Σημαντικές ελλείψεις και αστοχίες στον νόμο 4624/2019 για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (GDPR), ο οποίος ψηφίστηκε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος στις 26 Αυγούστου, ύστερα από δημόσια διαβούλευση που διήρκεσε μόλις οχτώ ημέρες, εν μέσω μάλιστα Δεκαπενταύγουστου, εντοπίζουν τα μέλη της ΜΚΟ Homo Digitalis, η οποία αποτελείται από μια ομάδα νομικών με στόχο την εκπαίδευση Ελλήνων και Ελληνίδων σχετικά με τα δικαιώματά τους.
«Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ είχαν περιθώριο δύο χρόνων από τον Μάρτιο του 2016 για να ψηφίσουν τον συγκεκριμένο νόμο, η Ελλάδα το έκανε υπό την απειλή ενός προστίμου 2,5 εκατομμυρίων ευρώ από το Δικαστήριο της ΕΕ. Δυστυχώς, η διαδικασία δεν έγινε απλώς γρήγορα. Εγινε βιαστικά» υπογραμμίζει σε δηλώσεις του ο Κωνσταντίνος Κακαβούλης, δικηγόρος και ιδρυτικό μέλος της Homo Digitalis. Παρά το ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα, βέβαια, κατατέθηκαν 247 σχόλια στη δημόσια διαβούλευση που απηχούσαν τα σημαντικά κενά του νομοσχεδίου.
«Το νομοσχέδιο βελτιώθηκε σημαντικά μέσα σε τρεις ημέρες και ενόσω βρισκόταν στη Βουλή, καθώς έγιναν περισσότερες από 90 τροποποιήσεις. Παρ’ όλα αυτά, σημαντικές ελλείψεις και αστοχίες παρέμειναν και στο κείμενο που τελικά ψηφίστηκε. Για παράδειγμα, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να ελέγχει λόγους εθνικής ασφάλειας, κάτι το οποίο συνέβαινε υπό το προηγούμενο νομικό καθεστώς. Ανησυχητική είναι επίσης η διάκριση που γίνεται ανάμεσα στην επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από ιδιωτικούς και από δημόσιους φορείς. Επίσης, ο ελληνικός νόμος δεν δίνει τη δυνατότητα σε μη κερδοσκοπικούς φορείς να εκπροσωπήσουν τους πολίτες ενώπιον των δικαστηρίων – διάταξη η οποία έρχεται σε σαφή αντίθεση με τον ευρωπαϊκό κανονισμό. Ο πρόχειρος και βιαστικός τρόπος με τον οποίο η ευρωπαϊκή νομοθεσία μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη δείχνει να μη λαμβάνει υπόψη τη βασική φιλοσοφία πάνω στην οποία δημιουργήθηκε η ευρωπαϊκή νομοθεσία: την ενίσχυση της προστασίας των πολιτών σχετικά με τα προσωπικά τους δεδομένα» υπογραμμίζει.
Οπως τονίζει ο ίδιος, η ψήφιση του νόμου είναι η αρχή μιας μακράς διαδρομής, σημειώνει ωστόσο πως μένει ακόμη να φανεί με ποιον τρόπο θα ερμηνευτεί ο νόμος και πώς θα εφαρμοστεί τόσο από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα όσο και από τα δικαστήρια.
Γενιά εθισμένων καταναλωτών
Αλλωστε, όπως αναφέρει και ο Παναγιώτης Γιαλής, υπεύθυνος πληροφοριακών συστημάτων και τακτικό μέλος της Homo Digitalis, «οι Ελληνες δυστυχώς δεν είμαστε επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με την προστασία των προσωπικών μας δεδομένων. Οι νέοι δείχνουν πολύ περισσότερο ευαισθητοποιημένοι για ψηφιακά ζητήματα. Ας μην ξεχνάμε ότι έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει μέσα στον ψηφιακό κόσμο, είναι “ψηφιακοί ιθαγενείς”. Παρ’ όλα αυτά, η ευαισθητοποίηση δεν αρκεί. Παρατηρούμε τη σχέση εξάρτησης που αναπτύσσει η νέα γενιά με τα social media δίχως να γνωρίζει επακριβώς τους κινδύνους που επιφυλάσσουν. Δημιουργείται κατ’ αυτό τον τρόπο μια γενιά καταναλωτών που εθίζεται σε υπηρεσίες εταιρειών χωρίς να γνωρίζει επακριβώς τα δικαιώματά της. Υπάρχει ανάγκη για σωστή ενημέρωση» συμπληρώνει.
Ποια είναι η Homo Digitalis
Η ΜΚΟ Homo Digitalis δημιουργήθηκε πριν από δύο χρόνια από μια ομάδα έξι νέων νομικών. Οι βασικές προτεραιότητές της για τα επόμενα χρόνια είναι η προστασία των δικαιωμάτων που σχετίζονται με τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, την ιδιοκτησία, τη δικαστική προσφυγή και την απαγόρευση των διακρίσεων.
Αναφερόμενος στους παράγοντες που οδήγησαν στη σύσταση της οργάνωσής τους ο Κων. Κακαβούλης εξηγεί: «Συνειδητοποιώντας την ολοένα αυξανόμενη σημασία που λαμβάνουν τα ψηφιακά δικαιώματα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, Συμβουλίου της Ευρώπης και ΟΗΕ, καθώς και την έλλειψη μιας οργάνωσης με αντικείμενο την προστασία και την προώθηση των ψηφιακών δικαιωμάτων στη χώρα μας, θεωρήσαμε αναγκαία τη δημιουργία μιας οργάνωσης η οποία θα προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο. Πλέον έχουμε στο πλευρό μας περισσότερα από 70 ενεργά μέλη τα οποία προσφέρουν στους σκοπούς της οργάνωσης. Τα μέλη μας προέρχονται από τους κλάδους της νομικής, της πληροφορικής, της τεχνητής νοημοσύνης, της κυβερνοασφάλειας, της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, των πολιτικών επιστημών και της επικοινωνίας».
Δράσεις ενημέρωσης
Η οργάνωση υλοποιεί εδώ και δύο χρόνια ενημερωτικές δράσεις σε γυμνάσια και λύκεια σε όλη την ελληνική επικράτεια και έχει παρουσία σε διεθνή συνέδρια και ερευνητικές δραστηριότητες. Ακόμη, τα μέλη της από το 2017 βρίσκονται στο πλευρό του Ελληνα νομοθέτη με σκοπό την επίρρωση της προστασίας των ψηφιακών δικαιωμάτων στη χώρα μας.
Στις 24 Σεπτεμβρίου η ομάδα των Homo Digitalis θα μιλήσει μαζί με πληθώρα αναγνωρισμένων επιστημόνων και επαγγελματιών στον European Public Law Organization (EPLO) σχετικά με τον νέο νόμο για τα προσωπικά δεδομένα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου θα βρεθούν στη Μυτιλήνη για το TedX Lesvos, όπου θα μιλήσουν για την ιδιωτικότητα και την παρακολούθηση στην ψηφιακή εποχή. Στις 8 Οκτωβρίου θα συμμετάσχουν στην πρώτη ημερίδα κυβερνοασφάλειας της KPMG Greece.
