Αχ, αυτό το άγχος του αποχωρισμού! Τόνοι μελάνης και ποταμοί δακρύων έχουν χυθεί εξαιτίας του. Πόσο δύσκολο είναι για το παιδάκι που πρώτη φορά πάει παιδικό σταθμό ή νηπιαγωγείο να αποχωριστεί τους δικούς του.
Γράφει η Σοφία Ανδρεοπούλου, MSc Ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος
Αλλά και πόσο δύσκολη είναι κάθε επόμενη «πρώτη φορά» που το παιδί αποχωρίζεται κάτι γνωστό και προχωράει προς κάτι άγνωστο. Οταν αρχίζει το δημοτικό/γυμνάσιο/λύκειο, όταν αλλάζει σχολείο, όταν αλλάζει γειτονιά. Γενικώς οποιαδήποτε αλλαγή είναι δύσκολη για το παιδί –και για τον γονιό βέβαια– και σε κάθε αλλαγή ενυπάρχει το άγχος του αποχωρισμού από το γνωστό και η αγωνία για την προσαρμογή στο καινούργιο.
Ετσι, αγαπητοί γονείς, θα πρότεινα να θεωρήσετε τη φάση που το παιδάκι σας πρωτοπηγαίνει στον παιδικό σταθμό μία μόνο από μια μεγάλη σειρά μεταβατικών φάσεων στις οποίες όλοι σας θα μεταβαίνετε από μια κατάσταση σε μια άλλη. Και να βάλετε τα δυνατά σας για να το βοηθήσετε να βιώσει με θετικό και λειτουργικό τρόπο τη μετάβαση αυτή.
Ασφαλής δεσμός παιδιού – γονιού: η μαγική συνταγή
Βάση για να μπορεί το παιδί μας να προχωρήσει στη ζωή του, να εξερευνήσει νέους χώρους, να δοκιμάσει νέους ρόλους, να πειραματιστεί, να εξελιχτεί είναι ο δεσμός που έχει μαζί μας. Ο δεσμός με τη μητέρα και με τον πατέρα –ή τουλάχιστον με έναν από τους δύο– είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται η προσωπικότητά του.
Οταν ο δεσμός είναι ασφαλής το παιδί νιώθει ότι μπορεί να αποχωριστεί τον γονιό και να δοκιμάσει καινούργια πράγματα με τη σιγουριά ότι μετά θα επιστρέψει στην αγκαλιά και την ασφάλεια του γονιού. Οταν ο γονιός δεν μεταδίδει στο παιδί τη σιγουριά πως μπορεί να το στηρίξει και να το φροντίσει σωστά, τότε το παιδί δεν νιώθει την ασφάλεια που προσφέρει μια γερή βάση – και επομένως δυσκολεύεται πολύ περισσότερο να κάνει βήματα και να προχωρήσει στη ζωή του.
Η σχέση που έχετε με το παιδί σας επομένως είναι εξαιρετικά σημαντική για την εξέλιξή του. Αν καταφέρετε να κάνετε το παιδί να νιώσει ασφάλεια και αποδοχή μέσα στη σχέση σας, θα είναι ευκολότερες όλες οι αλλαγές, μεταβάσεις και νέες αρχές στη ζωή του.
Αν θέλετε να έχετε ασφαλή δεσμό με το παιδί σας, προσπαθήστε:
· Να δείχνετε στο παιδί ότι πατάτε στα πόδια σας και ότι μπορείτε με ψυχραιμία να βρείτε λύσεις στα προβλήματα της καθημερινής ζωής (αν είστε μόνιμα αγχωμένοι ή ταραγμένοι, προφανώς δεν εμπνέετε καμία ασφάλεια).
· Να δείχνετε στο παιδί ότι το αποδέχεστε και είστε εκεί για εκείνο (ακόμη και όταν λειτουργεί με τρόπους που δεν σας αρέσουν).
· Να είστε συνεπείς απέναντι στο παιδί (π.χ. να κάνετε αυτό που λέτε ότι θα κάνετε).
· Να βάζετε σταθερά όρια (το παιδί να ξέρει τι επιτρέπεται και τι όχι και να νιώθει ότι υπάρχει ένα πλαίσιο που το προστατεύει).
· Να έχετε θετική στάση ως προς τη ζωή γενικά. Να του δείχνετε πως οι δυσκολίες μάς ωριμάζουν και ότι κάποια στιγμή συνηθίζουμε το καινούργιο και όλα μας φαίνονται καλύτερα.
Ιδέες για ευκολότερη μετάβαση στο σχολείο
Πέρα από τον ασφαλή δεσμό που πρέπει να δουλέψετε με το παιδί σας, υπάρχουν και συγκεκριμένα πράγματα που θα το βοηθήσουν να προσαρμοστεί ευκολότερα στο νέο περιβάλλον. Κάποιες ιδέες που βοηθούν είναι οι παρακάτω:
· Παίξτε το «σχολείο» εναλλάσσοντας ρόλους ώστε να εξοικειωθεί.
· Πηγαίνετε από πριν μαζί στο νέο σχολείο και γνωρίστε δασκάλους ή/και συμμαθητές.
· Εξηγήστε στο παιδί ποιο θα είναι το πρόγραμμα και τι θα κάνει εκεί.
· Βρείτε μαζί λύσεις για πιθανές δυσκολίες (π.χ. αν θέλει να πάει τουαλέτα, αν πεινάσει, αν κανείς δεν του μιλάει κ.λπ.).
· Εξηγήστε του τι θα κάνετε εσείς τις ώρες που εκείνο θα λείπει.
· Εκφράστε τα συναισθήματά σας, αλλά με θετικό τρόπο: «θα μου λείψεις – αλλά θα χαίρομαι γιατί θα ξέρω ότι κάνεις κάτι καλό για σένα».
· Αποδεχτείτε τα αρνητικά του συναισθήματα ως κάτι φυσικό και ενθαρρύνετέ το: «Είναι φυσικό να νιώθεις άσχημα τώρα, γιατί είναι η αρχή. Σιγά σιγά θα συνηθίσεις και θα νιώθεις καλύτερα».
· Εξηγήστε του ότι μπορεί μεγαλώνοντας να χάνει κάποια πράγματα αλλά κερδίζει κάποια άλλα. Ψάξτε μαζί να βρείτε τι θετικό υπάρχει στο γεγονός ότι μεγαλώνει και πηγαίνει σχολείο.
Σταθερότητα και θετική στάση
Ωστόσο, δύο λέξεις-κλειδιά που πρέπει να έχετε συνέχεια στο μυαλό σας είναι η σταθερότητα και η θετική στάση.
Σταθερότητα σημαίνει ότι είμαστε συνεπείς σε αυτό που λέμε και δεν αμφισβητούμε διαρκώς τον εαυτό μας. Αν δεν είστε καθόλου σίγουροι τι πρέπει να κάνετε, μην το δείξετε στο παιδί σας. Μπορείτε να αμφισβητήσετε τον εαυτό σας, τους εκπαιδευτικούς, τους ψυχολόγους και όποιον άλλο θέλετε προτού πάρετε την απόφαση να στείλετε το παιδί στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο. Από τη στιγμή που πήρατε την απόφαση, πρέπει να την υποστηρίζετε. Το παιδί βιώνει τεράστια αγωνία μπροστά σε έναν γονιό που δεν ξέρει τι θέλει και τι πρέπει να κάνει. Αν το παιδί νιώσει ότι γίνεστε χάλια επειδή εκείνο κλαίει, τότε νομίζει ότι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα (αφού και εσείς που είστε μεγάλοι γίνεστε χάλια) και θα υποφέρει ακόμη περισσότερο. Μείνετε σταθεροί σε αυτό που πρέπει να γίνει με ηρεμία και ψυχραιμία.
Θετική στάση σημαίνει ότι βλέπουμε το καλό μέσα στο δύσκολο και βοηθάμε το παιδί μας να το δει και εκείνο. Το ιδανικό θετικό μήνυμα προς ένα παιδί θα ήταν: «Παιδί μου, ξέρω ότι δυσκολεύεσαι τώρα. Η αλήθεια είναι ότι και για μένα είναι λίγο δύσκολο που θα λείπεις. Ολοι δυσκολευόμαστε με τις αλλαγές. Αλλά όλο αυτό είναι για καλό γιατί έτσι γινόμαστε πιο δυνατοί και μαθαίνουμε πολλά πράγματα. Οταν περάσουν οι πρώτες μέρες θα συνηθίσουμε και οι δυο μας την καινούργια κατάσταση και τότε θα είναι ωραία. Εγώ θα έχω τον χρόνο να κάνω τη γυμναστική που πάντα ήθελα και εσύ θα κάνεις καινούργιους φίλους και θα μάθεις πολλά πράγματα. Και το μεσημέρι θα είμαστε μαζί και θα μπορούμε να μοιραστούμε όλα αυτά τα ωραία που ζήσαμε το πρωί».
INFO
Η Σοφία Ανδρεοπούλου είναι ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος και γράφει βιβλία για γονείς και παιδιά. Το τελευταίο της βιβλίο είναι το «Γονείς, ακούστε μας!» και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα. Πληροφορίες για εκείνη μπορείτε να βρείτε στο sophiaandreopoulou.gr
