Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βερσαλλίες, σε μια συζήτηση που απέδειξε πως όχι μόνο παραμένει ο διχασμός όσον αφορά την ενεργειακή τους εξάρτηση από την Ρωσία, αλλά και ότι οι προτεραιότητες των «27» απέχουν πολύ από τις πραγματικές. Η άτυπη Σύνοδος έγινε έπειτα από δύο τεταμένες εβδομάδες προμήθειας όπλων στην Ουκρανία, υποδοχής σχεδόν 2,2 εκατ. προσφύγων, έγκρισης τριών γύρων κυρώσεων άνευ προηγουμένου στη Ρωσία για την εισβολή στη γειτονική της χώρα και με τις τιμές στην ενέργεια αλλά να έχουν αγγίξει ήδη την τσέπη των Ευρωπαίων καταναλωτών.
Ωστόσο, το αφτί των Ευρωπαίων δεν ίδρωσε ούτε αυτή τη φορά, όπως αποδείχτηκε. Οι προβλέψεις για εκτίναξη του πληθωρισμούς τους επόμενους μήνες δεν φάνηκε να τους απασχολεί ιδιαίτερα. Αντίθετα, ήταν ιδιαίτερα πρόθυμοι να ρίξουν πολύτιμους για την ανάπτυξη πόρους σε έναν νέο γύρο εξοπλιστικών ανταγωνισμών ώστε να καταστήσουν την ΕΕ μια στρατιωτική ένωση.
Η πρώτη ημέρα της άτυπης συνόδου ήταν επικεντρωμένη στην ενίσχυση της οικονομίας των κρατών-μελών της ΕΕ ώστε να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο του πολέμου και να μειώσουν την εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια – οι εισαγωγές αερίου, πετρελαίου και άνθρακα από τη Μόσχα καλύπτουν πάνω από το 40% των ευρωπαϊκών αναγκών αθροιστικά. Τα σχέδια που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχθές Τρίτη αναφέρονται σε μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο πριν από το 2030, ωστόσο, οι πρόσφατες απειλές της Μόσχας ότι θα αναστείλει τις προμήθειες έκαναν πιο επείγουσα τη συζήτηση για αυτό. Κράτη μέλη καλούν να προβλεφθούν νέοι κανόνες που θα προβλέπουν υψηλότερο δανεισμό ώστε να αντιμετωπιστούν οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας κατά τη διάρκεια της μετάβασης, αλλά η πρόταση συνεχίζει να συναντά αντίσταση.
Χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ουγγαρία καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών τους αναγκών με ρωσικά καύσιμα και δεν φαίνονται ιδιαίτερα πρόθυμες να κόψουν άμεσα τους δεσμούς τους με τη Ρωσία. Η Λετονία και η Πολωνία, αντίθετα, έχουν ζητήσει την άμεση διακοπή των ρωσικών εισαγωγών.
Ο Πρωθυπουργός της Λετονίας Κρισγιάνις Κάρινς, εξέφρασε σθεναρά τον τερματισμό των εισαγωγών ως εργαλείο για να πιέσει το χέρι του Πούτιν, λέγοντας: «Είμαι πεπεισμένος ότι πρέπει να λάβουμε απόφαση να σταματήσουμε τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία για να φέρουμε τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να τελειώσει αυτός ο πόλεμος».
«Αυτή τη στιγμή της κρίσης», είπε η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, «πρέπει να θυμόμαστε ότι η ενέργεια είναι πολιτική – ήταν πάντα», είπε παρακαλώντας τους ηγέτες να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στη Μόσχα περιορίζοντας τις εισαγωγές καυσίμων. Η Πολωνία και η Λιθουανία έχουν ήδη ζητήσει ένα τέτοιο βήμα ως έναν τρόπο να απορριφθεί η Ρωσία από την κύρια πηγή μετρητών της που χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς όμως παραμένει εξαιρετικά απρόθυμος να συμμετάσχει στην έκκληση για άμεσο τερματισμό των εισαγωγών. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Σολτς επισήμανε ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος άλλος τρόπος να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης παρά μέσω της Ρωσίας. Κατά την ομιλία του στις Βερσαλλίες, υποστήριξε την επιβολή νέων κυρώσεων, προκειμένου να πιέσει τη Ρωσία. Τόνισε επίσης την ανάγκη να ελαχιστοποιηθούν οι οικονομικές επιπτώσεις τέτοιων μέτρων στους πολίτες της ΕΕ.
Ο ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι από την πλευρά του έριξε το βάρος του πίσω από το σχέδιο να εκδοθούν ευρωομόλογα για τη χρηματοδότηση των ενεργειακών και των αμυντικών δαπανών των χωρών μελών.
Από την πλευρά της η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε να επιβληθεί οροφή στις τιμές της ενέργειας και να στηριχθούν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Κατά εκτιμήσεις του ινστιτούτου μελετών Bruegel των Βρυξελλών, οι χώρες μέλη της ΕΕ καταβάλλουν σήμερα περίπου 420 εκατ. δολάρια την ημέρα για το αέριο και σχεδόν 400 εκατ. δολάρια για το πετρέλαιο που εισάγουν από τη Ρωσία.
Για την πιθανή ένταξη της Ουκρανίας
Όσον αφορά για την πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ το κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου «βάζει στον πάγο» της ελπίδες του Κιέβου για επίσπευση της ένταξης, αν και διαβεβαιώνει ότι «η Ουκρανία ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια».
Οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν και πάλι πως η ένταξη της χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια δεν μπορεί να αποφασιστεί εν μία νυκτί. «Θέλω να επικεντρωθώ στο τι μπορούμε να κάνουμε για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι απόψε, αύριο, και η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ είναι κάτι μακροπρόθεσμο», δήλωσε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε και πρόσθεσε «δεν υπάρχει επισπευσμένη διαδικασία εισδοχής – δεν υφίσταται τέτοιο πράγμα», είπε ο κ. Ρούτε.
Ο Όλαφ Σολτς παρέπεμψε από την πλευρά του στη συμφωνία σύνδεσης που είχαν υπογράψει η ΕΕ και η Ουκρανία το 2017. «Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να επιδιώκουμε αυτά που είχαμε συμφωνήσει στο παρελθόν – αυτή είναι πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε», επέμεινε ο γερμανός καγκελάριος.
Οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, από την πλευρά τους, με επικεφαλής την Πολωνία, ζήτησαν να υπάρξει ένα ισχυρότερο μήνυμα ως προς την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
Υπάρχουν εκείνοι «που πιστεύουν ότι .. Ουκρανοί παλεύουν για τη ζωή τους και (αξίζουν) ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα… και εκείνοι που συζητούν ακόμη τις διαδικασίες», δήλωσε με νόημα ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα.
Συζητήσεις για κατάπαυση του πυρός
Παράλληλα, οι ηγέτες συζητούν πώς θα μπορούσαν να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία. Αναφερόμενος στη συνδιάλεξη που είχε με τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν και τον γερμανό καγκελάριο Σολτς νωρίτερα χθες, ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σημείωσε ότι οι όροι που θέτει το Κρεμλίνο δεν είναι «αποδεκτοί» από την άλλη πλευρά.
«Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα, είναι διατεθειμένος ο κ. Πούτιν να το ξανασυζητήσει με τιμιότητα και να προτείνει κάτι;» διερωτήθηκε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν πριν από τη σύνοδο, προσθέτοντας πως επρόκειτο να ξαναμιλήσει με τον ρώσο πρόεδρο χθες βράδυ.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επανέλαβε ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν μέτρα που μπορεί να ανοίξουν τον δρόμο για την κατάπαυση του πυρός.
«Νομίζω πως καταλάβαμε τη Ρωσία εξαπίνης διότι φανήκαμε ακλόνητοι, δυνατοί, ενωμένοι», όμως «αυτό δεν αρκεί (…) πρέπει να ορίσουμε μαζί ποια θα μπορούσαν να είναι τα επόμενα βήματα (…) ώστε να εξασφαλίσουμε την κατάπαυση του πυρός όσο πιο σύντομα είναι δυνατόν».
Η προσοχή κατά τη δεύτερη και τελευταία ημέρα της άτυπης συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βερσαλλίες θα στραφεί στις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου.
