«Στο σπίτι»: Ο κόσμος μέσα από έναν κόκκο ρυζιού

Photo by Scott Umstattd on Unsplash

Πιθανότατα διαβάζετε αυτό το κείμενο καθισμένοι σε μια καρέκλα ή στον καναπέ του σπιτιού σας. Εξίσου πιθανό είναι να έχετε δίπλα σας μια κούπα με καφέ ή τσάι. Και ίσως λίγο αργότερα ανοίξετε το ψυγείο σας για να τσιμπήσετε κάτι. Συνηθισμένα, κανονικά πράγματα δηλαδή. Κι όμως όλα αυτά δεν ήταν πάντοτε δεδομένα. Δεν είχαμε πάντα καναπέδες και καρέκλες ούτε τσάι και καφέ. Βλέπουμε κάθε μέρα το αλάτι και το πιπέρι στο τραπέζι μας και τα θεωρούμε τόσο δεδομένα που ξεχνάμε ότι για αιώνες είχαν την αξία που έχουν σήμερα τα πολύτιμα μέταλλα.

Κάπως έτσι σκέφτηκε ο Μπιλ Μπράισον (γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό για τα βιβλία του «Μικρή ιστορία περί των πάντων (σχεδόν)» και «Το σώμα – Ένα ταξιδιωτικός οδηγός») και αποφάσισε να ξεκινήσει την περιήγηση στην ιστορία του σπιτιού. Όπως περιγράφει στην εισαγωγή του βιβλίου του «Στο σπίτι» (εκδόσεις Μεταίχμιο, μτφρ. Κωστής Πανσέληνος) πίστεψε αρχικά ότι μια έρευνα με αυτό τον τίτλο θα μπορούσε να γίνει από σπίτι. Κι όμως χρειάστηκε να βγει πολλές φορές έξω για να συγκεντρώσει στοιχεία για οτιδήποτε συνιστά το «μέσα»: την κουζίνα, το σαλόνι, την κρεβατοκάμαρα, το μπάνιο, τη σοφίτα, το κελάρι και τους υπόλοιπους χώρους.

Ο Μπιλ Μπράισον, Αμερικανός από την Αϊόβα, εγκαταστάθηκε στην Αγγλία το 1977 (σε ηλικία 26 χρόνων) και έμεινε εκεί πολλά χρόνια δουλεύοντας στους «Times» προτού επιστρέψει ξανά στις ΗΠΑ. Ίσως ο συνδυασμός των δύο διαφορετικών συστημάτων σκέψης, του αμερικανικού και του βρετανικού, να ευθύνεται για την αμεσότητα και τη σπιρτάδα με τις οποίες γράφει κάνοντας τον αναγνώστη να πιστεύει ότι αυτό που του αφηγείται τον αφορά όσο τίποτε άλλο.

Γιατί όμως έχει τόση σημασία η ιστορία του ψωμιού ή του κρασιού; Σε αυτό έχει απαντήσει εδώ και δεκαετίες ο Φερνάν Μπροντέλ και οι ιστορικοί της γενιάς του. Ο Μπράισον δεν είναι ιστορικός. Είναι όμως πολύ καλός ερευνητής και αφηγητής. Χρησιμοποιεί τις ψηφίδες της μικρής ιστορίας για να συνθέσει τη μεγάλη. Και έχει μεγάλη αξία να μπορεί κανείς να δει τον κόσμο όλο μέσα από έναν κόκκο ρυζιού.