Οι ανθρώπινες πρακτικές είναι βαθιά επηρεασμένες, καθορισμένες, από πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις αιώνων, οι οποίες τοποθετούν τον άνθρωπο απέναντι στη Φύση.
Από τα παλαιότερα κείμενά μας (π.χ. Γένεση 1:28: «καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς.») διδασκόμαστε ότι είμαστε διακριτοί από τη φύση.
Η ανθρώπινη αλαζονεία (ως του «κορυφαίου» προϊόντος της Δημιουργίας ή της Εξέλιξης αναλόγως με τις προτιμήσεις) όλο και μεγεθυνόταν έκτοτε.
Επιπροσθέτως, τα τεχνολογικά μας επιτεύγματα συνέβαλαν σε μια αδικαιολόγητη αυτοπεποίθηση παντοδυναμίας.
Από την άλλη, πολλοί μελετητές με κορυφαίο το Δαρβίνο και πολλούς μετά από αυτόν, έδειξαν ξεκάθαρα και αδιαμφισβήτητα ότι η ανωτερότητα του ανθρώπου και η διάκρισή του από την υπόλοιπη Φύση, αποτελούν επικίνδυνες ψευδαισθήσεις: Ο Άνθρωπος είναι μέρος της Φύσης.
Παρά τους ακαδημαϊκούς μας όρκους πίστης στο Δαρβίνο, στην καθημερινή μας πρακτική, επιστημονική και οικονομική, εξακολουθούμε τις προσπάθειες για
«εξημέρωση» και «έλεγχο επί» της Φύσης. Στην πραγματικότητα είμαστε σε ένα συνεχή και ανελέητο, καθοδηγούμενο από το κέρδος, (με τα λόγια του ΓΓ ΟΗΕ) πόλεμο με τη Φύση. Συνεχώς αφανίζουμε τη βιοποικιλότητα, αλλοιώνοντας τοπία, συρρικνώνοντας όποια περιοχή άγριας φύσης παραμένει. Όχι απρόσμενα, τα νέα περιβάλλοντα που δημιουργούνται είναι εξίσου εχθρικά στον άνθρωπο, όσο είναι και στη Φύση.
Διαρκώς εφευρίσκουμε νέες, λαμπερές, όσο και στερούμενες νοήματος, λέξεις και όρους, με βαθιές εσωτερικές αντιφάσεις (π.χ. βιώσιμη ανάπτυξη ή υπηρεσίες
οικοσυστημάτων) οι οποίες δεν αμφισβητούν το BaU 1 μοντέλο, και μας αποξενώνουν περαιτέρω από τη Φύση.
Λόγω δίψας για ουσιαστική επαφή με τη Φύση, τέτοιοι όροι γίνονται ενθουσιωδώς και ευρέως αποδεκτοί ως διέξοδοι. Εντούτοις, αποδεικνύονται άχρηστοι για την επούλωση των πληγών από τα δικά μας «εγκλήματα πολέμου» κατά της Φύσης, παρά τις αναρίθμητες πρωτοβουλίες, προγράμματα και πολιτικές. Οι επιπτώσεις τους είναι αξιοθρήνητες, με όποιο μέτρο και να μετρηθούν: οικολογικό αποτύπωμα, ρυθμός απώλειας βιοποικιλότητας κ.λπ.
Η αλαζονεία μας θα έπρεπε να ταπεινωθεί από το γεγονός ότι η Φύση υπήρχε στον πλανήτη ~4 δις έτη πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος, έχοντας επιβιώσει 5 μείζονα επεισόδια μαζικών εξαφανίσεων. Ασφαλώς θα επιβιώσει και από τον άνθρωπο. Το πραγματικό ερώτημα είναι: εμείς θα επιβιώσουμε της καταστροφικής BaU συμπεριφοράς μας;
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε μέρος της Φύσης, η οποία μας καλύπτει όλες μας τις ανάγκες: φαΐ, νερό, καθαρό αέρα, φάρμακα, υλικά, υγεία, περιλαμβανομένης της ψυχικής υγείας και αμέτρητα άλλα. Για τις παροχές αυτές ούτε υποκατάστατα έχουμε, ούτε να τις αγοράσουμε μπορούμε εφόσον χαθούν.
Οφείλουμε επιπλέον να εγκαταλείψουμε την αλαζονεία μας και να αναγνωρίσουμε ότι εμείς έχουμε ανάγκη τη Φύση και όχι το αντίστροφο. Να έρθουμε σε
Συμφιλίωση με τη Φύση με πράξεις μονομερούς εκεχειρίας. Αυτές, ως πρώτο βήμα απαιτούν να επαναξιολογήσουμε τις αξίες μας, θεωρητικά και πρακτικά, βάζοντας τα χρήματα σε χαμηλότερη θέση από τη Φύση και τον Άνθρωπο. Το σύνθημα των ανά τη γη κινημάτων «People over profits» τα λέει όλα.
*Ο Πέτρος Λυμπεράκης είναι Δρ Οικολογίας. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης – Πανεπιστήμιο Κρήτης (ΜΦΙΚ-ΠΚ) και υποψήφιος ευρωβουλευτής με τη Νέα Αριστερά
