Με αυτό το πρόγραμμα η Novartis «έκανε ακατάλληλες πληρωμές σε παρόχους υγειονομικών υπηρεσιών»
Η απόφαση της αμερικανικής Δικαιοσύνης για τις δωροδοκίες της Novartis στην Ελλάδα περιλάμβανε και το πρόγραμμα με την κωδική ονομασία «Exactly». Σχεδιάστηκε το 2008 και αφορούσε «καταχρηστικές πληρωμές σε παρόχους υγειονομικής περίθαλψης που σχετίζονται με επιδημιολογική μελέτη, με σκοπό να αυξήσουν τις πωλήσεις ορισμένων συνταγογραφούμενων φαρμάκων με την επωνυμία της Novartis».
Οσα αναφέρονται στα έγγραφα των ΗΠΑ επιβεβαιώνουν τους προστατευόμενους μάρτυρες στην Ελλάδα και όσα έχουν καταθέσει για το επίμαχο πρόγραμμα, ενώ εκθέτουν και την πρώην εισαγγελέα διαφθοράς Ελένη Ράικου, καθώς εγείρουν σοβαρό νομικό ζήτημα για την ίδια.
Το «Exactly», σύμφωνα με τα αμερικανικά έγγραφα, περιλάμβανε πάνω από 2.200 παρόχους υγειονομικής περίθαλψης οι οποίοι εξέτασαν πάνω από 44.000 ασθενείς. Οι πληρωμές της πολυεθνικής ξεπέρασαν τα 2,8 εκατ. ευρώ και οι πωλήσεις της τα 8,6 εκατ. ευρώ. Η Novartis Hellas προχώρησε στην επανασχεδίαση του «Exactly». Η τελική μορφή αφορούσε επιδημιολογική – ερευνητική μελέτη για την «αξιολόγηση του ποσοστού των ανεξέλεγκτων υπερτασικών ασθενών στην Ελλάδα αντί να παράσχει δωρεάν μανόμετρα». «Τελικά η εταιρεία μέσω υπαλλήλων και αντιπροσώπων της έκανε ακατάλληλες πληρωμές σε παρόχους υγειονομικών υπηρεσιών» αναφέρει χαρακτηριστικά η απόφαση της αμερικανικής Δικαιοσύνης. Οι πληρωμές καταγράφηκαν ψευδώς ως νόμιμα έξοδα διαφήμισης στα βιβλία και τα αρχεία της Novartis. Ο ισχυρισμός αυτός στα έγγραφα των ΗΠΑ καταρρίπτει ακόμη έναν ισχυρισμό τόσο του φαρμακευτικού κολοσσού όσο και στελεχών της ΝΔ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον οποίο η Novartis δεν παρανομούσε στην Ελλάδα γιατί τα συγκεκριμένα έτη τα κέρδη της δεν είχαν αυξηθεί.
Ο σύζυγος Ράικου και το έμβασμα
Τα όσα διαπίστωσαν οι αμερικανικές αρχές και αποδέχτηκε και η Novartis για το «Exactly» εγείρουν σοβαρά ερωτήματα νομικής και ηθικής φύσεως για τον Λάζαρο Καρνέση, σύζυγο της τέως εισαγγελέα διαφθοράς Ελ. Ράικου, αλλά και για την ίδια.
Ειδικότερα η νυν εισαγγελέας διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη είχε εντοπίσει ένα έμβασμα προς τον σύζυγο της κ. Ράικου από τη Novartis. Κατά την εξέτασή της στην προανακριτική επιτροπή από τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δώρα Αυγέρη η εισαγγελέας εφετών Ελένη Ράικου παραδέχτηκε ότι το έμβασμα της Novartis προς τον σύζυγό της αφορούσε έρευνα για το φάρμακο Diovan, με τη βουλευτή της αξιωματικής αντιπολίτευσης να επισημαίνει πως το εν λόγω φάρμακο ήταν μέρος του στρατηγικού προγράμματος «Exactly» της ελβετικής φαρμακοβιομηχανίας. Η εισαγγελέας Ράικου υποστήριξε ότι δεν γνωρίζει το πρόγραμμα «Εxactly» και έκανε λόγο για στοχοποίηση της ίδιας αλλά και του συζύγου της.
Ο διάλογος ανάμεσα στην Δ. Αυγέρη και την ίδια είναι ενδεικτικός:
Αυγέρη: Η μελέτη του άντρα σας, για την οποία υπάρχει το αναγνωρισμένο από εσάς έμβασμα από τη Novartis το 2010, υπάρχει στο διαδίκτυο;
Ράικου: Οχι, δεν τη βρήκα. Αυγέρη: Ούτε τη σύμβαση για τη μελέτη;
Ράικου: Σας είπα, πλημμύρισε το σπίτι μας και χάθηκε.
Αυγέρη: Η μελέτη ήταν για το Diovan;
Ράικου: Ναι.
Αυγέρη: Ξέρετε ότι όσα μας λέτε περιγράφονται στη στρατηγική της Novartis και το πρόγραμμα «Exactly»;
Ράικου: Δεν γνωρίζω το πρόγραμμα «Exactly».
Παραδοχές πληρωμών από στελέχη της εταιρείας
Ιδιαίτερα σημαντικά είναι όσα αναφέρονται και στα έγγραφα των ΗΠΑ για στελέχη της Novartis που παραδέχονται πληρωμές με αντάλλαγμα συνταγογράφηση φαρμάκων της εταιρείας.
Ειδικότερα, τον Απρίλιο του 2010 η Novartis διοργάνωσε μια εσωτερική συνάντηση για τους brand managers και άλλα στελέχη της που σχετίζονταν με το πρόγραμμα «Exactly». Στόχος ήταν να «συνοψίσουν τα ευρήματα και να προσδιορίσουν τα επόμενα βήματα» («EXACTLY Debrief»). Η συνάντηση ηχογραφήθηκε από τους συμμετέχοντες, ενώ έγινε αναφορά και στις πληρωμές προς τους παρόχους υπηρεσιών υγείας.
Σύμφωνα με τα αμερικανικά έγγραφα, διευθυντής της εταιρείας δήλωσε:
«Ο γιατρός πιστεύει ότι συμμετέχει σε μια μελέτη (“Exactly”) και πληρώνεται για ό,τι συνταγογραφεί στην πραγματικότητα και όχι γι’ αυτό που γράφει στη μελέτη. Συνεπώς, η εντύπωση του γιατρού είναι πως συμμετέχουν μόνο για να πληρώνονται γι’ αυτό που συνταγογραφούν». Το ίδιο επισήμανε διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας, ενώ άλλο διευθυντικό στέλεχος δήλωσε ότι η κλινική μελέτη «είναι μέρος του μείγματος μάρκετινγκ. Δεν διαφωνούμε ότι πρόκειται για ένα είδος παροχών που δόθηκαν στους γιατρούς. Ξέρουν ότι θα πληρωθούν, αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα». Ενας διευθυντής (brand manager) της εταιρείας δήλωσε: «Για να είμαι ειλικρινής, οι μελέτες διεξάγονταν με παρόμοιο τρόπο και στο παρελθόν. Διεξάγονταν σαν “έργα μάρκετινγκ”. Αυτό βρίσκεται εντός εισαγωγικών μεταξύ μας».
Πλήρης επιβεβαίωση των προστατευόμενων
Η απόφαση της αμερικανικής Δικαιοσύνης δικαιώνει πλήρως και όσα είχαν αναφέρει οι μάρτυρες δημόσιου συμφέροντος του FBI στο πολυσυζητημένο και αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ της ελβετικής τηλεόρασης, το οποίο η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών ΜΜΕ επιχείρησε να υποβαθμίσει.
«Μάρτυρας B: Ενα πρόγραμμα διαφθοράς της Νovartis ονομάζονταν “Exactly”. Και ήταν πολύ σημαντικό. Διότι χάρη στο “Exactly” η Novartis έγινε το Νο1 το 2010. Ηταν το πρόγραμμα της πιο μεγάλης διαφθοράς και αφορούσε τρία αντιυπερτασικά προϊόντα. Επρόκειτο για τα Diovan, Exforge, Rasolez» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο μάρτυρας δημόσιου συμφέροντος, ο οποίος παράλληλα είχε κάνει λόγο για μίζες ύψους 2,5 εκατ. ευρώ.
«Μάρτυρας B: Οταν μιλάμε γι’ αυτό το πρόγραμμα μιλάμε για περισσότερα από 2,5 εκατ. ευρώ τα οποία δόθηκαν στους γιατρούς προκειμένου να συνταγογραφούν αυτά τα τρία φάρμακα.
