Με επανειλημμένες ενέργειες και νομοθετικές πρωτοβουλίες η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ προσπαθεί να απομειώσει την αυξητική τάση του μαθητικού δυναμικού που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στα Επαγγελματικά Λύκεια.
Συγκεκριμένα, ως αποτέλεσμα των θετικών για την επαγγελματική εκπαίδευση μεταρρυθμίσεων της περιόδου διακυβέρνησης 2015-2019, το μαθητικό δυναμικό των ΕΠΑΛ, συγκρίνοντας τα σχολικά έτη 2017-18 και 2020-21, αυξήθηκε κατά 25% (από 86.824 μαθητές και μαθήτριες το 2017-18 σε 108.118 το 2020-21). Παράλληλα, αυξήθηκε και η αναλογία του μαθητικού δυναμικού των ΕΠΑΛ στο σύνολο του μαθητικού δυναμικού των Λυκείων από 28,2% το 2017-18 σε 34,6% το 2020-21, ως αποτέλεσμα επιλογής των μαθητών/-τριών και όχι λόγω επιβολής ενός σκληρού εξεταστικού συστήματος στα ΓΕΛ, όπως έγινε το 2000.
Προφανώς αυτή η ανοδική πορεία του μαθητικού δυναμικού των ΕΠΑΛ δεν αρέσει καθόλου στη σημερινή πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ. Παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, η κυβέρνηση λαμβάνει ή σχεδιάζει να λάβει συγκεκριμένα μέτρα που θα πλήξουν τη δημόσια επαγγελματική εκπαίδευση που παρέχουν τα ΕΠΑΛ, σε όφελος κυρίως της πρόωρης κατάρτισης και των ιδιωτών.
Ας δούμε αυτά τα μέτρα συγκεκριμένα:
1. Με το νομοσχέδιο που δόθηκε για διαβούλευση το Μάϊο του 2020, επιχειρήθηκε να τεθεί ηλικιακό όριο στις εγγραφές των ΕΠΑΛ, καθώς και απαγόρευση εγγραφών των αποφοίτων λυκείου για την απόκτηση πτυχίου ειδικότητας. Η διάταξη αυτή αποσύρθηκε από το τελικό κείμενο του νόμου, κάτω από τη γενική κατακραυγή.
2. Με το νέο ν. 4673/20, θεσμοθετήθηκαν οι μεταγυμνασιακές Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης(ΕΣΚ), που αντικειμενικά θα λειτουργήσουν ανταγωνιστικά στα ΕΠΑΛ, τόσο από πλευράς μαθητικού δυναμικού, όσο και από την πιθανή μεταφορά ειδικοτήτων από τα ΕΠΑΛ στις ΕΣΚ.
3. Θεσμοθετήθηκε με το ν. 4692/20 η τράπεζα θεμάτων σε όλα τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα όλων των Λυκείων, άρα και στα ΕΠΑΛ. Ήδη, ακόμη και σε συνθήκες πανδημίας, το ΥΠΑΙΘ επιμένει με σχετική Υ.Α. (ΦΕΚ 4786/30-10-20) να υλοποιήσει από τη φετινή χρονιά για την Α΄ τάξη αυτή τη διάταξη, προβλέποντας μάλιστα και αύξηση των γραπτώς εξεταζόμενων μαθημάτων. Η αύξηση της δυσκολίας στις εξετάσεις των ΕΠΑΛ (όπως και των ΓΕΛ) θα οδηγήσει ένα μέρος του μαθητικού δυναμικού προς την έξοδο από τις λυκειακές σπουδές, για να «πέσουν στην αγκαλιά» της πρόωρης κατάρτισης και της ανήλικης μαθητείας των ΕΣΚ, αφού όχι μόνο δεν έχουν ληφθεί σοβαρά κι αποτελεσματικά αντισταθμιστικά μέτρα υποστήριξης των πιο αδύναμων μαθητών, αλλά και υπονομεύεται συστηματικά η εναλλακτική ενισχυτική διδασκαλία σε Γλώσσα και Μαθηματικά, που πραγματοποιείται από το 2018 στο πλαίσιο του προγράμματος «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ (ΜΝΑΕ)» στην Α΄ τάξη.
4. Με το ν. 4673/20 θεσμοθετείται η «πρόσβαση» των αποφοίτων ΙΕΚ στα ΑΕΙ με «κατατακτήριες» εξετάσεις. Με αυτή τη διαδικασία θα επιχειρηθεί αφενός να πληγεί το δημόσιο πανεπιστήμιο με την «ισοτίμηση» των ακαδημαϊκών σπουδών με την κατάρτιση και αφετέρου να δοθεί ένα διαφημιστικό ατού στα ιδιωτικά ΙΕΚ. Να σημειώσουμε ότι η δυνατότητα αυτή μπορεί στην πράξη να είναι στην πράξη εικονική, αφού όπως δήλωσε η ίδια η Υπουργός στους πρυτάνεις το ποσοστό μπορεί να είναι από 0-5% !! Παράλληλα, αφαιρείται το «αποκλειστικό» της δυνατότητας που είχαν μόνο οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ έναντι των ΙΕΚ, δηλ. η δυνατότητα που είχε ο απόφοιτος του ΓΕΛ να γραφτεί για την απόκτηση ειδικότητας στη Β΄ τάξη των ΕΠΑΛ και να οδηγηθεί από εκεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω των ειδικών Πανελλαδικών εξετάσεων.Να θυμίσουμε ότι τα ΙΕΚ ως ινστιτούτα αρχικής κατάρτισης με το δικό τους σημαντικό ρόλο στο σύστημα της ΕΕΚ, μέχρι το ν.4673/20 ανήκαν από την ίδρυσή τους στο μη τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα.
5. Η καθιέρωση της βαθμολογικής βάσης στις εισαγωγικές εξετάσεις (νέο νομοσχέδιο ΥΠΑΙΘ) και με δεδομένο το γεγονός ότι ο συντελεστής της βάσης που θα θέτουν οι πανεπιστημιακές σχολές προβλέπεται να είναι κοινός για τους αποφοίτους ΓΕΛ-ΕΠΑΛ, θα πλήξει αρκετά και τα ΕΠΑΛ, ίσως και περισσότερο από τα ΓΕΛ σε ορισμένους τομείς όπου υπήρχαν χαμηλότερες βάσεις. Είναι δεδομένο πως οι θέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα μειωθούν, άρα τα ΕΠΑΛ θα χάσουν και από αυτό το λόγο μαθητικό δυναμικό.
6. Με το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ, που τέθηκε σε διαβούλευση, θεσμοθετείται η κατάθεση παράλληλου μηχανογραφικού για τα ΙΕΚ από τους/τις υποψηφίους. Γίνεται προσπάθεια με αυτό να «χρυσωθεί το χάπι» του αποκλεισμού των υποψηφίων από την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και να μην οδηγούνται οι απόφοιτοι των ΓΕΛ σε εγγραφή στα ΕΠΑΛ για την απόκτηση ειδικότητας, αφού επιχειρείται με το μηχανογραφικό να δοθεί εντύπωση στους απόφοιτους ότι πρόκειται για σπουδές που «μοιάζουν σαν τριτοβάθμια». Κι αν δεν περάσουν στα δημόσια λόγω χαμηλότερου βαθμού απολυτηρίου, υπάρχουν και τα ιδιωτικά (ΙΕΚ, κολέγια). Εκεί η βάση υπολογίζεται σε ευρώ…
7. Με το νέο νομοσχέδιο, επίσης, προωθείται ο ουσιαστικός αποκλεισμός από την πρόσβαση στα ΑΕΙ υποψηφίων από τα Εσπερινά Λύκεια (ΓΕΛ-ΕΠΑΛ) με τη θεσμοθέτηση κοινής Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής ανάμεσα σε ημερήσια και εσπερινά σχολεία!! Η «άνθηση» κυρίως των εσπερινών ΕΠΑΛ την προηγούμενη περίοδο, τα οποία αύξησαν το μαθητικό τους δυναμικό από 20.679 το σχολ. έτος 2017-18 σε 28.739 το 2020-21 (αύξηση 39%) τίθεται και εδώ στο στόχαστρο.
8. Τέλος, η δημιουργία των πρότυπων ΕΠΑΛ, της πιθανής διόγκωσής τους σε μαθητικό δυναμικό έναντι των υπολοίπων σε κάθε νομό που πιθανά γι΄ αυτό το λόγο θα συρρικνωθούν ή θα κλείσουν, αλλά και η ανακατανομή των ειδικοτήτων σε ΕΠΑΛ, ΕΣΚ, ΙΕΚ, που επίσης προβλέπει ο νέος νόμος 4673/20, θα οδηγήσουν αντικειμενικά στη μείωση του μαθητικού δυναμικού των ΕΠΑΛ.
Δεν θα έλεγα ότι είναι και λίγα αυτά τα μέτρα για να μειωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες στα ΕΠΑΛ. Ό,τι δεν κατάφερε η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο Μαΐου του 2020, με τη διάταξη του ηλικιακού και θεσμικού κόφτη εγγραφών, επιχειρεί να το καταφέρει με τις παραπάνω διατάξεις.
Θα τους αφήσουμε;
* κυκλώνας = η εκπαιδευτική πολιτική της ΝΔ.
Ο Θέμης Κοτσιφάκης είναι εκπαιδευτικός
