Αδύνατη αποδεικνύεται ξανά φέτος η υποβολή των δηλώσεων καλλιέργειας που κάνουν αγρότες και κτηνοτρόφοι, βάσει των οποίων διανέμονται κάθε χρόνο κοινοτικές επιδοτήσεις άνω των 2 δισ. ευρώ και οι οποίες αποτελούν τη βάση για πλείστες σημαντικές λειτουργίες για τους παραγωγούς, από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα μέχρι τη λήψη δανείων, φοροαπαλλαγών και την ασφάλιση για τους νέους αγρότες. Αιτία το μπάχαλο χωρίς τέλος που έχει προκαλέσει η κυβέρνηση της ΝΔ στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το μπάχαλο άρχισε να γίνεται ορατό από το 2020 αλλά κακοφόρμισε πέρσι, το έτος 2023, πρώτο χρόνο εφαρμογής της νέας ΚΑΠ 2023-27, επειδή τα στελέχη της ΝΔ άλλαζαν σαν τα πουκάμισα στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και κανείς τους δεν βρήκε τον χρόνο να κάνει τις αναγκαίες προετοιμασίες, να επεξεργαστεί τα στοιχεία μιας εθνικής προσέγγισης με βάση τις ανάγκες της εγχώριας παραγωγής και να φροντίσει για τις αλλαγές στο πληροφορικό σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, του νευραλγικής σημασίας οργανισμού που είναι αρμόδιος για την υποβολή των δηλώσεων καλλιέργειας και την πληρωμή των επιδοτήσεων.
Απευθείας αναθέσεις
Από το 2020 υπήρχαν καταγγελίες για πολιτικές διώξεις στελεχών, καθυστερήσεις πληρωμών ή για πληρωμές με λάθη και προβλήματα, ενώ ματαιώνονταν διαγωνισμοί, προκηρύσσονταν εκ νέου και τελικά υιοθετούνταν οι απευθείας αναθέσεις «όχι ως απόρροια εκτάκτων αναγκών αλλά απλά προφάσεων», όπως κατήγγειλε ανοικτά πριν από τρεις μήνες στην επιστολή παραίτησής του ο πρόεδρος του ΕΛΓΟ-Δήμητρα Σέρκος Χαρουτουνιάν.
Με πέντε αλλαγές ηγεσίας στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κι άλλες τόσες στη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ μέσα σε μία πενταετία δεν είναι να απορεί κανείς λοιπόν που πέρσι η κυβέρνηση της ΝΔ δεν μπόρεσε να βγάλει εγκαίρως τα εφαρμοστικά διατάγματα για το νέο πρόγραμμα των «οικολογικών σχημάτων» της νέας ΚΑΠ, ώστε να ξέρουν από νωρίς οι παραγωγοί τι πρέπει να κάνουν και να μη χάνουν επιδοτήσεις, ούτε που δεν κατάφερε να προετοιμάσει το πληροφορικό σύστημα για να γίνουν οι δηλώσεις καλλιέργειας τον Μάρτιο όπως γίνονταν πάντα και τελικά έγιναν τον Αύγουστο. Είναι όμως να απορεί κανείς που το ίδιο πράγμα επαναλαμβάνεται και φέτος.
Πέρσι, επειδή κανείς δεν τους είχε εξηγήσει τι σημαίνει η αλλαγή της ΚΑΠ, οι αγρότες αιφνιδιάστηκαν δυσάρεστα όταν στα τέλη του έτους συνειδητοποίησαν ότι τα λεφτά που πήραν ως βασική ενίσχυση ήταν υπερβολικά κουτσουρεμένα. Περισσότερο όμως αντέδρασαν όσοι –και ήταν πολλοί– δεν πληρώθηκαν καθόλου από λάθη του ΟΠΕΚΕΠΕ ενώ τα τοπικά κέντρα που διαχειρίζονται τις δηλώσεις καλλιέργειας δεν είχαν απαντήσεις να τους δώσουν. Τελικά έγινε γνωστό ότι αντί του 1,06 δισ. ευρώ της βασικής ενίσχυσης που είχε καταβληθεί τα προηγούμενα χρόνια, το 2023, βάσει της νέας ΚΑΠ προβλεπόταν η καταβολή ενισχύσεων 829 εκατ. ευρώ αλλά τελικά καταβλήθηκαν ακόμη λιγότερα, 741 εκατ. ευρώ, καθώς κάπου χάθηκαν 88 εκατ.!
Για να μαζέψει τον αναβρασμό ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρης Αυγενάκης απέπεμψε τον τέταρτο κατά σειρά πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ Βαγγέλη Σημανδράκο, φορτώνοντάς του όλη την ευθύνη, αλλά οι έλεγχοι που ακολούθησαν έδειξαν ότι η «τρύπα» ήταν ακόμη μεγαλύτερη και ένα τεράστιο κονδύλι 250 εκατ. ευρώ είχε χαθεί κάπου μεταξύ υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά γι’ αυτό κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει δώσει απαντήσεις.
Ευρωπαϊκή παρέμβαση
Καταγγελία στην καταγγελία η υπόθεση κατέληξε στον Συνήγορο του Πολίτη, που άσκησε σκληρή κριτική στην κακοδιαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων το διάστημα 2022-23, μέχρι που τον περασμένο Απρίλιο παρενέβη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβάλλοντας στην Ελλάδα πρόστιμο 283 εκατ. ευρώ για κακοδιαχείριση στις πληρωμές των αγροτικών ενισχύσεων τα έτη 2020-22 και έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε 12μηνη επιτήρηση για σοβαρές παρατυπίες στη λειτουργία του.
Θα περίμενε κανείς ύστερα από όλα αυτά κάτι να βελτιωθεί φέτος αλλά μάταια… Τον Μάρτιο ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανακοίνωσε ότι ανοίγει η πλατφόρμα εντός του μήνα για να γίνουν φέτος οι δηλώσεις καλλιέργειας και οι πληρωμές σωστά και στην ώρα τους, αλλά έχουν περάσει τέσσερις μήνες και το σύστημα παραμένει κλειστό.
Απαντώντας στους αγρότες που αντιδρούν η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι δίνει εναλλακτική λύση να κάνουν από μόνοι τους τις δηλώσεις στο gov.gr. Η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και ο πρόεδρός της Παύλος Σατολιάς συστήνουν όμως στους παραγωγούς να αποφύγουν τις ατομικές δηλώσεις και να κάνουν τις δηλώσεις καλλιέργειας στα ειδικά κέντρα, όπως όλα τα προηγούμενα χρόνια, για να μη βρεθούν εγκλωβισμένοι στα λάθη και στις αλλαγές του πληροφορικού συστήματος του ΟΠΕΚΕΠΕ και χάσουν τις επιδοτήσεις τους. Μάλιστα καταγγέλλουν ότι σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η καθυστέρηση φέτος οφείλεται «στην διαμάχη των δύο εταιρειών που αποτελούν σύμπραξη του τεχνικού σύμβουλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και εφόσον δεν τηρούνται συμβατικές υποχρεώσεις όπως ορίστηκε από έγγραφο του οργανισμού τις προηγούμενες μέρες θα έπρεπε ήδη να είναι έκπτωτες σε σχέση με την σύμβαση». Αλλά η κυβέρνηση δεν δίνει ούτε λύσεις ούτε απαντήσεις στην ΕΘΕΑΣ.
Οι αγρότες πρέπει να ολοκληρώσουν τις δηλώσεις ΟΣΔΕ ως τις 12 Σεπτεμβρίου και να γίνουν οι πληρωμές τον Οκτώβριο ώστε να έχουν ρευστότητα να πληρώσουν το ρεύμα, τον γεωπόνο, τα εφόδια, το πετρέλαιο. Διαφορετικά έχουν μοναδική λύση την αύξηση της εξάρτησής τους από τις τράπεζες και την κάρτα αγρότη με 7,5% επιτόκιο ή να πουλήσουν όσο όσο την παραγωγή τους στον έμπορο. Αλλά αυτό δεν πειράζει την κυβέρνηση της ΝΔ.