Όταν οι Βρυξέλλες συσκέπτονται για οικονομικούς κανόνες, οι ευρωπαίοι θα πρέπει να ακούνε πολύ προσεκτικά – ειδικά στις χώρες που βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο. Η Κομισιόν θύμισε κάτι από το… «ένδοξο», δημοσιονομικά πειθαρχημένο, παρελθόν της, αφού οι προτάσεις που εμφάνισε την Πέμπτη περιγράφουν, με τεχνοκρατική γλώσσα, την παλιά καλή λιτότητα ενδεδυμένη με ένα πέπλο ευελιξίας…
Οι ισορροπίες στο υδροκέφαλο γραφειοκρατικό μόρφωμα που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αλλάζουν εύκολα, αφού και πάλι αναδεικνύεται η αντίθεση μεταξύ Βορρά και Νότου και η μόνιμη επικράτηση του πρώτου. Η περίοδος χάριτος για τα δημόσια οικονομικά των χωρών μελών –εξαιτίας της πανδημίας αρχικά και έπειτα της ενεργειακής κρίσης λόγω πολέμου στην Ουκρανία- τελειώνει στο τέλος του 2023, και η ΕΕ βιάζεται να γυρίσει στην προ-πολλαπλών κρίσεων κατάσταση, ουσιαστικά βάζοντας δημοσιονομικό ζουρλομανδύα στις υπερχρεωμένες χώρες, θέτοντας όμως έτσι τα θεμέλια για περισσότερες περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες.
Οι προτάσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, και τον επίτροπο της ΕΕ για Οικονομικές Υποθέσεις Πάολο Τζεντιλόνι ανακοίνωσε τις προτάσεις της για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Προβλέπεται μεγαλύτερη ευελιξία στην δημοσιονομική προσαρμογή, αφού κάθε χώρα ξεχωριστά θα καλείται να καταστρώσει ένα τετραετές σχέδιο προσαρμογής, με δυνατότητα τριετούς παράτασης.
Οι στόχοι, ωστόσο, της προσαρμογής μένουν ίδιοι και απαράλλακτοι: 3% έλλειμμα και 60% του ΑΕΠ δημόσιο χρέος… Όποιο κράτος-μέλος της ΕΕ υπερβαίνει αυτούς τους αριθμούς, θα λαμβάνει συστάσεις από την Επιτροπή, υπό τον ευφημιστικό τίτλο «τεχνική τροχιά», κατά την οποία το… σπάταλο κράτος-μέλος (που θα έχει έλλειμμα μεγαλύτερο του 3%) θα πρέπει να κάνει περικοπές δαπανών 0,5% του ΑΕΠ κάθε χρόνο.
Επίσης, η Κομισιόν δελεάζει τα κράτη μέλη με περισσότερη ευελιξία, μόνο αν τα κράτη έχουν αξιόπιστα προγράμματα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Παράλληλα, για να εξασφαλιστεί η ΕΕ απέναντι στις διευκολύνσεις που προτείνεται να παρασχεθούν, η Κομισιόν προτείνει «ενισχυμένη επιβολή» των κανόνων και «κοινές δικλείδες ασφαλείας».
Λιτότητα για το Νότο
Το 2024, που θα επανέλθει σε ισχύ το Σύμφωνο Σταθερότητας, 11 ευρωπαϊκές χώρες θα έχουν έλλειμμα άνω του 3%, ενώ σχεδόν οι μισές χώρες μέλη της ΕΕ έχουν χρέος άνω της αναλογίας 60% επί του ΑΕΠ. Έξι από αυτές (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο, Πορτογαλία και Ελλάδα) έχουν χρέος που σαν ποσοστό ξεπερνά το 100%, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της Κομισιόν.
Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, επέμεινε ότι οι προτάσεις δεν ικανοποιούν τη Γερμανία και ότι θα πρέπει σύντομα η Ευρώπη να ξεφύγει από την υπερχρέωση μέσω της αυστηρής δημοσιονομικής προσαρμογής. Η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία (που μαζί αντιπροσωπεύουν το 44% του ΑΕΠ της ευρωζώνης) είναι απίθανο να επιστρέψουν σε πολιτικές λιτότητας, καθοδηγούμενες από το Βερολίνο. Ακόμη και οι έτεροι εταίροι του Φιλελεύθερου κόμματος στη γερμανική κυβέρνηση, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι, δεν συμμερίζονται πλήρως την αυστηρή στάση του Λίντνερ.
Η μάχη, που θα δοθεί επί ισπανικής προεδρίας της Ε.Ε, αναμένεται να είναι σκληρή. Η προβλέψιμη σύγκρουση μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού θα μπορούσε ακόμη και να αφήσει τη μεταρρύθμιση στον αέρα και να μείνει η Επιτροπή με το δίλημμα της επανεργοποίησης του παλιού Συμφώνου, που ανεστάλη μετά την πανδημία, αλλά χωρίς να εφαρμόσει τα πιο επιβλαβή στοιχεία του για την ανάπτυξη, όπως το αίτημα για ταχεία περικοπή χρέους.
Μια από τα ίδια και στην Ελλάδα
Η πανδημία και η ενεργειακή κρίση ανάγκασαν τους οικονομικούς ιθύνοντες των Βρυξελλών να αναστείλουν τις προβλέψεις του Συμφώνου για τρία χρόνια, πράγμα που έδωσε στις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου το ελευθέρας για να ρίξουν χρήματα στην οικονομία ώστε να στηρίξουν τα συστήματα Υγείας και τις επιχειρήσεις που δυσκολεύτηκαν από την οικονομική δυσπραγία που έφεραν οι απανωτές κρίσεις. Τώρα, αυτή η περίοδος χάριτος τελειώνει, με τον πιο εμφατικό τρόπο.
Αν ξεφυλλίσει κανείς την έκθεση του Παρατηρητηρίου για τη Βιωσιμότητα του Χρέους θα διαπιστώσει ότι οι προβλέψεις για τα πρωτογενή αποτελέσματα των χωρών του Νότου, ακόμα και στο βασικό σενάριο, προβλέπει πλεονάσματα για τα επόμενα δέκα χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη Γερμανία (σελ 168) προβλέπεται έλλειμμα της τάξης του 2%! Προφανώς ως ανταμοιβή για την ενάρετη δημοσιονομική στάση της…
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ελλάδα (σελ 180), η οποία καλείται να πετυχαίνει για τα επόμενα χρόνια πλεόνασμα 2,4% κατά μέσο όρο, ώστε να φέρει το επίπεδο του χρέους της περίπου εκεί που ήταν όταν η χώρα αναγκάστηκε να μπει στα μνημόνια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, σύμφωνα με φιλοκυβερνητικά Μέσα, η πρόταση αυτή αφήνει ευχαριστημένη την κυβέρνηση, αναφέροντας ότι με τις προηγούμενες προβλέψεις, η Ελλάδα θα έπρεπε να πετυχαίνει πλεονάσματα της τάξης του 6-7%… Παράλληλα, επισημαίνεται από κυβερνητική πηγή, ότι «εξασφαλίζεται ο αντικυκλικός χαρακτήρας της δημοσιονομικής πολιτικής», δήλωση τουλάχιστον ανακριβής –αν όχι παραπλανητική- αφού οποιαδήποτε διευκόλυνση παρέχεται αφού επιτευχθούν οι τεθειμένοι δημοσιονομικοί στόχοι. Οι οποίοι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά με λιτότητα, εφόσον επενδύσεις ταχείας απόδοσης στο μέγεθος που απαιτείται για την επίτευξη δημοσιονομικών πλεονασμάτων δεν προβλέπονται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, που δίνουν βαρύτητα στις πράσινες επενδύσεις.
Διαβάστε επίσης
Επιμένει στη ευρωλιτότητα η Γερμανία – Ξεκάθαρο «όχι» στις προτάσεις της Κομισιόν
