Σχεδόν μια εικοσαετία χρειάστηκε να περάσει για να καταλήξει στο εδώλιο το μεγάλο και πολυετές φαγοπότι στη Συνεταιριστική Τράπεζα Λαμίας.
Θαλασσοδάνεια εκατομμυρίων ευρώ που δίνονταν με αδιαφανείς και παράτυπες διαδικασίες με μόνη προϋπόθεση να είχες “μπάρμπα στην Κορώνη” ή κάποιον εντός της Τράπεζας, όχι μόνο την φαλήρισαν αλλά φέσωσαν με χρέη εκατομμυρίων ευρώ το ελληνικό δημόσιο και κατέστρεψαν οικονομικά χιλιάδες μικρο μεριδιούχους.
Η υπόθεση πέρασε ανάμεσα από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη μέχρι να φτάσει στις δικαστικές αίθουσες καθώς για πάρα πολλά χρόνια σερνόταν σε εισαγγελικά συρτάρια παρά το ότι υπήρχαν στοιχεία, καυτά πορίσματα της Τράπεζας της Ελλάδος, έλεγχοι του ΣΔΟΕ ακόμη και καταγγελίες από ορισμένα μέλη του Δ.Σ.
Αν και η τοπική κοινωνία της Φθιώτιδας εδώ και χρόνια βούιζε από το τεράστιο πάρτι που είχε συντελεστεί, το σκάνδαλο της Συνεταιριστικής Τράπεζας της Λαμίας αράχνιαζε στα συρτάρια της Δικαιοσύνης ενώ λίγο έλειψε να θαφτεί εξ’ ολοκλήρου. Απορία προκαλεί και η ομερτά που επικρατούσε σε πολιτικό επίπεδο επί χρόνια. Μετά από νέους αγώνες και έρευνες στους οποίους συνέδραμαν οι μεριδιούχοι και ο εκπρόσωπός του Κ. Δημητρακόπουλος , 21 στελέχη της Τράπεζας θα καθόντουσαν σήμερα στο σκαλί του Τριμελούς Εφετείου Λαμίας αντιμέτωπα με το αδίκημα της κακουργηματικής απιστίας από κοινού. Η δίκη δεν διεξάγεται λόγω των μέτρων της πανδημίας ενώ ήδη είχε λάβει την πρώτη της αναβολή το περασμένο καλοκαίρι (7-7-2020). Αξίζει όμως να ξετυλίξουμε το κουβάρι του σκανδάλου.
Το βούλευμα και το παραλίγο «θάψιμο»
Σύμφωνα με το υπ’αριθμόν 121/2019 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Λαμίας που έκανε δεκτή την καυτή εισαγγελική πρόταση υπ’αριθμόν 113/2019 (και τα δυο έγγραφα βρίσκονται στη διάθεση του documentonews.gr) παραπέμφθηκαν σε δίκη από τα 41 αρχικώς ερευνώμενα πρόσωπα που διετέλεσαν μέλη των διοικήσεων της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας, μόλις 21 άτομα. Κατηγορούνται για το αδίκημα της απιστίας από κοινού και κατ’ εξακολούθηση για πράξεις που φέρεται να έλαβαν χώρα στη Λαμία από το 2004 έως το 2012.
Πρόκειται για τους: Μ.Α, Γ. Γ., Κ. Γ., Κ. Γκ., Ν. Δ., Ν. Ζ., Γ. Κ., Κ. Κ., Δ. Κ., Δ. Κ., Ν. Κ., Χ. Μπ., Δ. Μ., Ι. Π., Σ. Π., Γ. Π., Π. Ρ., Κ. Σ., Δ. Σ., Α. Σ., Ε. Κ.
Από την πολυσέλιδη εισαγγελική πρόταση, το αντίστοιχο βούλευμα αλλά και το καυτό πόρισμα πραγματογνώμονα που προηγήθηκε το οποίο και αυτό βρίσκεται στη διάθεση του documentonews.gr, περιγράφεται και στοιχειοθετείται ένα μόνο μέρος του πολυετούς εγκλήματος σε βάρος της περιουσίας της τράπεζας, των μεριδιούχων αλλά και του ελληνικού δημοσίου.
Η υπόθεση κινδύνεψε να θαφτεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, καθώς το 2013 είχε εκδοθεί απαλλακτικό βούλευμα για το σύνολο των τότε ερευνώμενων – εμπλεκόμενων προσώπων, βάζοντας πρακτικά την υπόθεση στο αρχείο. Κατόπιν δημοσιευμάτων και νέων στοιχείων που είδαν το φως της δημοσιότητας η υπόθεση άνοιξε έπειτα από αυτεπάγγελτη παρέμβαση του τότε Εισαγγελέα οικονομικού Εγκλήματος, Γ. Πεπόνη. Έτσι, φτάσαμε στο 2016 όπου ο πραγματογνώμονας Δημ. Τραγγανίδας “έκαψε” με όσα βρήκε και πρόλαβε να ερευνήσει, έναν ολόκληρο μηχανισμό εντός της Τράπεζας που φέρεται να μοίραζε αφειδώς χρήματα σε ημέτερους.
Αν και εκείνη την περίοδο ασκήθηκαν νέες κακουργηματικές διώξεις, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, μέχρι τις αρχές του 2017 δεν είχε διενεργηθεί καμία ανακριτική πράξη ενώ μάλιστα, εκκρεμούσε και η δίωξη στα δικαστήρια της Λαμίας. Μετά τον ντόρο που δημιουργήθηκε από ορισμένα ΜΜΕ και ρεπορτάζ, η κύρια ανάκριση, όπως αναφέρεται στο βούλευμα, ξεκίνησε στις 17-2-2017. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη από το 1999 με πόρισμα του ΣΔΟΕ τότε είχε ερευνηθεί το “πάρτι” που γινόταν στην Συνεταιριστική Τράπεζα Λαμίας κάτι που λίγα χρόνια μετά, από το 2004 και έπειτα, ήρθε να επιβεβαιώσει η Τράπεζα της Ελλάδος με πληθώρα πορισμάτων της. Τίποτα όμως δεν είχε συμβεί σε δικαστικό επίπεδο. Αντιθέτως, η Τράπεζα συνέχισε και μεσούσης της κρίσης να μοιράζει όπου θέλει, χωρίς κριτήρια και κανόνες, χιλιάδες ευρώ σε δάνεια, πιστωτικές κάρτες κλπ.
Στο σήμερα λοιπόν, το βούλευμα, αποδεχόμενο την εισαγγελική έρευνα, εντοπίζει τις ποινικές ευθύνες των μελών του Δ.Σ και των υπηρεσιακών στελεχών που συμμετείχαν στη σύνθεση των Εγκριτικών κλιμακίων με αποφασιστική αρμοδιότητα έγκρισης πιστώσεων και εισηγητική αρμοδιότητα προς το Δ.Σ. Οποιαδήποτε ευθύνη τυχόν να είχαν σε προγενέστερο χρόνο, υπέπεσε σε παραγραφή και έτσι δεν διερευνήθηκε ποτέ.
Στο «κόκκινο» εδώ και χρόνια
Όπως ανέφερε και σε σχετικό ρεπορτάζ της η ΕΦΣΥΝ, η Συνεταιριστική Τράπεζα Λαμίας αποτελεί μετεξέλιξη του Πιστωτικού Συνεταιρισμού Τεχνοεργατών Λαμίας, που συστάθηκε το 1992, με 16.000 ονομαστικές εταιρικές μερίδες. Έλαβε την άδεια για τραπεζικές εργασίες το 1993 και της επιτρεπόταν να δραστηριοποιείται εντός του Νομού Φθιώτιδας καθώς και των όμορων νομών. Η φιλοσοφία της Τράπεζας ήταν η στήριξη της τοπικής κοινωνίας και η εγκαθίδρυση αισθήματος ασφάλειας και ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας. Η τράπεζα διατηρούσε 5 υποκαταστήματα με 47 άτομα προσωπικό και κατείχε μικρό μερίδιο στη συνεταιριστική αγορα, περίπου 2,2% του συνολικού ενεργητικού αυτής και αριθμούσε 12.170 μέλη τα οποία κατείχαν, όπως αναφέρεται στο βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Λαμίας, 107.335 μερίδες, συνολικής αξίας 16,1 εκατ. ευρώ.
Με βάση τον από την 31-12-2011 ισολογισμό της, οι απαιτήσεις κατά των πελατών της Τράπεζας, ανέρχονταν σε 68.714.000 ευρώ όταν οι καταθέσεις των πελατών σε 56.033.000. Δηλαδή οι απαιτήσεις κατά πελατών υπερβαίνουν κατά ποσοστό το 22,09% των καταθέσεων. Βάσει δε των ισολογισμών της Τράπεζας, των πιστοποιητικών των ορκωτών Ελεγκτών αυτής και των διαδοχικών εκθέσεων ελέγχου που πραγματοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος, η Τράπεζα χαρακτηρίζεται από την κακή ποιότητα του δανειακού της χαρτοφυλακίου, καθώς ποσοστό 52,5% των χορηγηθέντων δανείων δεν εξυπηρετούταν. Συνυπολογιζομενων και των οφειλών που ρυθμίστηκαν, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 54,5%.
Η Τράπεζα όμως ήταν στο “κόκκινο” ήδη από τις αρχές του 2000. Αυτο προκύπτει από τα μικτά ποσοστά κέρδους της τα οποία κατέληξαν μέσα σε μια δεκαετία στο τρομακτικό -739,2% το 2012. Η Τράπεζα υπέστη, όπως όλες, τεράστια ζημία και από τη συμμετοχή της στο μνημονιακό πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, το λεγόμενο PSI. Να αναφερθεί ότι η ΤτΕ έπειτα από αρκετούς ελέγχους και πορίσματα είχε βαρέσει ηχηρά το καμπανάκι στην Τράπεζα. Τίποτα όμως δεν άλλαξε και η Τράπεζα βούλιαξε με τα στελέχη της, όπως αναφέρει το βούλευμα, να φέρονται να την φέσωσαν με 25,6 εκατ. ευρώ, το Δημόσιο να μπαίνει μέσα κατά 56 εκατ. ευρώ ενώ χιλιάδες μεριδιούχοι έχασαν πάρα πολλά χρήματα τα οποία ανέρχονται σε 18,1 εκατ. ευρώ ενώ αν υπολογιστεί η ζημία του PSI, αγγίζει σε σύνολο 82,5 εκατ. ευρώ.
Αν και υπήρχαν σαφείς νομικές δικλείδες για να μην δίνονται δάνεια σε ημέτερους και πάνω απ΄όλα χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις, η Τράπεζα μοίραζε λεφτά παντού καθιστώντας επί της ουσίας τα όποια εγκριτικά κλιμάκια που είχε “βιτρίνα”. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, έδιναν τα χρήματα του δανείου πριν ακόμα αυτό εγκριθεί από την τράπεζα ενώ σε άλλες έδιναν περισσότερα λεφτά από το εγκεκριμένο δάνειο!
Παραδείγματα απ’ το φαγοπότι
Η εμπλοκή των στελεχών φέρεται να είναι διττή. Από τη μια μεριά έχουμε τις εγκρίσεις δανείων σε άτομα ή εταιρείες που δεν πληρούσαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και από την άλλη τα ίδια στελέχη να λαμβάνουν δάνεια για εκείνους ή συγγενείς τους.
Χαρακτηριστικά, μια μεγάλη εταιρεία πήρε δάνειο για κεφάλαιο κίνησης το 2009 ύψους 145.000 ευρώ με δυο εγγυητές χωρίς εμπράγματη ασφάλεια και χωρίς να τηρηθεί η απορριπτική απόφαση του Εγκριτικού Κλιμακίου. Και όλα αυτά τη στιγμή που η εταιρεία είχε έδρα στον Ασπρόπυργο, κάτι παραβίαζε τον κανονισμό της Τράπεζας που επέβαλε την υποχρέωση να χορηγούνται δάνεια μόνο σε συνεταίρους και κατοίκους της περιφέρειας Φθιώτιδας και τον όμορων νομών όπου υπάρχει υποκατάστημα της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας.
Ένα άλλο δάνειο ύψους 300.000 ευρώ δόθηκε το 2006 στον Α.Π, με έναν εγγυητή χωρίς εμπράγματη ασφάλεια ενώ αργότερα, το ίδιο πρόσωπο παίρνει δάνειο 100.000 ευρώ πάλι χωρίς εμπράγματη ασφάλεια. Δάνεια δίνονταν και για να ξεχρεώσουν οφειλέτες παλαιότερα δάνειά τους. Αποτέλεσμα; Η τράπεζα φορτωνόταν με νέα χρέη. Ακόμη, υπήρξαν μεταξύ άλλων προσημειώσεις ακινήτου αντικειμενικής αξίας μικρότερης του δανείου και οι εμπράγματες ασφάλειες υπολειπόταν την αντικειμενική αξία του ποσού του δανείου.
Από την ανάλυση των δανειακών συμβάσεων προέκυψαν τα εξής:
-
ποσοστό 43,5% δεν καλυπτόταν ολοσχερώς από εμπράγματες εγγυήσεις
-
Οι εμπράγματες εγγυήσεις σε ποσοστό 43,5% υπολείιπόντουσαν του ποσού που αναφερόταν ως υποχρέωση στη δανειακή σύμβαση
-
Σε ποσοστό 10,87% η έγκριση δόθηκε μετά την υπογραφή της σύμβασης
-
ποσοστό 8,69% αφορούσε ρυθμίσεις παλαιότερων οφειλών
-
η έγκριση ήταν χαμηλότερη σε σχέση με το ποσό που καταβλήθηκε
Τα δάνεια των στελεχών
Ως προς τα δάνεια που έπαιρναν τα ίδια τα στελέχη, ας δούμε μόνο μερικά παραδείγματα, όπως αυτά καταγράφονται στο βούλευμα.
-
Γενικός διευθυντής της τράπεζας Δ.Γ από 2009 έως το 2011 δεν προσκόμισε οικονομικά στοιχεία αλλά το Δ.Σ της τράπεζας ενέκρινε το δάνειο του 40.000 ευρώ. Ο ίδιος είχε πιστωτική αλλά δεν έγινε εξέταση και αξιολόγηση του πιστωτικού κριτηρίου για τη χορήγηση ορίου
-
Μέλος του Δ.Σ διατηρούσε αρχική πίστωση ανοικτού αλληλόχρεου λογαριασμού ύψους σχεδόν 14.000 ευρώ η οποία μετά από σταδιακές αυξήσεις έφτασε τα 200.000 ευρώ. Μάλιστα, για ορισμένες αυξήσεις δεν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης. Χαρακτηριστικά, μια αύξηση (από 58.000 ευρώ σε 120.000ευρώ) έγινε με απόφαση του ΔΣ αν και υπήρχε αρνητική εισήγηση της επιτροπής. Το ίδιο άτομο πήρε και δάνειο το 2011 ύψους 276.000 ευρώ και πάλι κατόπιν αρνητικής εισήγησης των αρμοδίων υπαλλήλων τη στιγμή μάλιστα που είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές στην τράπεζα ύψους 241.000 ευρώ μέχρι το 2012! Μέχρι την περίοδο που ανακλήθηκε η άδεια της τράπεζας, εμφανιζόταν να χρωστάει σχεδόν 278.000 ευρώ!
-
Άλλο μέλος του Δ.Σ που υπήρξε και ταμίας, έλαβε δάνειο 10.000ευρώ μετά από αρνητικές εισηγήσεις του καταστήματος, του τμήματος πίστης και της επιτροπής.
-
Σε άλλο μέλος του Δ.Σ που διετέλεσε μάλιστα και εκπρόσωπος εργαζομένων, χορηγήθηκαν δάνεια συνολικού ύψους 210.000 ευρώ. Το 2012 εμφανιζόταν να χρωστάει ποσό 340.000 ευρώ! Δεν καλύπτοταν εμπράγματες ασφάλειες, έλαβε το δάνειο παρά τις απορριπτικές εισηγήσεις και οι εξασφαλίσεις δεν κάλυπταν το ποσό των δανείων. Το ίδιο άτομο είχε και ληξιπρόθεσμες οφειλές σε άλλες τράπεζες.
Σύμφωνα με τα επίσημα εισαγγελικά έγγραφα και των αντίστοιχων πορισμάτων της ΤτΕ, κατά την ανάλυση των δανείων προέκυψαν ότι:
-
το 42,3% ήταν πιστοδοτήσεις σε εμπλοκή που η ομαλή εξυπηρέτησή τους θεωρούταν αμβίβολη χωρίς δυναότητα αποπληρωμής
-
το 18,3% ήταν επισφαλείς απαιτήσεις που δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν και θα προκαλούσαν βέβαιη ζημιά στην τράπεζα.
-
μοιράζονταν δάνεια σε άτομα ή εταιρείες εκτός νομού και όμορων νομών και σε αλλοδαπούς παρά τα αντίθετα με τα προβλεπόμενα στο καταστατικό της τράπεζας
-
αρκετοί δανειολήπτες δεν εντοπίστηκαν από τα στοιχεία επικοινωνίας που είχαν δώσει στην τραπεζα
Συνεχείς έλεγχοι και εντολές από ΤτΕ αγνοήθηκαν παντελώς και το πάρτι συνεχιζόταν ακάθεκτο σε ένα νόμο που φαίνεται να βρίθει αδιαφάνειας και πελατειακών σχέσεων. Σε ένα σημείο μάλιστα, έφτασαν ορισμένα μέλη του Δ.Σ να μιλούν σε επίσημες καταγγελίες τους για “αεροδάνεια” που δόθηκαν συγκεκριμένα στο κατάστημα της τράπεζας στην Άμφισσα!