O Βούλγαρος συγγραφέας και ποιητής Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ (Georgi Gospodinov) είναι ο μεγάλος νικητής του φετινού Διεθνούς Βραβείου Μπούκερ για το έργο του «Χρονοκαταφύγιο».
Σύμφωνα με την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής, Λεϊλά Σλιμανί, η οποία το χαρακτήρισε εξαιρετικό μυθιστόρημα γεμάτο ειρωνεία και μελαγχολία, «πρόκειται για ένα βαθυστόχαστο έργο που ασχολείται με ένα σύγχρονο όσο και φιλοσοφικό ερώτημα που αφορά το τι συμβαίνει όταν χάνονται οι αναμνήσεις μας».
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 50.000 λιρών, το οποίο μοιράζεται ανάμεσα στον συγγραφέα και τη μεταφράστρια Άντζελα Ρόντελ. Τα Διεθνή Μπούκερ απονέμονται κάθε χρόνο στα έργα της πεζογραφίας που είναι γραμμένα σε οποιαδήποτε γλώσσα πέραν της αγγλικής, τα οποία μεταφράζονται στα αγγλικά και κυκλοφορούν στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ιρλανδία.
Στο «Χρονοκαταφύγιο» το οποίο στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου, ο Γκοσποντίνοφ με τρυφερότητα, χιούμορ και μοναδική ενσυναίσθηση παρατηρεί τη σύγχρονη Ευρώπη και δημιουργεί δύο παράλληλες χώρες: το παρελθόν και το μέλλον. Ο αφηγητής συναντά τον Γκαουστίν, έναν περιπλανώμενο στον χρόνο ταξιδιώτη, που έχει αποσυνδέσει τη ζωή του από τη σύγχρονη πραγματικότητα και έχει δημιουργήσει την “κλινική για το παρελθόν”.
Πρόκειται για ένα ίδρυμα που προσφέρει μια πρωτότυπη θεραπεία για τους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ: κάθε όροφος αναπαράγει λεπτομερώς μια δεκαετία του περασμένου αιώνα. Οι ασθενείς χάνουν την αίσθηση του παρόντος και του μέλλοντος και μεταφέρονται πίσω στον χρόνο, ξεκλειδώνουν και αναβιώνουν τις αναμνήσεις τους.
Ο Γκοσποντίνοφ με την υπέροχα αποσπασματική γραφή του αποδεικνύει, ξανά, ότι μπορεί να μας ξαφνιάζει και να μας κρατά σε εγρήγορση. Τι σημαίνει άνοια, τι είναι το γήρας, πώς επιλέγει κανείς τον κόσμο που θα ζήσει αλλά και τι θα κρατήσει από τον εαυτό του πριν πεθάνει, τι σημαίνει Δύση και τι Ανατολή, πόσο απέχει το έθνος από τη μύγα; Τι είναι ο θάνατος; Συνδυάζοντας την ειρωνεία και τη νοσταλγία, και εναλλάσσοντας διαφορετικά είδη γραφής ο συγγραφέας διερευνά το τέρας του παρελθόντος και πώς αυτό επηρεάζει μια ζωή με αβέβαιο μέλλον. «Δεν είναι παράξενο, μου είπε κάποτε ο Γκαουστίν, πάντα πεθαίνουν οι άλλοι, εμείς οι ίδιοι όμως ποτέ».