«Δείξε μου το δέντρο σου να σου πω ποιος είσαι». Παραφράζοντας τη λαϊκή παροιμία, ο χριστουγεννιάτικος στολισμός καθρεφτίζει το κλίμα της κάθε εποχής, τις φιλοδοξίες και την αισθητική κάθε δημάρχου.
Στα μέσα των 90s ο Αβραμόπουλος ήθελε να συνδέσει το όνομά του με τη μεταφορά των εορτασμών στο Σύνταγμα αφού η πολύπαθη Ομόνοια, έρμαιο των πολεοδομικών πειραματισμών, ήταν πλέον ακατάλληλη. Μια μεταλλική κατασκευή, μνημείο ματαιοδοξίας και χλιδής, κέρδισε το στοίχημα και μπήκε με το ύψος και τα χιλιάδες λαμπάκια της στο βιβλίο Γκίνες. Περίπου δέκα χρόνια μετά το ρεκόρ του ψηλότερου δέντρου θα περνούσαμε στο ρεκόρ του πιο καβουρδισμένου. Τα επεισόδια που ακολούθησαν τη δολοφονία Γρηγορόπουλου έκαναν το δέντρο του Κακλαμάνη αναμμένη λαμπάδα Ανάστασης, έναν φλεγόμενο Ιούδα και πρωτοσέλιδο στους «New York Times». Ο συντηρητικός Καμίνης το 2012 επιστράτευσε μικρούς μαθητές και τους ανέθεσε να στείλουν το μήνυμα της κρίσης φορτώνοντας τις νεραντζιές της πλατείας με άδεια τενεκεδάκια από γάλα εβαπορέ. Μεταξύ αμηχανίας και αποτυχημένης έμπνευσης, μεταξύ σουρεαλισμού και παράδοσης κύλησαν τα επόμενα χρόνια της δημαρχίας του. Πότε καραβάκια ελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας, πότε φωταγωγημένες σκαλωσιές σαν υπαίθρια ντίσκο και μια φάτνη στην Ομόνοια καλυμμένη με πλαστικό συμπλήρωναν το κιτς σκηνικό.
Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2019, με τη φωταγώγηση της Βασιλίσσης Σοφίας να δίνει το σύνθημα του στολισμού και να ακούει τα σχόλια και τα σχολιανά όσων είχαν συνηθίσει σε χρυσίζοντα αστεράκια και όχι σε φωσφορίζουσες λάμπες και ψηφιακά ελαφάκια να χοροπηδούν στο Μέγαρο της Βουλής. Ο Κ. Μπακογιάννης, κάνοντας πράξη την ιδεολογία της παράταξής του για την ιδιωτική πρωτοβουλία, μοίρασε τους κεντρικούς δρόμους σε χορηγούς όπως το Ιδρυμα Ωνάση, η Coca-Cola, η Τράπεζα Πειραιώς, μεταθέτοντας σ’ αυτούς την ευθύνη της διακόσμησης. Είναι όμως δικαιολογημένες οι αντιδράσεις των Αθηναίων, μολονότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς έχουν διαμορφώσει το αισθητικό τους γούστο από την τηλεόραση και το χωριό τους; Σίγουρα ναι. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας δεν θέλουν καινοτομίες με το στανιό και αβανγκάρντ εντυπωσιασμούς από εξωσωματική γονιμοποίηση. Θέλουν έναν στολισμό με τον φυσιολογικό τοκετό της συνήθειας, τους συμβολισμούς που θα διώχνουν για λίγο τη μιζέρια της καθημερινότητας και οι όποιες αλλαγές να τους συμπεριλαμβάνουν και να μην τους επιβάλλονται.
Βαρόμετρο για το ότι οι δημότες των διάφορων πόλεων γυρίζουν την πλάτη σε πρωτοποριακές επιλογές υπήρξαν το 2017 τα Γιάννενα. Οι σπουδαστές της Σχολής Καλών Τεχνών έστησαν μια φόρμα-σπείρα που παρέπεμπε στον πύργο του Τάτλιν και στο εγκώμιο του ανθρώπινου πνεύματος, αλλά η πρωτότυπη ιδέα τους περισσότερο δίχασε παρά επικροτήθηκε. Τη σκυτάλη πήραν φέτος οι διαμαρτυρίες των κατοίκων του Αιγίου που βλέπουν στους καλικάντζαρους πιασμένους χέρι χέρι σατανάδες και τζιχαντιστές. Συμπερασματικά, όταν σβήσουν τα φώτα τόσο ο Μπακογιάννης όσο και οι υπόλοιποι δήμαρχοι θα κληθούν να διαχειριστούν τα προβλήματα της πόλης τους. Με περισσότερα πεζοδρόμια και έργα υποδομής, λιγότερα σκουπίδια και λιγότερη δυστυχία να κυκλοφορεί στους δρόμους.
Η Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος – ιστορικός τέχνης
