Ζήτημα στατιστικής αποτύπωσης των αποδήμων Ελλήνων με την απογραφή στη δισεκατονταετηρίδα του 1821
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαδικασίες για την απογραφή του ελληνισμού της διασποράς. Η κυβέρνηση της ΝΔ εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει στη συστηματική καταγραφή ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων που αφορούν τους Ελληνες οι οποίοι ζουν σε διάφορες χώρες σε όλο τον κόσμο. Για πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση και μετά θα επιχειρηθεί, σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (και τις ελληνικές διπλωματικές αρχές ανά τον κόσμο), με ορόσημο το 2021, να καταμετρηθούν οι απανταχού Ελληνες και να υπάρξει κατηγοριοποίησή τους (προσωρινή μετανάστευση ή μόνιμη, πρώτης ή δεύτερης γενιάς, με ή χωρίς ιθαγένεια κ.ά.).
Η υπόθεση αυτή συνδέεται με την ψήφο εξωτερικού αλλά όχι μόνο. Προσλαμβάνει ευρύτερη διάσταση, με εμβληματικά χαρακτηριστικά για τον απανταχού ελληνισμό στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Οι εξελίξεις τρέχουν με… ενδιάμεσους σταθμούς.
Ενημέρωση για το νομοσχέδιο
Τις επόμενες ημέρες ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας επεξεργασμένη πρόταση για την ψήφο εξωτερικού, θα καλέσει σε συνάντηση πολιτικούς αρχηγούς και εκπροσώπους των άλλων κομμάτων. Την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος ενημέρωσε τον πρωθυπουργό για το ζήτημα της ψήφου των εκτός επικρατείας εκλογέων και του ανέπτυξε τους άξονες του σχεδίου νόμου.
Κατά την ομιλία του στην Αστόρια ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε στην ομογένεια ότι το 2023 θα ψηφίσει από τον τόπο κατοικίας της στο εξωτερικό. Θα πρέπει να αναζητηθεί συναίνεση μεταξύ των κοινοβουλευτικών κομμάτων και να διαμορφωθεί σχέδιο νόμου-χρυσή τομή για να μπορεί να ψηφιστεί από 200 βουλευτές ώστε να έχει ισχύ και να εφαρμοστεί. Θα περιλαμβάνει και πρόβλεψη για δήλωση εκ μέρους των εκτός επικρατείας εκλογέων της βούλησής τους να ψηφίσουν.
Στο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ προτείνεται εγγραφή σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού με υποβολή αυτοπρόσωπης αίτησης στην κατά τόπο αρμόδια ελληνική διπλωματική αρχή «για λόγους ασφάλειας δικαίου, αλλά και ως ελάχιστη απόδειξη ενεργού ενδιαφέροντος συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες».
Καταγραφή εκλογέων
Η εκλογική καταγραφή, μήνες πριν από την κάλπη, είναι μέρος του όλου. Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, θα προηγηθεί η γενική απογραφή του ελληνισμού της διασποράς. Είναι ενδιαφέρον ότι η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) στην προ διετίας έκθεσή της για τη «διευκόλυνση άσκησης δικαιώματος ψήφου από τους εκτός επικρατείας Ελληνες» χαρακτήριζε «απαραίτητη» την απογραφή του ελληνικού πληθυσμού του εξωτερικού το έτος 2021, η διενέργεια της οποίας «είναι σε κάθε περίπτωση σκόπιμο να διερευνηθεί από την ελληνική πολιτεία». Στην έκθεση της ΕΕΔΑ καίρια ήταν η επιστημονική συνεισφορά του συνταγματολόγου Γιώργου Γεραπετρίτη, υπουργού Επικρατείας σήμερα στην κυβέρνηση της ΝΔ.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι ήδη από τον Νοέμβριο του 2016 η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ελληνισμού της Διασποράς στη Βουλή, στην οποία μετέχουν βουλευτές όλων των κομμάτων, είχε συντάξει τον Οδικό Χάρτη Δράσεών της με δέσμη 17 στόχων για τη σύνδεση των Ελλήνων της μητροπολιτικής Ελλάδας με τους Ελληνες της ομογένειας. Είχε αποσταλεί ηλεκτρονικά σε 209 ομογενειακά μέσα μαζικής ενημέρωσης, 3.045 ομογενειακές οργανώσεις και 122 ομογενειακές ομοσπονδίες. Μεταξύ άλλων τέθηκε σε προτεραιότητα το ζήτημα της ψήφου των εκτός επικρατείας Ελλήνων, η συμμετοχή τους στα κοινά και «η απογραφή των ομογενών».
Ο τότε πρόεδρος της επιτροπής Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, είχε σημειώσει ότι είναι συγκλονιστικό και ένδειξη προχειρότητας από το ελληνικό κράτος το γεγονός ότι η Στατιστική Υπηρεσία έχει να κάνει απογραφή των ομογενών από το 1975… Σήμερα συνεχίζει τις προσπάθειές της η 31μελής Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ελληνισμού της Διασποράς με πρόεδρο τον Σάββα Αναστασιάδη (ΝΔ), α΄ αντιπρόεδρο τον Γιάννη Αμανατίδη (ΣΥΡΙΖΑ) και β΄ αντιπρόεδρο τον Κώστα Σκανδαλίδη (Κίνημα Αλλαγής).
Η εκτός επικρατείας… αριθμολογία
Ελλείψει στοιχείων είναι δύσκολο να επιχειρήσει κανείς να αποτυπώσει σήμερα το μέγεθος της ελληνικής διασποράς και των δυνάμει εκλογέων εκτός επικρατείας. Σύμφωνα με υπολογισμούς που έχουν γίνει από ειδικούς, οι εκτός επικρατείας ψηφοφόροι εγγεγραμμένοι σε δημοτολόγια/εκλογικούς καταλόγους φτάνουν τα 2 εκατομμύρια.
Προ της οικονομικής κρίσης, σε μεταπτυχιακή μελέτη (2009) με τίτλο «Το δικαίωμα ψήφου Ελλήνων εκλογέων» του Γιώργου Χ. Σούρλα με επιβλέποντα τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ Δημοσθένη Δώδο παρατίθενται στοιχεία γενικά για τον ελληνισμό της διασποράς. Εκείνη την εποχή η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού υπολογίζει τον αριθμό των απόδημων σε άνω των 4 εκατομμυρίων, εκ των οποίων 3 εκατομμύρια διαμένουν στις ΗΠΑ (61%) και 700.000 στην Ωκεανία (13%). Μοιάζει υπερβολικός ο αριθμός. Ετσι κι αλλιώς η καταγραφή δεν έχει γίνει με μεθοδολογικά ακριβή τρόπο.
Σημειώνεται ότι το 2000 στις επίσημες στατιστικές των ΗΠΑ δηλωνόταν πως οι ελληνικής καταγωγής ήταν 1.165.000 ενώ στον Καναδά 215.000. Στη μελέτη του ΑΠΘ η πληθυσμιακή κατανομή του ελληνισμού της διασποράς, βάσει στοιχείων των ελληνικών διπλωματικών υπηρεσιών εξωτερικού πριν από το 2005, αποτυπωνόταν ως εξής: συνολικά στην Αμερική 1.733.975, την Ασία 33.335, την Αφρική 51.935, την Ευρώπη 1.021.405 άτομα ελληνικής καταγωγής.
