο όσο και στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν κατηγορείται από τη Δύση –όχι εντελώς αβάσιμα– ότι ενισχύει τις πολιτοφυλακές που έχουν ανοίξει μέτωπα με το Ισραήλ, με τις Χαμάς και Χεζμπολάχ να ξεχωρίζουν.
Η συμμετοχή της Ρωσίας στην 3+3, αν και πλέον δεν ασκεί στον Νότιο Καύκασο την επιρροή που ασκούσε κάποτε, ενισχύει τη σχέση εξάρτησης που έχτισε με το Αζερμπαϊτζάν όσον αφορά το θέμα της Αρμενίας. Μπορεί πλέον έτσι κι αυτή να στραφεί στη Μέση Ανατολή και να απειλεί μάλιστα και εκεί τους Αμερικανούς ότι θα τους βομβαρδίσει τα αεροπλανοφόρα στην ανατολική Μεσόγειο, όπως έκανε δημόσια ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο «μεσάζων» Ερντογάν βλέπει μουτζαχεντίν στη Γάζα
Η Τουρκία μέχρι πρότινος τουλάχιστον υποστήριζε αναφανδόν το Αζερμπαϊτζάν στην υπόθεση του Νότιου Καυκάσου, ακόμη και τις αλυτρωτικές βλέψεις του στο βόρειο Ιράν, γεγονός που έκανε την Τεχεράνη να «βράζει». Μένει να φανεί αν και αυτή η εικόνα έχει αλλάξει μετά την ανατροπή στο Καραμπάχ υπό την πίεση των γεγονότων σε Ουκρανία, Ρωσία και Μέση Ανατολή. Η Τουρκία έχει αποδείξει ότι ξέρει να παίζει μεσολαβητικό ρόλο και με το Καραμπάχ να έχει κλείσει και το Ναχιτσεβάν κατά τα φαινόμενα σε δεύτερη μοίρα, έχει περισσότερες δυνάμεις να εστιάσει στο μεσανατολικό. Μέχρι τώρα επιδίωκε να παίξει αυτό τον ρόλο στην περιοχή ενώ προσπαθούσε να ισορροπήσει σε δύο βάρκες: από τη μία να αναδειχτεί ως η εγγυήτρια της παλαιστινιακής συμφιλίωσης, από την άλλη να κάνει τον προνομιακό συνομιλητή με το Ισραήλ. Αυτό το τελευταίο ουσιαστικά δεν είναι πλέον δυνατό μετά την πολιορκία της Γάζας. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα γι’ αυτό αποτελούν οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου για τη Χαμάς, που τους αποκάλεσε «μουτζαχεντίν που παλεύουν να ελευθερώσουν τα εδάφη τους», ενώ εκφράστηκε με πολύ βαρείς χαρακτηρισμούς για το Ισραήλ και την πολιορκία της Γάζας.
Διαβάστε επίσης:
