Πέντε ημέρες με εισηγήσεις και συζητήσεις για τη ζωή και το έργο του «αιώνιου εφήβου» στο Ζωγράφειο Λύκειο
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του Αντώνη Σαμαράκη, η ζωή και το έργο του Ελληνα λογοτέχνη είναι το φετινό θέμα του Διεθνούς Μαθητικού Συνεδρίου Λογοτεχνίας που πραγματοποιείται για έβδομη χρονιά στην Κωνσταντινούπολη από τις 10 έως τις 14 Απριλίου.
Μαθητές από δεκαεννιά δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Ελλάδας, της Πόλης, της Λευκωσίας και της Ιμβρου, διακεκριμένοι επιστήμονες, συγγραφείς, ποιητές, ηθοποιοί και μουσικοί συμμετέχουν στο 7ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας που πραγματοποιείται σε λίγες ημέρες στο Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης. Την ετήσια γιορτή λογοτεχνίας, που έχει στο επίκεντρό της τα παιδιά και τελείται υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, συνδιοργανώνουν από το 2012 το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης και τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης με πρωτεργάτες τον Γιάννη Δεμιρτζόγλου και την Ασπα Χασιώτη, διευθυντές των δύο σχολείων αντιστοίχως.
Ο άνθρωπος που έλεγε «ναι» στη ζωή
Ο καθιερωμένος πλέον θεσμός του Μαθητικού Συνεδρίου στην Κωνσταντινούπολη κάθε χρόνο αφιερώνεται στη ζωή και στο έργο ενός Ελληνα δημιουργού. Φέτος είναι αφιερωμένος στον Αντώνη Σαμαράκη, τον αιώνιο έφηβο με τα κατηγορηματικά «όχι» στα βιβλία του και τα αδιαπραγμάτευτα «ναι» στη ζωή του για ελευθερία και ελπίδα.
Παράλληλα με τις εισηγήσεις, στο πλαίσιο του πενθήμερου συνεδρίου θα γίνουν και συζητήσεις εν πλω σε μια περιήγηση στον Βόσπορο και στην Προποντίδα, την Πρίγκηπο και τη Χάλκη με επίσκεψη και προγραμματισμένες δράσεις στη Θεολογική Σχολή. Θα πραγματοποιηθούν επίσης καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, μεταξύ αυτών το θεατρικό αναλόγιο «Το λάθος» από το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας σε σκηνοθετική επιμέλεια και σύνθεση κειμένου του Θοδωρή Γκόνη, σκηνογραφική επιμέλεια του Ανδρέα Γεωργιάδη και με τους ηθοποιούς Νίκο Γαλανό, Δημήτρη Πιατά και Σταύρο Ράγια.
Την έναρξη των εργασιών του 7ου Διεθνούς Μαθητικού Συνεδρίου Λογοτεχνίας στο Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης θα κηρύξει στις 10 Απριλίου ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος, ενώ την εναρκτήρια ομιλία, με τίτλο «Ο Αντώνης μου», θα πραγματοποιήσει η Ελένη Σαμαράκη, σύζυγος του Αντώνη Σαμαράκη.
Ο Σαμαράκης ήταν ο κατεξοχήν λογοτέχνης-ανθρωπιστής και ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους Ελληνες συγγραφείς. Για το έργο του, κοινωνικό και συγγραφικό, έχουν γραφτεί πολλά. Ρωτήσαμε την Ελένη Σαμαράκη αν για την ίδια υπάρχει μόνο μία λέξη η οποία περιγράφει τον σύντροφο της ζωής της. «Υπάρχει» μας απαντά ευθέως. «Την έχω βρει αλλά θα μου επιτρέψετε να μην την πω τώρα. Στην Κωνσταντινούπολη εγώ δεν θα μιλήσω για το έργο του. Τόσες μέρες θα μιλάνε όλοι γι’ αυτό. Θα μιλήσω για τον Αντώνη όπως τον γνώρισα και τον έζησα από τη δική μου πλευρά. Και αυτή η λέξη αντιπροσωπεύει αυτό που εγώ έβλεπα σ’ εκείνον».
Ο Ελληνας λογοτέχνης ήταν εξέχουσα προσωπικότητα και έζησε πολύ δραστήρια και γεμάτη ζωή. «Ηταν τόσο γεμάτη η ζωή του μα συγχρόνως και τόσο απλή» μας λέει η κ. Σαμαράκη. «Καμιά φορά όταν διαβάζω όλα αυτά που γράφονται για τον Αντώνη κάπως παραξενεύομαι. Ηταν καθημερινός και απλός άνθρωπος, δεν είχε αξιώσεις. Μια φορά μια γνωστή μας εκδότρια έβγαζε ένα βιβλίο για την αγάπη που έχουν οι συγγραφείς για το φαγητό. Τον ρώτησε λοιπόν ποιο φαγητό του αρέσει και της είπε “ψωμί και τυρί”. Εκείνη θύμωσε, νόμιζε ότι την περιφρόνησε. Και όμως ήταν αλήθεια, ήταν το αγαπημένο του φαγητό».
O μοναχικός και άτακτος συγγραφέας
Ο Σαμαράκης αγαπούσε και εμπιστευόταν πολύ τα παιδιά. Σε όλη του τη ζωή αναζητούσε την αδιαμεσολάβητη επικοινωνία μαζί τους καθώς και την ελπίδα στο ασυμβίβαστο της ματιάς τους. Υπήρξε αγαπημένος συγγραφέας των νέων, ενώ έχει ταυτιστεί με τη δημιουργία της Βουλής των Εφήβων. Ομως, όπως διορθώνει η σύζυγός του, «ήταν ο εμψυχωτής του θεσμού και δούλεψε γι’ αυτόν αλλά δεν ήταν δική του ιδέα, όπως λανθασμένα λέγεται. Η Βουλή των Εφήβων ήταν ιδέα του Νικήτα Κακλαμάνη, ο οποίος ζήτησε από τον Αντώνη να τον βοηθήσει. Και πρέπει εδώ να σας πω ότι ο Αντώνης ήταν τόσο άτακτος στη Βουλή όσο και τα παιδιά. Μια φορά είχα πάει να τους παρακολουθήσω και θυμάμαι έκαναν τόση φασαρία, και ο Αντώνης το ίδιο, που κάποια στιγμή ακούγεται ο πρόεδρος να λέει: “Κύριε Σαμαράκη, σας παρακαλώ ηρεμήστε κι εσείς”».
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τη συμμετοχή τους στο μαθητικό συνέδριο της Κωνσταντινούπολης εκπρόσωποι από σχολεία της Αθήνας ζήτησαν να συναντήσουν τη σύζυγο του Αντώνη Σαμαράκη για να κουβεντιάσουν μαζί της. «Μου έκαναν μεγάλη εντύπωση οι παρατηρήσεις των μαθητών για τον Αντώνη» σχολιάζει στο Documento η κ. Σαμαράκη. «Παρατηρήσεις τις οποίες δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα έκανε ένας αναγνώστης, πόσο μάλλον ένα παιδί. Ενα κορίτσι από τα παιδιά που με επισκέφτηκαν μου είπε: “Ο κύριος Σαμαράκης πρέπει να ήταν πολύ μοναχικός”. Την κοίταξα με γουρλωμένα μάτια. Δεν περίμενα να το καταλάβει ένα παιδί που μάλιστα δεν τον είχε γνωρίσει. Πράγματι ο Αντώνης, ο τόσο κοινωνικός και επικοινωνιακός άνθρωπος που λάτρευε τον κόσμο με όλη του την ψυχή και διψούσε για επικοινωνία, ήταν πολύ μοναχικός άνθρωπος. Κλεινόταν συχνά στον εαυτό του. Και το κατάλαβε ένα παιδί από τα βιβλία του».
Τι περιμένει η κ. Σαμαράκη στην Πόλη από τα παιδιά; «Προαισθάνομαι ότι θα έχω πολλές εκπλήξεις από τους μαθητές που συμμετέχουν. Πέρυσι που παρακολούθησα το συνέδριο για τον Γ. Θεοτοκά εντυπωσιάστηκα από τη διοργάνωση και συγκινήθηκα με τα παιδιά. Διαπίστωσα ότι έχουν ωριμότητα και θαυμαστές γνώσεις για τη λογοτεχνία. Λέμε συχνά διάφορα για τη νεολαία, αλλά τελικά όταν τα παιδιά έχουν φωτισμένους δασκάλους κάνουν ωραία πράγματα και μπορούν να μας συγκινήσουν αφάνταστα».
INFO:
Αφιερωμένο στον «αιώνιο έφηβο» Αντώνη Σαμαράκη είναι το φετινό Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο λογοτεχνίας που διοργανώνεται στην Κωνσταντινούπολη. Μπορείτε να αναζητήσετε το πρόγραμμα του συνεδρίου στην ιστοσελίδα: https://mandoulides.edu.gr
