Στα τέλη Ιανουαρίου η Κομισιόν είχε στείλει προειδοποιητική επιστολή προς την ελληνική κυβέρνηση γιατί δεν ενέταξε έγκαιρα δύο ευρωπαϊκές οδηγίες για τον ΦΠΑ στην εθνική νομοθεσία. Η μία, η οδηγία 2022/542, επέτρεπε την ευρύτερη χρήση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ ή και μηδενικών για πολλά βασικά προϊόντα –π.χ. τρόφιμα και ποτά, σπόρους, φυτά, φάρμακα– με στόχο τη μείωση της ακρίβειας σε βασικά είδη καθημερινής διαβίωσης και τομείς της παραγωγής.
Η δεύτερη ήταν η οδηγία 2020/285, που επέτρεπε την απαλλαγή από τον ΦΠΑ των πολύ μικρών επιχειρήσεων για τζίρους έως 85.000 ευρώ με σκοπό τη μείωση του διαχειριστικού κόστους για τους «μικρούς» και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Για να είμαστε ειλικρινείς, στην ελληνική οικονομία όπου δίνουν τον τόνο οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, καμιά κυβέρνηση δεν θα ανέβαζε ψηλά τον πήχη της απαλλαγής. Ομως η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη διαρκή αύξηση της ψηφιακής γραφειοκρατίας στο όνομα της πάταξης της φοροδιαφυγής, δείχνει να επιτελεί σχέδιο: το σχέδιο Πισσαρίδη για τη μείωση του αριθμού των μικρών επιχειρήσεων προς όφελος των μεγάλων.
Αύξηση των εισπράξεων
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, με την άνοδο των ηλεκτρονικών πληρωμών το «κενό» ΦΠΑ στη χώρα μειώθηκε κατά 53% στην πενταετία 2017-22: από 29,1% το 2017 σε 13,7% το 2022. Στόχος του υπουργείου Οικονομικών είναι να μειωθεί περαιτέρω, στο 7%, που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ. Την περασμένη εβδομάδα ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής παρουσίασε μελέτη σύμφωνα με την οποία το 2024 ήταν κομβική χρονιά, με τον βεβαιωμένο ΦΠΑ να αυξάνεται κατά 2,26 δισ. ευρώ (16,3%) και να ξεπερνά τα 19 δισ. ευρώ, γεγονός που κατά τον ίδιο σημαίνει ότι πέτυχαν τα κυβερνητικά μέτρα των myData και της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS.
Επειδή όμως άλλο πράγμα είναι η βεβαίωση και άλλο η είσπραξη του ΦΠΑ, παράλληλα με τις διθυραμβικές δηλώσεις περί πάταξης της φοροδιαφυγής η ΑΑΔΕ ανακοίνωσε ότι από την 1η Απριλίου οι δηλώσεις ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις, τους επαγγελματίες και τα μπλοκάκια θα υποβάλλονται κάθε μήνα αντί του τριμήνου που ίσχυε έως τώρα, με στόχο να αυξηθεί η έγκαιρη πληρωμή του ΦΠΑ από το 82% που βρίσκεται σήμερα στο 85%.
Το χρονοδιάγραμμα
Ειδικότερα, βάσει της απόφασης της ΑΑΔΕ, οι δηλώσεις ΦΠΑ θα υποβάλλονται κάθε μήνα από την 1η Απριλίου για όσες μικρές επιχειρήσεις ανοίγουν από εδώ και πέρα, από την 1η Ιουλίου για τις επιχειρήσεις που άνοιξαν το προηγούμενο δεκαπεντάμηνο και από την 1η Οκτωβρίου για όλες τις άλλες μικρές επιχειρήσεις. Υποτίθεται ότι για τις τελευταίες το μέτρο θα είναι προαιρετικό, αλλά κανείς στην αγορά δεν πιστεύει ότι π.χ. τον Σεπτέμβριο δεν θα γίνει υποχρεωτικό με την επίκληση «λόγων φορολογικής δικαιοσύνης».
Επιχειρώντας να εξηγήσει την αλλαγή, ο διοικητής της ΑΑΔΕ υποστήριξε ότι λύνει δύο προβλήματα. Το ένα είναι των εποχικών επιχειρήσεων που ανοίγουν Απρίλιο και κλείνουν Οκτώβριο, ενίοτε μη υποβάλλοντας δηλώσεις ΦΠΑ. Το δεύτερο έχει να κάνει με τα φέσια από βεβαιωμένο ΦΠΑ προς την εφορία. Στην τριμηνιαία υποβολή, είπε ο Γ. Πιτσιλής, πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τα έσοδα από τον ΦΠΑ ως κεφάλαιο κίνησης κι όταν έρχεται η ώρα να τον πληρώσουν δεν έχουν λεφτά, οπότε κάνουν ρυθμίσεις και καταλήγουν να χρωστούν. Με τον μηνιαίο ΦΠΑ τις «βοηθάμε», είπε, για να μας πληρώνουν.
Χατζηθεοδοσίου: «Δυσκολεύουν κι άλλο τις μικρές επιχειρήσεις»
Ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Γιάννης Χατζηθεοδοσίου διευκρίνισε ότι το μέτρο «δεν βοηθάει», αντιθέτως δυσκολεύει τους μικρούς. Κι ενώ φάνηκε διατεθειμένος να αναγνωρίσει ότι οι μικρές επιχειρήσεις μπορεί πράγματι να χρησιμοποιούν τον ΦΠΑ ως κεφάλαιο κίνησης όταν έχουν δυσκολίες ρευστότητας, έδειξε τη μεγάλη εικόνα της αύξησης των χρεών προς ΕΦΚΑ από 32 δισ. το 2019 σε 49 δισ. ευρώ το 2024, επί κυβέρνησης ΝΔ, και της αύξησης του ιδιωτικού χρέους κατά 8,5 δισ. ευρώ το 2024.
«Το 60% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει οφειλές λόγω της δεκαπενταετούς κρίσης» πρόσθεσε. «Στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν βάλει τα POS με πρόσθετο κόστος 2.500 ως 5.000 ευρώ ανά πάροχο, την ψηφιακή κάρτα για όσους έχουν πάνω από πέντε εργαζόμενους με πληρωμή σε άλλο πάροχο, τα myData πληρώνουν επίσης αυξημένο ρεύμα και ενοίκια, πληρώνουν προκαταβολή φόρου που είναι άτοκος δανεισμός στο κράτος, πληρώνουν τέλος επιτηδεύματος που παραμένει κανονικά στα νομικά πρόσωπα. Και θα τις διευκολύνει ο μηνιαίος ΦΠΑ;» αναρωτήθηκε ο Γ. Χατζηθεοδοσίου και συνέχισε: «Ολες οι αυξήσεις κόστους καταλήγουν στην τιμή των προϊόντων και τις αυξάνουν. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, διότι διαφορετικά η κάθε επιχείρηση θα συνεχίσει να χρωστάει».
«Τα μεγάλα φέσια προς την εφορία προέρχονται από τις χιλιάδες ΙΚΕ που έχουν δημιουργηθεί σε όλη τη χώρα με μπροστινούς που δεν φέρουν ευθύνη για τα χρέη τους βάσει του νόμου 4072/2012 – αλλά γι’ αυτά ο Γ. Πιτσιλής δεν λέει τίποτα και τίποτα δεν αλλάζει με τον μηνιαίο ΦΠΑ» δήλωσαν στο Documento κύκλοι λογιστών και συνέχισαν: «Στο όνομα της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής επιβαρύνονται όμως όλες οι άλλες μορφές μικρών επιχειρήσεων με ακόμη μεγαλύτερη ψηφιακή γραφειοκρατία, με ακόμη υψηλότερο λειτουργικό κόστος (θα πληρώνουν για 12 αντί για τέσσερις δηλώσεις ΦΠΑ το χρόνο), με ακόμη μεγαλύτερη μείωση της ρευστότητας –όλα πια, από το ρεύμα ως τις εισφορές και τον ΦΠΑ, πρέπει να πληρώνονται μηνιαίως– ενώ παραμένει στη διακριτική ευχέρεια του δημοσίου να καθυστερεί όσο θέλει την πληρωμή των δικών του υποχρεώσεων – π.χ. την επιστροφή του πιστωτικού ΦΠΑ». Και κατέληξαν: «Ναι, έχουν σχέδιο να κλείσουν τους μικρούς».