Στους οφειλέτες του δημοσίου με τεράστια χρέη συμπεριλαμβάνεται με τη βούλα της ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), η οποία πλέον καλείται να πληρώσει όχι μόνο την έκτακτη εισφορά κοινωνικής ευθύνης ύψους 44,25 εκατ. ευρώ για τις χρήσεις των ετών 2008 και 2009 αλλά και τους νόμιμους τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής για το διάστημα 2009-17.
Από τη στιγμή που, σύμφωνα με πληροφορίες, ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) Γιώργος Πιτσιλής έχει κάνει αποδεκτή τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ ότι η ΤτΕ όφειλε να καταβάλει την έκτακτη εισφορά, η οποία προβλεπόταν από τις διατάξεις των ν. 3808/2009 και 3845/2010, είναι θέμα χρόνου να καταλογιστεί η συνολική οφειλή από το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων. Συνυπολογίζοντας τους τόκους και τις προσαυξήσεις η συνολική επιβάρυνση της ΤτΕ μπορεί να φθάσει τα 100 εκατ. ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η κεντρική τράπεζα θα βρεθεί στη νέα επικαιροποιημένη λίστα που ετοιμάζεται να δημοσιοποιήσει η ΑΑΔΕ, στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται οι οφειλέτες του δημοσίου με χρέη πάνω από 150.000 ευρώ στην εφορία και στα ασφαλιστικά ταμεία. Το πιθανότερο ωστόσο είναι να τακτοποιηθεί η οφειλή, αφού όπως μετέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου της τράπεζας «θα συμμορφωθούμε με την απόφαση».
«Ο,τι γλιτώσουμε!»
Οι 25 νομικοί σύμβουλοι του κράτους που πλειοψήφησαν (12 ψήφισαν κατά) βασίζουν το σκεπτικό τους, μεταξύ άλλων, στο ότι «ο νομοθέτης δεν ηθέλησε να εξαιρέσει από τη γενική προσπάθεια για την υπέρβαση της κρίσης το συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο» (σ.σ. ΤτΕ). Αυτή η γνωμοδότηση του ΝΣΚ, εκδοθείσα στο τέλος του φετινού Ιουλίου, αφήνει έκθετο τον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος πολλές φορές στο παρελθόν έχει υποστηρίξει ότι η κεντρική τράπεζα αντί να καταβάλλει φόρους πληρώνει ετησίως μέρισμα, το οποίο καλύπτει όλες τις υποχρεώσεις της προς το δημόσιο, άρα η απαλλαγή της από όποιον φόρο και τέλος είναι δημοσιονομικά ουδέτερη.
Βέβαια δεν συνέβη το ίδιο με τον ΕΝΦΙΑ αφού ο κ. Στουρνάρας, ο οποίος, σημειωτέον, δημιούργησε τον εκτρωματικό αυτό φόρο, είχε καταφέρει επικαλούμενος τον ιδρυτικό νόμο της ΤτΕ να εξαιρεθεί η πανάκριβη ακίνητη περιουσία της τράπεζας από την υποχρέωση πληρωμής. Το ποσό για τον ΕΝΦΙΑ που είχε βεβαιωθεί τότε έφθανε τα 3 εκατ. ευρώ.
Η εξαίρεση έλαβε και επίσημη μορφή με τη σχετική γνωμοδότηση της ολομέλειας του ΝΣΚ (323/2016), αν και επισημάνθηκε ότι η απαλλαγή ισχύει «μόνον εφόσον τα ακίνητα αυτά χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση των, κύριων ή έστω παρεπόμενων, εργασιών της τράπεζας κατά την άσκηση των υπό του καταστατικού της προβλεπόμενων εξαιρετικής φύσεων αρμοδιοτήτων της, ζήτημα πραγματικό, η επί του οποίου έρευνα ανήκει στην αρμοδιότητα της οικείας φορολογικής αρχής».
Αυτοεξαίρεση
Η υποχρέωση της ΤτΕ να πληρώσει έκτακτη εισφορά προβλεπόταν στους νόμους της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να φορολογηθούν εφάπαξ όλες οι κερδοφόρες επιχειρήσεις, εφόσον τα κέρδη τους υπερέβαιναν τα 5 εκατ. ευρώ για τη χρήση του 2008 και τις 100.000 ευρώ για τη χρήση του 2009. Το μέτρο θεωρήθηκε αναγκαίο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, με τα υψηλότερα εισοδήματα «να συνεισφέρουν περισσότερο».
Ούτε η διοίκηση της τράπεζας υπό τον Γιώργο Προβόπουλο πλήρωσε, παρότι είχε την υποχρέωση, ούτε η μετέπειτα υπό τον κ. Στουρνάρα, καθώς αποφάσισαν να αυτοεξαιρέσουν την ΤτΕ με το επιχείρημα ότι ο ιδρυτικός νόμος του 1927 αναφέρει πως η κεντρική τράπεζα απαλλάσσεται παντός φόρου ή τέλους.
Το επιχείρημα αυτό φαίνεται δεν συγκίνησε το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων. Ετσι στον μερικό επιτόπιο έλεγχο που διενήργησε στις αρχές Σεπτεμβρίου 2016 στην Τράπεζα της Ελλάδος για τη χρήση του έτους 2008 αποφάσισε να προβεί σε καταλογισμό της έκτακτης εισφοράς βάσει των διατάξεων του ν. 3808/2009. Ωστόσο, προτού προβεί στην ενέργεια αυτή αποφάσισε να απευθύνει σχετικό ερώτημα στην αρμόδια διεύθυνση της ΑΑΔΕ, η οποία εν συνεχεία το διαβίβασε στο ΝΣΚ για να γνωμοδοτήσει.
Το Β’ τμήμα του ΝΣΚ, το οποίο στη συνεδρίαση της 27ης Ιουνίου 2017 έκρινε ομόφωνα ότι η έκτακτη εισφορά θα πρέπει να καταβάλλεται κανονικά από την κεντρική τράπεζα (αριθμός γνωμοδότησης 165/2017), παρέπεμψε την υπόθεση στην ολομέλεια λόγω της σημαντικότητάς της. Η ολομέλεια με τη σειρά της απάντησε κατά πλειοψηφία (αριθμός γνωμοδότησης 182/2017) ότι στα κέρδη της Τράπεζας της Ελλάδος επιβάλλεται η έκτακτη εισφορά που προβλέπεται στους νόμους 3808/2009 και 3845/2010.