Ιστορικές κινητοποιήσεις για το δικαίωμα στην αξιοπρεπή στέγαση λαμβάνουν χώρα εδώ και μήνες στην Ισπανία, με τους πολίτες να διαμαρτύρονται ότι δεν μπορούν να ζήσουν πια στις πόλεις τους λόγω του προβλήματος της βραχυχρόνιας μίσθωσης και, κατά συνέπεια, της εκτόξευσης των ενοικίων. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν σε 40 ισπανικές πόλεις στις αρχές του μήνα, σε μια χώρα που απολαμβάνει την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη και ωστόσο, υποφέρει από σοβαρή έλλειψη στέγης που επιδεινώνεται από την τουριστική έκρηξη. Η χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου, το 11% του ΑΕΠ της οποίας προέρχεται από τον τουρισμό, αναμένει ακόμη περισσότερους τουρίστες το 2025, αφού εκτιμάται ότι πέρυσι δέχτηκε 94 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες, δηλαδή 10% περισσότερους από το 2023.
Πρόβλημα τα BnB
Οι κατοικίες μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, με τις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις να προτιμώνται από τους ιδιοκτήτες λόγω της αύξησης του παγκόσμιου τουρισμού. Ταυτόχρονα, η αυξημένη ζήτηση για κατοικίες σε προσιτές τιμές και οι πολύπλοκοι κανονισμοί έχουν πλήξει την κατασκευαστική δραστηριότητα, περιορίζοντας την προσφορά κοινωνικών κατοικιών που παραδοσιακά προστατεύουν τις ευάλωτες οικογένειες. Η κυβέρνηση πρότεινε νέα μέτρα που περιορίζουν τους ξένους αγοραστές, αλλά οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτά αδυνατούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την έλλειψη ή να μειώσουν το κόστος στέγασης.
Η στεγαστική κρίση πλήττει ιδιαίτερα τις νεότερες γενιές, που αδυνατούν να αγοράσουν ή να νοικιάσουν ένα σπίτι, μένοντας συχνά με τους γονείς ή μοιραζόμενοι διαμερίσματα με υπέρογκο κόστος. Ακόμη και εργαζόμενοι με παραδοσιακά καλούς μισθούς δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στα αυξημένα ενοίκια. Επιπλέον, η Ισπανία υστερεί σημαντικά στην παροχή δημόσιας κατοικίας. Λιγότερο από το 2% του διαθέσιμου αποθέματος είναι δημόσιας ιδιοκτησίας έναντι 7% κατά μέσο όρο στις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Στη Γαλλία το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 14%, στη Βρετανία το 16% και στην Ολλανδία το 34%.
Από το 2015 μέχρι σήμερα σχεδόν το ένα δέκατο του συνολικού αριθμού των κατοικιών της χώρας έχει καταλήξει σε επενδυτές ή έχει μετατραπεί σε ενοικιαζόμενα ακίνητα. Παράλληλα, σημειώθηκε άνοδος κατά 57% στις τιμές των ενοικίων, σύμφωνα με στοιχεία από τον ιστότοπο ακινήτων Idealista. Μόνο στη Βαρκελώνη τα ενοίκια εκτινάχθηκαν κατά 68% μέσα σε μια δεκαετία. Το ίδιο διάστημα οι τιμές πώλησης των κατοικιών έχουν εκτοξευθεί κατά 47%, την ώρα που το εισόδημα των νοικοκυριών έχει αυξηθεί μόλις κατά 33%. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, μόνο περίπου 120.000 νέες κατοικίες κατασκευάζονται στην Ισπανία κάθε χρόνο –το ένα έκτο απ’ ό,τι πριν από την οικονομική κρίση του 2008– επιδεινώνοντας την ήδη έντονη έλλειψη εφοδιασμού.
Στη Βαρκελώνη, που σχεδιάζει να βάλει «λουκέτο» σε όλες τις τύπου Airbnb ενοικιάσεις μέχρι το 2028, η τοπική διοίκηση προγραμματίζει να τερματίσει τις άδειες για βραχυχρόνιες μισθώσεις, με στόχο την επαναφορά 10.000 διαμερισμάτων στην αγορά. Παράλληλα, η κυβέρνηση της Καταλονίας έχει αναπτύξει σχέδια για την ανέγερση περίπου 50.000 κατοικιών έως το 2030.
Το σχέδιο Σάντσεθ
Οι προκλήσεις για την ισπανική κυβέρνηση είναι μεγάλες. Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, που πασχίζει να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην προσέλκυση τουριστών (πυλώνα της εγχώριας οικονομίας) και μεταναστών (για να καλύψει τα κενά θέσεων εργασίας) και ταυτόχρονα να διατηρήσει τις τιμές ενοικίων προσιτές για τους Ισπανούς πολίτες, επιλέγει να τα βάλει με τους διεθνείς αγοραστές.
Στις 13 Ιανουαρίου ανακοίνωσε μια πρόταση για επιβολή φόρου 100% σε κατοικίες που αγοράζονται από πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι δεν διαμένουν στην Ισπανία, καθώς και αύξηση των φόρων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Μια εβδομάδα αργότερα προχώρησε σε ένα ακόμα πιο ακραίο μέτρο: Πρότεινε την πλήρη απαγόρευση της αγοράς ακινήτων από υπηκόους τρίτων χωρών που δεν είναι κάτοικοι της ΕΕ, αλλά φαίνεται ότι στη συνέχεια εγκατέλειψε την ιδέα.
Τα μέτρα Σάντσεθ έχουν πάντως δεχτεί επικρίσεις από ειδικούς, που εκτιμούν ότι η ρίζα της στεγαστικής κρίσης δεν είναι οι ξένοι αγοραστές, αλλά η έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών και, κατά συνέπεια, το κλειδί για την επίλυση του προβλήματος είναι η ενίσχυση της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση μειοψηφίας αναμένεται να δίνει διαρκώς μάχη προκειμένου να περάσει οποιοδήποτε νομοσχέδιο από το κατακερματισμένο κοινοβούλιο.
Διαβάστε επίσης
Ιεράπετρα: Σάλος από την παρέμβαση της αστυνομίας σε μαθητική παράσταση – Η απάντηση της ΕΛΑΣ
Ο Κένεντι… και η «επιδημία αυτισμού» – «Μη δίνεις ψεύτικες ελπίδες», του απαντούν οι επιστήμονες
Νέο μήνυμα Τραμπ για τους δασμούς: «Κανείς δεν θα γλιτώσει, ειδικά η Κίνα»
