Για τρία ακόμη χρόνια, δηλαδή τουλάχιστον όσο θα κρατήσει η πανδημία, κατά τη διάρκεια της οποίας άνω του 30% των εργαζομένων στις χώρες της Ευρώπης θα βρίσκονται σε τηλεργασία, δεν θα ισχύσει το λεγόμενο «δικαίωμα στην αποσύνδεση».
Αυτό θα πει ότι οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν το δικαίωμα να κλείνουν υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα όταν τελειώνει το ωράριο εργασίας τους ή όταν βρίσκονται σε άδεια, χωρίς να κινδυνεύουν με απόλυση.
Αυτό θα συμβεί επειδή μετά από πολιτικό εκβιασμό των ευρωπαίων εργοδοτών και της ευρωπαϊκής Δεξιάς, έπεσε στο κενό μια πολύμηνη προσπάθεια, την οποία ξεκίνησαν οι ευρωπαίοι Σοσιαλδημοκράτες με σκοπό την κατοχύρωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο του λεγόμενου «δικαιώματος στην αποσύνδεση», δηλαδή της επιβολής μιας υποχρέωσης προς τους εργοδότες να απέχουν από κάθε μορφής ψηφιακή επικοινωνία (τηλεφωνικές κλήσεις, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, προσκλήσεις σε πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης) με τους εργαζόμενους πέραν του νόμιμου ωραρίου τους καθώς και τις ημέρες όπου βρίσκονται σε άδεια.
Τι είναι το «δικαίωμα στην αποσύνδεση»
Το δικαίωμα στην αποσύνδεση αποτελεί μια σύγχρονη μορφή εργατικού δικαιώματος που θεσπίστηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία το 2016, υιοθετήθηκε κατόπιν από κάποιες ακόμη ευρωπαϊκές χώρες, π.χ. το Βέλγιο, την Ιταλία, ενώ στη Γερμανία περιλαμβάνεται στις συλλογικές συμβάσεις που συνάπτουν κάποιοι μεγάλοι εργοδότες με τα συνδικάτα.
Έως το Μάρτιο του 2020, η τηλεργασία αφορούσε πολύ λίγους εργαζόμενους, ίσως και λιγότερους του 5%. Με την είσοδο στην εποχή της πανδημίας, ωστόσο, η τηλεργασία έγινε καθεστώς για το 30% των εργαζομένων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ενώ σε ορισμένες αποτελεί καθεστώς για το 50% του εργατικού δυναμικού. Έκτοτε έγινε σύνηθες φαινόμενο η τηλεργασία να μετατρέπεται σε υπερεργασία, οι εργοδότες να απασχολούν τους τηλεργαζόμενους πολύ περισσότερες εργατοώρες από ότι τους απασχολούσαν όταν ήταν στο γραφείο, να μην σέβονται σαββατοκύριακα και άδειες, κι όλος αυτός ο επιπλέον εργασιακός φόρτος να υπερφορτώνει τους εργαζόμενους με άγχος και να πλήττει την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή.
Οι Σοσιαλδημοκράτες πήραν την πρωτοβουλία αλλά…
Για την υπεράσπιση των τηλεργαζομένων από τις αυθαιρεσίες των εργοδοτών, η ευρωοομάδα των Σοσιαλιστών ανέλαβε πρόσφατα μια πολύ θετική πρωτοβουλία για την κατοχύρωση του «δικαιώματος στην αποσύνδεση» σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κι ενώ έγινε πολλή δουλειά, και την πρωτοβουλία στήριξαν και συνέδραμαν πρωτίστως οι ευρωβουλευτές της Ομάδας της Αριστεράς, ελάχιστες μέρες πριν ψηφιστεί στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, οι Σοσιαλδημοκράτες ήρθαν σε συνεννόηση με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και κυριολεκτικά τελευταία στιγμή, κατέθεσαν τροπολογία, με την οποία ορίστηκε ότι το δικαίωμα στην αποσύνδεση θα κατοχυρωθεί μεν αλλά με καθυστέρηση τριών ετών.
Έχει ενδιαφέρον μάλιστα το ότι η επίμαχη τροπολογία κατατέθηκε από τον ίδιο τον εισηγητή του σχετικού φακέλου, τον Σοσιαλδημοκράτη Άλεξ Άγκιους Σαλίμπα, από τη Μάλτα, ο οποίος αναγνώρισε στη συνέχεια πως η τροπολογία «ήταν απαραίτητη για να επιτευχθεί συμφωνία και να εξασφαλιστεί η στήριξη της πλειοψηφίας» – δηλαδή της ευρωπαϊκής δεξιάς – ενώ μίλησε και για πιέσεις που δέχτηκαν οι Σοσιαλιστές από κάποιες ευρωπαϊκές Ενώσεις Εργοδοτών.
…μετά υπέκυψαν στις πιέσεις της ευρωπαϊκής δεξιάς και των εργοδοτών
Έχει ενδιαφέρον μάλιστα και η δικαιολογία που έδωσαν οι Σοσιαλδημοκράτες για να εξηγήσουν γιατί συντάχθηκαν με την ευρωπαϊκή δεξιά στην καθυστέρηση της θέσπισης του δικαιώματος στην αποσύνδεση: πρόκειται «για ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εργασίας», είπαν. Μέχρι να προσαρμοστούν δηλαδή τα κράτη και οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν ωράρια λάστιχο, το παραδοσιακό 8ωρο να πάει περίπατο και η εργατική νομοθεσία να κάνει αρκετά βήματα πίσω.
Το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι όποιος διαβάζει τα ελληνικά συστημικά media δεν αντιλαμβάνεται καν τι έγινε, καθώς κάνοντας και σε αυτή την περίπτωση το άσπρο μαύρο, αυτά τα media αναφέρουν ότι η κατοχύρωση του δικαιώματος των εργαζομένων στην «αποσύνδεση» ψηφίστηκε από 472 ευρωβουλευτές και τι καλά!, όχι όμως ότι αυτό θα εφαρμοστεί με καθυστέρηση τριών χρόνων.
Φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο ίσως, υπέρ του τριετούς «παγώματος» της θεσμοθέτησης του δικαιώματος στην αποσύνδεση από την Ελλάδα ψήφισαν όλοι οι ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και η Εύα Καϊλή από το ΚΙΝΑΛ, κίνηση η οποία προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικά ήταν μάλιστα όσα επισήμανε, μεταξύ των άλλων, η τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου σημειώνοντας ότι «οι ευρωπαϊκές εργοδοτικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του ΣΕΒ, άσκησαν ασφυκτικές πιέσεις για το τριετές πάγωμα του δικαιώματος στην αποσύνδεση, που στοχεύει, αφενός να παραμείνει χωρίς κανόνες και ρύθμιση η τηλεργασία σε μια περίοδο γενίκευσης της εφαρμογής της και αφετέρου να παγιωθούν δεδομένα στην αγορά εργασίας που να καθιστούν αδύνατη τη μελλοντική ρύθμιση της».
