Η Φοιτητική Πρωτοβουλία Καταγραφής Παρενοχλήσεων στην ΑΣΚΤ παρεμβαίνει για να σπάσει το στάτους του σεξισμού και της σωματικής και λεκτικής βίας στη σχολή.
Μια συλλογικότητα, η Φοιτητική Πρωτοβουλία Καταγραφής Παρενοχλήσεων στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), έχει δημιουργήσει μια online πλατφόρμα καταγραφής παραβιαστικών συμπεριφορών οι οποίες εκδηλώνονται εντός και εκτός της σχολής και αφορούν φοιτητές και φοιτήτριες της ΑΣΚΤ.
«Θα θέλαμε να δούμε να αποδίδεται δικαιοσύνη για κάθε άτομο που έχει υποστεί σεξουαλικές και άλλες κακοποιητικές συμπεριφορές στη σχολή μας και επιζητούμε η ακαδημαϊκή κοινότητα να πράξει ήδη αυτά που ορίζει ο νόμος από το 2019, δηλαδή τη δημιουργία επιτροπής ισότητας των φύλων και παράλληλα με τη φοιτητική κοινότητα να αναπτυχθούν αντανακλαστικά και δράσεις ώστε να εξαλειφθούν τέτοιου είδους περιστατικά από τους χώρους των πανεπιστημίων» είπαν εκπρόσωποι της πρωτοβουλίας στο Documento ξεκινώντας τη συζήτηση μαζί μας.
Πότε και για ποιον λόγο συστάθηκε η Φοιτητική Πρωτοβουλία Καταγραφής Παρενοχλήσεων στην ΑΣΚΤ;
Δημιουργήθηκε πριν από περίπου έναν μήνα, αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των πρώτων περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης που κυκλοφόρησαν διάσπαρτα σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ομάδα μας συστάθηκε για να καλύψει το θεσμικό κενό που υπήρχε στην ΑΣΚΤ καθώς και για να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο ο/η καθένας/μία θα μπορούσαν να αναφέρουν τα περιστατικά που είχαν βιώσει εντός του πανεπιστημίου με απώτερο σκοπό να καταγραφούν και αργότερα να κατατεθούν στη Δικαιοσύνη.
Για ποιον λόγο αρχικά επιμείνατε στην ανωνυμία των καταγγελιών; Τι ήταν αυτό που φοβηθήκατε;
Η ανωνυμία για εμάς ήταν μονόδρομος διότι γνωρίζαμε εξαρχής ότι τα άτομα που θίγονται μέσω της δράσης μας βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας, είναι βαθιά δικτυωμένοι και έχουν τη δυνατότητα να μας βλάψουν με διάφορα μέσα εντός κι εκτός σχολής, ενδεχομένως στιγματίζοντάς μας για πάντα. Η ανωνυμία λοιπόν λειτουργούσε και λειτουργεί για εμάς σαν ασπίδα προστασίας.
Διάβασα πρόσφατα ότι πλέον ζητάτε οι αναφορές να γίνονται επωνύμως. Αυτό γίνεται για να μπορείτε να κινηθείτε νομικά στο μέλλον;
Σε πρώτο επίπεδο η προσπάθεια που κάνουμε είναι να συλλέγουμε ανώνυμες καταγραφές και να δημοσιεύουμε μέρος αυτών με σκοπό να σπάσει η σιωπή που έχει επιβληθεί ώστε επιτέλους να γίνει γνωστό τι συμβαίνει στη σχολή μας. Επιπλέον, θέλουμε τα άτομα που έχουν βιώσει τέτοια περιστατικά να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνα τους σε αυτό, πως δεν αποτελούν απαραίτητα κάποια μειονότητα και μπορούν πλέον να μιλήσουν. Θέλουμε να μπορούν να μας εμπιστευτούν, κατανοώντας την ανιδιοτέλεια των πράξεών μας. Σε δεύτερο επίπεδο καλούμε να μας στείλουν και επώνυμες καταγραφές, εφόσον το επιθυμούν, σε μια προσπάθεια να συγκεντρωθούν υποθέσεις και έτσι να δοθεί η δυνατότητα τα άτομα που έχουν δεχτεί παρενοχλητικές ή και κακοποιητικές συμπεριφορές από τον ίδιο φερόμενο ως θύτη να κινηθούν μαζί νομικά.
Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε πόσα περιστατικά έμφυλης διάκρισης, βίας, σεξουαλικής και μη παρενόχλησης και κακοποίησης έχουν καταγραφεί;
Μέχρι στιγμής έχουμε στο αρχείο μας τουλάχιστον 90 περιστατικά τα οποία αφορούν ρατσιστικές και σεξιστικές συμπεριφορές, έμφυλες διακρίσεις και άλλων ειδών παραβιαστικές συμπεριφορές, έως και περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και βιασμού.
Από ό,τι διαβάζουμε στην ομάδα σας στο Facebook, οι φοιτητές εδώ και χρόνια έπεφταν θύματα παραβιαστικών συμπεριφορών. Είχαν γίνει στο παρελθόν καταγγελίες στον φοιτητικό σύλλογο;
Γνωρίζουμε ότι έχουν υπάρξει περιπτώσεις ατόμων τα οποία στο παρελθόν είχαν αναφέρει περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποιητικής συμπεριφοράς στον φοιτητικό σύλλογο, αλλά, όπως αποδείχθηκε, δεν τους δόθηκε ποτέ η απαραίτητη προσοχή ούτε υπήρξαν οι κατάλληλες αντιδράσεις από το φοιτητικό σώμα με σκοπό να αντιμετωπιστούν έγκαιρα.
Πολλές από τις καταγγελίες αναφέρονται σε περιστατικά μισογυνισμού και απαξίωσης των φοιτητριών λόγω φύλου. Σαφώς δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά γιατί συμβαίνει ειδικά στη συγκεκριμένη σχολή σε τόσο έντονο βαθμό;
Δυστυχώς ο μισογυνισμός, ο σεξισμός και οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις εντοπίζονται σε κάθε πτυχή της κοινωνίας και η σχολή μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Αυτό που διαφοροποιεί το σεξιστικό σχόλιο ή την παρενόχληση στον δρόμο απ’ αυτό στον χώρο του πανεπιστημίου είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση υπάρχουν άλλες σχέσεις εξουσίας και περισσότερες δυνατότητες εκμετάλλευσης αυτών των σχέσεων λόγω της ευάλωτης θέσης στην οποία μπορεί να βρεθεί μία/ένας φοιτήτρια/τής.
Εν γένει οι παραβιαστικές συμπεριφορές που καταγράφετε αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά ή είναι κοινός τόπος στην ΑΣΚΤ;
Ο αριθμός των αναφορών που έχουμε συγκεντρώσει μας κάνει να αντιληφθούμε ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για μεμονωμένα περιστατικά ή για κάποιες εξαιρέσεις. Οι καταγραφές των περιστατικών που έχουμε μέχρι στιγμής στα χέρια μας αποτελούν ένδειξη ενός πραγματικά ριζωμένου προβλήματος, το οποίο συνεχίζει να αναπαράγεται εδώ και δεκαετίες με τη συναίνεση ή ανοχή ή συνενοχή ορισμένων μελών της ακαδημαϊκής και φοιτητικής κοινότητας.
Ποια είναι η μέχρι τώρα στάση και η αντίδραση του φοιτητικού συλλόγου;
Ο φοιτητικός σύλλογος μέχρι στιγμής δεν έχει βγάλει κάποια επίσημη ανακοίνωση στήριξης της πρωτοβουλίας ούτε έχει προβεί σε κάποια άλλη δράση σχετικά με το κύμα σεξουαλικών και άλλων παρενοχλήσεων που αφορούν τη σχολή μας. Σίγουρα αυτό μας προβληματίζει αρκετά, καθώς ο σύλλογος δεν έχει κάνει ό,τι είναι αναγκαίο ώστε να αντιμετωπίσει έμπρακτα το ζήτημα. Ευελπιστούμε ότι σύντομα αυτό θα αλλάξει και θα φανεί ποια είναι η πραγματική δύναμη που μπορεί να έχει το φοιτητικό σώμα όταν συντονίζεται για έναν δίκαιο σκοπό.
Μπορείτε να αναφέρετε περιστατικά που αναφέρονται σε συγκεκριμένα μέλη του διδακτικού προσωπικού;
Δυστυχώς δεν θα ήταν σωστό να αναφέρουμε τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί. Οσες αναφορές βγάλαμε στη σελίδα μας τις ανεβάσαμε τηρώντας ένα μέτρο ως προς τη συχνότητα δημοσιοποίησής τους, έχοντας πάντα κατά νου να μη μετατραπεί σε θέαμα η κοινοποίησή τους. Οπως και να έχει, μπορεί ο/η καθένας/μιά να δει ορισμένα περιστατικά στη σελίδα μας στο Facebook. Μπορούμε με σιγουριά να αναφέρουμε ότι η συντριπτική πλειονότητα αυτών διαπράχτηκαν από μέλη του διδακτικού προσωπικού εντός αλλά και εκτός της σχολής και ότι σχεδόν σε όλα υπάρχει κοινό μοτίβο σχετικά με τις μεθόδους προσέγγισης και εξαπάτησης που χρησιμοποιήθηκαν. Παραδείγματος χάρη η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα φιλικό και άνετο περιβάλλον στο οποίο θα μπορούσαν με ευκολία να εκμεταλλευτούν όταν έβρισκαν την κατάλληλη στιγμή ή άλλα περιστατικά που ξεκίνησαν με αφορμή το καλλιτεχνικό έργο, ώστε στη συνέχεια να ζητηθεί κάποιο γυμνό παρά την πρόθεση της/του φοιτήτριας/τή και, τέλος, πολλά περιστατικά συστηματικής ψυχολογικής βίας συνοδευόμενης με σεξιστικά, ρατσιστικά και άλλα σχόλια.
Πρόσφατα ο πρύτανης της ΑΣΚΤ Νίκος Τρανός δήλωσε ότι διαβίβασε τις καταγγελίες στην εισαγγελία. Πώς σχολιάζετε αυτή την κίνηση;
Μια τέτοια κίνηση δεν θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε θετική ή αρνητική καθώς συνέβη με σκοπό να είναι νομικά καλυμμένοι ο ίδιος και η σχολή στην περίπτωση που κάποια στιγμή αυτές και άλλες καταγγελίες φτάσουν στη Δικαιοσύνη. Εξάλλου η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα είναι η απόδειξη ότι η σχολή συστηματικά αδιαφορούσε και δεν αντιμετώπιζε τα φαινόμενα σεξουαλικών και άλλων παρενοχλήσεων παρότι ήταν γνωστά σε μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οπότε θα ήταν ανειλικρινές να υποστηριχτεί ότι μια τέτοια κίνηση έγινε από πραγματικό ενδιαφέρον.
Ποια είναι η επόμενη κίνησή σας ως πρωτοβουλίας;
Η πρωτοβουλία έχει στείλει στο ΔΣ του φοιτητικού συλλόγου έναν φάκελο με τον οποίο εξηγούμε με λεπτομέρεια την υπάρχουσα κατάσταση και τον προτρέπουμε, εφόσον πρώτα ενημερώσει όλα τα μέλη του ΦΣ μέσω γενικής συνέλευσης, να ακολουθήσει όλες τις αναγκαίες νομικές διαδικασίες που του υποδεικνύουμε. Υπό τον όρο αυτό θα τους σταλούν οι ανώνυμες καταγραφές που έχουμε συγκεντρώσει, ώστε να οδηγηθούν μέσω του συλλόγου στην εισαγγελία. Πήραμε αυτή την απόφαση διότι για να φτάσουν οι ανώνυμες αναφορές στη Δικαιοσύνη πρέπει να κατατεθούν επώνυμα, κάτι το οποίο δεν μπορεί να πάρει πάνω της μια ολιγομελής ομάδα όπως η δική μας με κίνδυνο τη στοχοποίησή της. Επίσης, για να έχουμε υψηλότερες διεκδικήσεις είναι σημαντικό αυτό να γίνει συλλογικά από το σύνολο των φοιτητών/τριών.
