O θεατράνθρωπος κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με τον «Θερισμό» του Δημήτρη Δημητριάδη
Μεσημέρι με τον ήλιο έξω να λαμποκοπάει και το Θέατρο Πορεία είναι γεμάτο· στη θεατρική αργκό είναι sold out. Ο Δημήτρης Τάρλοου, καλλιτεχνικός διευθυντής στο θέατρο αυτό, ετοιμάζεται να εμφανιστεί στη «Μεγάλη χίμαιρα» –τη δεύτερη μετά τους «ΤρειςΕυτυχισμένους» παράσταση στην οποία πρωταγωνιστεί– ενώ μόλις έχει παραδώσει την πιο πρόσφατη σκηνοθεσία του στο Εθνικό Θέατρο πάνω στον «Θερισμό» του Δημητριάδη. Τον ορίζει ένα αίσθημα πληρότητας, όπως παραδέχεται, και αυτό κάπως εξηγεί γιατί είναι δημιουργός-φαινόμενο για την εποχή.
Σκηνοθετώντας ή παίζοντας αισθάνεστε πιο αποδοτικός;
Οταν αισθάνθηκα την ανάγκη να περάσω στη σκηνοθεσία συνέβαιναν αλλαγές στη ζωή μου σε πολλά επίπεδα. Δεν γνώριζα εκ των προτέρων αν θα ήμουν επαρκής· ήταν ένα ρίσκο όπως είναι και η ζωή. Δοκιμάστηκα στη σκηνοθεσία και περίμενα να δω αν θα ενδιαφέρει τόσο τους άλλους όσο και εμένα. Από την άλλη, η υποκριτική δεν είναι κάτι που εγκαταλείπει κανείς. Αν έχεις υπάρξει 35 χρόνια ηθοποιός δεν μπορείς να πάψεις να είσαι.
Το Θέατρο Πορεία τι θέση καταλαμβάνει στην πορεία σας;
Πάρα πολύ σημαντικό. Ηταν το όχημα που με οδήγησε σε όσα επιθυμούσα να κάνω. Απέκτησα αυτό το θέατρο με μία χρονιά εμπειρίας στην παραγωγή και δεν ήταν καθόλου βέβαιο ότι θα μακροημέρευε. Ηταν πολύ μεγάλο στοίχημα, το οποίο κερδήθηκε αφού πλέον το θέατρο κλείνει 18 χρόνια. Ακόμη και τις τρανταχτές αποτυχίες του τις αντιμετώπισε με γενναιότητα.
Αναφέρετε συχνά τη λέξη ρίσκο. Πόσο δύσκολο είναι να ρισκάρετε παρότι επιχειρηματίας;
Η ασφάλεια δεν συνάδει με την τέχνη. Πρέπει να ξεπερνάει κανείς τους ενδοιασμούς του – και αυτό δεν είναι εύκολο όταν είσαι παραγωγός διότι πρέπει να λαμβάνεις υπόψη και όσους εργάζονται για σένα. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ακράδαντα πως όταν αφήνεις την έμπνευσή σου ελεύθερη ανταμείβεσαι. Δεν ανταμείβεσαι παίζοντας στα σίγουρα.
Πού κινούνται οι σκηνοθετικές σας ανησυχίες;
Δεν έχω κανέναν περιορισμό. Σκηνοθετώ έργα που με συγκινούν και με συναρπάζουν. Αυτό τον καιρό με ενδιαφέρουν κλασικά κείμενα μέσα από μια νέα ανάγνωση. Οπωσδήποτε όμως οι σκηνοθεσίες μου περιστρέφονται γύρω από το θέμα του θανάτου.
Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται και ο «Θερισμός» του Δημητριάδη.
Ο θάνατος είναι μείζον υπαρξιακό ζήτημα. Ολα τα έργα περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Πιθανότατα βέβαια αυτή η έλξη να εξηγείται και γονιδιακά. Εχω παρατηρήσει πως μια μεγάλη κατηγορία καλλιτεχνών εβραϊκής καταγωγής από την ανατολική Ευρώπη φέρει την εμμονή της ενασχόλησης με τον θάνατο.
Πώς ερμηνεύετε τη φράση του έργου «η ζωή μου δεν μ’ αφήνει να ζήσω»;
Ο Δημητριάδης ύπουλα χρησιμοποιεί τσιτάτα προκειμένου να καταδείξει το αδιέξοδο των θεωριών και των συστημάτων· με άλλα λόγια την παρακμή του δυτικού κόσμου. Η φράση αυτή εξηγεί το αδιέξοδο των νέων και την ίδια ώρα επιβεβαιώνει πως όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, αρέσκονται στα τσιτάτα. Ομως στο έργο ο ήρωας που το ομολογεί αυτοκτονεί. Και είναι νέος άνθρωπος, πράγμα που δηλώνει πως η νεολαία εμφανίζει μεγαλύτερη γενναιότητα απέναντι στο τέλος. Σαν να λέει «σκατά, δεν αξίζει να ζεις έτσι».
Γενικά, ο σύγχρονος άνθρωπος ξοδεύει το πέρασμά του από τη ζωή;
Πολλοί συνάνθρωποί μας αισθάνονται αποτυχημένοι, ανεπαρκείς, αβίωτοι. Και κάνουν και τη ζωή των άλλων αβίωτη. Αυτά είναι βαθιά συμπλέγματα που δημιουργεί η έλλειψη επικοινωνίας, παιδείας, στόχων. Δημιουργεί ανθρώπους οι οποίοι γίνονται κακεντρεχείς με τους ταγμένους και οδηγεί σε εμφυλιακές κοινωνίες.
Θεωρείτε πως διανύουμε μια τέτοια φάση;
Ζούμε στο αποκορύφωμα μιας φάσης όπου πολλοί προσπαθούν να «δολοφονήσουν» όσους ακόμη προσπαθούν για κάτι. Δεν είμαστε μακριά από το να επιτευχθεί ο στόχος.
Συμμερίζεστε τη θέση του Δημήτρη Δημητριάδη για το τέλος του δυτικού πολιτισμού;
Ο δυτικός πολιτισμός όπως τον ξέραμε φαίνεται πως δεν έχει να δώσει πια. Το ευρωπαϊκό όραμα είναι τόσο θολό που καταντάει ανέκδοτο. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι σαφές ότι απέτυχε. Το θέμα είναι πώς θα προχωρήσει ο δυτικός κόσμος, πώς θα ξεπεράσει αυτές τις απίστευτες φασιστικές εκρήξεις που ξεσπούν παντού – και που σχετίζονται με τον υπερπληθυσμό, την έλλειψη παιδείας, την υποβάθμιση της σκέψης. Ολα αυτά είναι μεγάλα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας.